Мэдээллийн технологийн салбарынхан өнөөдөр Төрийн ордонд хуралдав. Тэд их өгөгдөл, хиймэл оюуны чиглэлээр Монгол Улс цаашид энэ чиглэлд ямар бодлого баримтлах талаар хэлэлцлээ. Хуралд хувийн хэвшлийн төлөөллүүд оролцон, бизнестээ хиймэл оюуныг хэзээнээс хэрхэн ашиглаж, ямар үр дүнд хүрснээ танилцуулав.
“2023 онд өдөрт 3 терабайтын өгөгдөл датаг процесс хийдэг байсан бол өнөөдөр өдөрт 7 терабайтын процесс хийгддэг болсон. Нэг терабайт нь долоон сая ширхэг бичгийн цаасан дээрх тексттэй тэнцдэг. Тэгэхээр цаашид одоо ашиглагдаж буй мэдээллийн сан болон Data Warehouse концепц хоцрогдоно.
Тиймээс илүү аюулгүй, илүү их өгөгдөл боловсруулах олон үйлдэл бүхий систем болох Data Lakehouse загвар руу шилжихээр ажиллаж байна” гэж Юнител группийн Байгууллагын бизнес хариуцсан дэд захирал Б.Энхтүвшин онцоллоо.
Зөвхөн Юнител групп руу гэхэд нэг сард 5 сая фишинг халдлага ирдэг.
Мөн тэрээр хэлэлцүүлгийн үеэр “Өгөгдөл бол алт. Иймд өгөгдлөө маш сайн хамгаалж, хадгалж, энэ үйлчилгээг мэргэжлийн компаниар нь хийлгээрэй гэж зөвлөе. Үүнийг зардал гэж үзэлгүй, бизнесээ өргөжүүлэх боломж, зайлшгүй зардал гэж ойлгох нь зөв. Төрөөс дата төвийг байгуулах тухай дурдлаа. Энэ мэдээж зөв.
Гэхдээ дата төвийн ашиглалт, хөрөнгө оруулалт, цаашлаад урт хугацааны тогтвортой үйл, аюулгүй ажиллагааг хангахад төр хувийн хэвшлүүд нэгдсэн бодлоготойгоор хамтран ажиллах цаг нь ирсэн. Бид хамтран ажиллахад бэлэн байна.” гэсэн юм.
Data Ai хэлэлцүүлэгт бас нэгэн анхаарал татсан хэсэг бол цахим аюулгүй байдлын талаар хэд хэдэн хүн хөндлөө. Зөвхөн Юнител групп руу гэхэд нэг сард 5 сая фишинг халдлага ирдэг байна. Сүлжээнд ачаалал үүсгэх гэх мэт оролдлогууд байнга гардаг байна. Сүлжээний орчинд нэг сард 12 сая халдлага орж ирдэг нь томоохон групп компаниудад ажиглагддаг үзэгдэл юм.
Энэ бүхнээс системээ хамгаалахын тулд тэд олон сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, систем сүлжээгээ байнгын хамгаалдаг тухай хэлж байлаа.
Компаниуд өөр өөрсдийн Ai шиглаж буй туршлагаа хуваалцахад Юнител групп ажилтнуудын мэдээлэл, баримт хуваалцдаг дотоод сүлжээнд хиймэл оюуны технологи нэвтрүүлсэн гэдгээ жишээ болгон ярилаа. Тэд олон зуун анкет хүлээн авдаг тул шинэ ажилтан сонгон шалгаруулахдаа энэ технологийг нэвтрүүлжээ.
Хиймэл оюун ухаанд суурилсан автомат чатботыг нэвтрүүлсэн нь дуудлагын төвийн 300 ажилтны ажлыг ихээхэн хөнгөвчилж, чатботоор зөв хариулсан хувь 80 болж өссөн тоо баримт байна. Энэ мэт тэд ажилдаа хиймэл оюуныг нэвтрүүлсэн жишээ олон. Тэд нөү-хаугаа хуваалцахад бэлэн гэлээ.
Мэдлэгийн эдийн засаг гэх нэр томьёо моодонд орж, хэн илүү их судалгаа шинжилгээ хийнэ, тэр компани/улс илүү хурдан хөгжиж байгааг олон судалгаа, тоо баримтууд нотолсон. Тэгвэл манай улс ДНБ-ийхээ ердөө 0.2 хувийг судалгаа шинжилгээнд зарцуулдаг. Мэдлэг бүтээхийн тулд бид бараг л зардал гаргахгүй байна гэсэн үг. Мөн нэг сая хүн тутамд Монголд 500 эрдэмтэн ногддог нь бусад улсуудтай харьцуулахад бага тоо юм.
Их өгөгдөл, хиймэл оюун ухаан нь нарийн мэдлэг, туршлага шаардах тул цаашид судалгаа шинжилгээний төсвийг нэмэх хэрэгтэйг хуралд оролцогчид онцлов. Израиль, БНСУ судалгааны өндөр төсвөөрөө дэлхийд тэргүүлж, энэ хэрээр хөгжлийн хурд нь ч өндөр байна.
Судалгаа шинжилгээний үр дүнгээ төрийн байгууллагууд, хувийн хэвшил, гарааны бизнесүүдэд худалдах замаар санхүүжилт бүрдүүлэх боломжтой юм.
Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам их өгөгдөл, хиймэл оюун ухаанаар мэргэшсэн 300 докторыг ирэх жилүүдэд сургана, Дархан, Багануур, Төв аймагт дата төв байгуулна гэв.
Хиймэл оюуны эрин үед үндэсний онцлог, түүх, өв соёлоо хэрхэн хадгалах талаар ч болгоомжилсон байр сууриуд сонсогдов. Учир нь хиймэл оюунаар бүтээсэн зураг, видео зэрэгт монгол гэр, тооно зэргийг буруу дүрсэлсэн тохиолдлууд их байна. Тэдгээр нь хүмүүсийг төөрөгдүүлэх гэх мэт сөрөг талтай гэсэн юм.
Мэдээллийн технологийн салбарынхан өнөөдөр Төрийн ордонд хуралдав. Тэд их өгөгдөл, хиймэл оюуны чиглэлээр Монгол Улс цаашид энэ чиглэлд ямар бодлого баримтлах талаар хэлэлцлээ. Хуралд хувийн хэвшлийн төлөөллүүд оролцон, бизнестээ хиймэл оюуныг хэзээнээс хэрхэн ашиглаж, ямар үр дүнд хүрснээ танилцуулав.
“2023 онд өдөрт 3 терабайтын өгөгдөл датаг процесс хийдэг байсан бол өнөөдөр өдөрт 7 терабайтын процесс хийгддэг болсон. Нэг терабайт нь долоон сая ширхэг бичгийн цаасан дээрх тексттэй тэнцдэг. Тэгэхээр цаашид одоо ашиглагдаж буй мэдээллийн сан болон Data Warehouse концепц хоцрогдоно.
Тиймээс илүү аюулгүй, илүү их өгөгдөл боловсруулах олон үйлдэл бүхий систем болох Data Lakehouse загвар руу шилжихээр ажиллаж байна” гэж Юнител группийн Байгууллагын бизнес хариуцсан дэд захирал Б.Энхтүвшин онцоллоо.
Зөвхөн Юнител групп руу гэхэд нэг сард 5 сая фишинг халдлага ирдэг.
Мөн тэрээр хэлэлцүүлгийн үеэр “Өгөгдөл бол алт. Иймд өгөгдлөө маш сайн хамгаалж, хадгалж, энэ үйлчилгээг мэргэжлийн компаниар нь хийлгээрэй гэж зөвлөе. Үүнийг зардал гэж үзэлгүй, бизнесээ өргөжүүлэх боломж, зайлшгүй зардал гэж ойлгох нь зөв. Төрөөс дата төвийг байгуулах тухай дурдлаа. Энэ мэдээж зөв.
Гэхдээ дата төвийн ашиглалт, хөрөнгө оруулалт, цаашлаад урт хугацааны тогтвортой үйл, аюулгүй ажиллагааг хангахад төр хувийн хэвшлүүд нэгдсэн бодлоготойгоор хамтран ажиллах цаг нь ирсэн. Бид хамтран ажиллахад бэлэн байна.” гэсэн юм.
Data Ai хэлэлцүүлэгт бас нэгэн анхаарал татсан хэсэг бол цахим аюулгүй байдлын талаар хэд хэдэн хүн хөндлөө. Зөвхөн Юнител групп руу гэхэд нэг сард 5 сая фишинг халдлага ирдэг байна. Сүлжээнд ачаалал үүсгэх гэх мэт оролдлогууд байнга гардаг байна. Сүлжээний орчинд нэг сард 12 сая халдлага орж ирдэг нь томоохон групп компаниудад ажиглагддаг үзэгдэл юм.
Энэ бүхнээс системээ хамгаалахын тулд тэд олон сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, систем сүлжээгээ байнгын хамгаалдаг тухай хэлж байлаа.
Компаниуд өөр өөрсдийн Ai шиглаж буй туршлагаа хуваалцахад Юнител групп ажилтнуудын мэдээлэл, баримт хуваалцдаг дотоод сүлжээнд хиймэл оюуны технологи нэвтрүүлсэн гэдгээ жишээ болгон ярилаа. Тэд олон зуун анкет хүлээн авдаг тул шинэ ажилтан сонгон шалгаруулахдаа энэ технологийг нэвтрүүлжээ.
Хиймэл оюун ухаанд суурилсан автомат чатботыг нэвтрүүлсэн нь дуудлагын төвийн 300 ажилтны ажлыг ихээхэн хөнгөвчилж, чатботоор зөв хариулсан хувь 80 болж өссөн тоо баримт байна. Энэ мэт тэд ажилдаа хиймэл оюуныг нэвтрүүлсэн жишээ олон. Тэд нөү-хаугаа хуваалцахад бэлэн гэлээ.
Мэдлэгийн эдийн засаг гэх нэр томьёо моодонд орж, хэн илүү их судалгаа шинжилгээ хийнэ, тэр компани/улс илүү хурдан хөгжиж байгааг олон судалгаа, тоо баримтууд нотолсон. Тэгвэл манай улс ДНБ-ийхээ ердөө 0.2 хувийг судалгаа шинжилгээнд зарцуулдаг. Мэдлэг бүтээхийн тулд бид бараг л зардал гаргахгүй байна гэсэн үг. Мөн нэг сая хүн тутамд Монголд 500 эрдэмтэн ногддог нь бусад улсуудтай харьцуулахад бага тоо юм.
Их өгөгдөл, хиймэл оюун ухаан нь нарийн мэдлэг, туршлага шаардах тул цаашид судалгаа шинжилгээний төсвийг нэмэх хэрэгтэйг хуралд оролцогчид онцлов. Израиль, БНСУ судалгааны өндөр төсвөөрөө дэлхийд тэргүүлж, энэ хэрээр хөгжлийн хурд нь ч өндөр байна.
Судалгаа шинжилгээний үр дүнгээ төрийн байгууллагууд, хувийн хэвшил, гарааны бизнесүүдэд худалдах замаар санхүүжилт бүрдүүлэх боломжтой юм.
Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам их өгөгдөл, хиймэл оюун ухаанаар мэргэшсэн 300 докторыг ирэх жилүүдэд сургана, Дархан, Багануур, Төв аймагт дата төв байгуулна гэв.
Хиймэл оюуны эрин үед үндэсний онцлог, түүх, өв соёлоо хэрхэн хадгалах талаар ч болгоомжилсон байр сууриуд сонсогдов. Учир нь хиймэл оюунаар бүтээсэн зураг, видео зэрэгт монгол гэр, тооно зэргийг буруу дүрсэлсэн тохиолдлууд их байна. Тэдгээр нь хүмүүсийг төөрөгдүүлэх гэх мэт сөрөг талтай гэсэн юм.