ОХУ-ын Нальчик хотноо дэлхийд чансаагаараа тэргүүлж байгаа 12 шатарчин тойргоор өрсөлдөж дууслаа. 11 өргийн дараах байдлаар Б.Мөнгөнтуул дөрвөн хожил, гурван тэнцээгээр зургадугаар байрт шалгарсан юм. 12 насандаа шатрын спортын мастер, 13 насандаа олон улсын мастер, 15 насандаа шатрын олон улсын их мастер цолуудыг тус тус хүртсэн манай улсын шилдэг тамирчин. Тэмцээний үеэр Олон улсын шатрын холбооны албан ёсны сайтад өгсөн Монголын их мастер Б.Мөнгөнтуулын өгсөн ярилцлагыг сонирхуулъя.

-Би чиний нэрийг зөв дуудаж байна уу. Надад нэрнийхээ утгын талаар тайлбарлаж өгөөч?
-Миний нэр бол Мөнгөнтуул. Батхуяг бол манай аавын нэр. Манай Монголчууд аавынхаа нэрийг түрүүлж хэлдэг юм. Мөнгөн гэдэг нь “silver“ гэсэн үг. Харин Туул гэдэг нь Улаанбаатар хотын минь дундуур урсдаг голын нэр.

-Чамайг Орос хэл маш сайн эзэмшсэн гэдгийг мэднэ. Та яаж ингэж сайн суралцсан бэ?
-Би нэгдүгээр ангиасаа хойш Улаанбаатар дахь Оросын элчин сайдын яамны дэргэдэх сургуульд сурсан. Таван настайгаасаа шатар тоглож эхлэх үед манай аав Орос хэл сургая гэж шийдсэн. Ингэхээс ч өөр арга байгаагүй. Учир нь шатартай холбоотой сурах бичиг, гарын авлага орос хэл дээр байдаг. Орос хэл сурахаас гадна соёлын талаар маш их судалж байгаа.

-Чи Москвад амьдардаг уу?
-Би Улаанбаатарт 12 нас хүртлээ амьдарсан. Тэгээд манай аав Москвагийн судалгааны хүрээлэнд ажиллах болсон учир Орос руу нүүсэн. Манай аав математикч мэргэжилтэй. Би  ОХУ-д дунд сургуулиа төгсөөд Нийгмийн ухааны академид элсэн орсон. Энэ хавар сургуулиа төгөх учраас дипломын ажил гээд их завгүй байгаа.

-Сургуулиа төгсөөд юу хийхээр төлөвлөж байгаа вэ?
-Би Монгол руугаа буцна. Би юу хийхээ сайн мэдэхгүй байгаа ч ойрын төлөвлөгөө бол шатраа тоглохыг хүсч байгаа. Энэ жил Туркэд болох Дэлхийн эмэгтэйчүүдийн шатрын аварга шалгаруулах Hanty Mansiysk-ийн олимпиадад оролцоно. Энэ нь Азийн эмэгтэйчүүдийн аварга шалгаруулахад ялахаас хамаарна.

-Дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн болон Ази тивд үзүүлсэн хамгийн өндөр амжилт гэвэл?
-Би 14 настайдаа өсвөрийн шатарчдын дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд гуравдугаар байр, 18 настайдаа хоёрдугаар байрт орж байсан.

-Монголын хамгийн шилдэг шатарчин гэдгээ хүлээн зөвшөөрөх үү. Өрсөлдөгч байгаа юу?
-Манай улсын шатарчид их мундаг шүү. Одоогоор их мастер цолтой эмэгтэй шатарчин надаас өөр байхгүй. Хоёр эрэгтэй их мастер байгаа.

-Танай улс чамайг материаллаг талаар яаж дэмждэг вэ?
-Үндэсний шигшээ багийн тамирчид ямар ч шагнал урамшуулал авдаггүй. Бид ивээн тэтгэгч хайж эсвэл өөрсдөө зардлаа бүрэн даадаг. Монголын шатарын холбоо бидэнд туслахыг хичээдэг боловч тэр бүр боломж олддоггүй.

-FIDE-гийн “Grand Prix” цуврал ирэх наймдугаар сард Улаанбаатарт болох байх аа?
-Тийм ээ. Өрсөлдөгчид маань манай улсын талаар  төдийлөн мэдэхгүй байгаа. Олон улсын шатрын холбооноос манай улсад нэр хүндтэй тэмцээнийг зохион байгуулах эрх олгосон. Сүүлийн жилүүдэд манай улсад оюуны спорт сайн хөгжиж байгаа. Ялангуяа хүүхдүүдийн дунд. Шинээр шатрын клуб, сургууль их олноор нээгдсэн. К.Илюмжинов Ерөнхийлөгч Улаанбаатараас холгүй шатрын ордон барьж өгнө гэж амласан. Гэхдээ манайд сайн дасгалжуулагч нар хангалттай биш.

-Орос дасгалжуулагчид Монголд ажилладаг биз дээ?
-Байхгүй.

-Москвад чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрүүлдэг вэ. Кинонд явах ч юм уу, концерт үзэх үү?
-Би концерт үзэхээр явдаггүй. Кинонд бол хааяа л явна. Хамгийн сүүлд гэхэд “Аватар” киног үзсэн.

-Дэлхийн хэчнээн орноор аялж үзсэн бэ?
-Европын орнуудаар л хэд, хэдэн удаа аялсан.

-Ямар улсад хамгийн их таалагдсан бэ?
-Испани улс хамгийн сайхан санагдсан. Ялангуяа далай нь. Харамсалтай нь, би сэлж чаддаггүй л дээ.

-Тэмцээнээс  бусад үед юу хийж өнгөрүүлж байна?
-Телевиз үзээд, хөгжим сонсдог. Хажуугаар “Jane Eyre” тууж уншиж эхэлсэн.

-Ямар төрлийн хөгжим сонсдог вэ?
-Монгол дуунууддаа л их дуртай. Үндэсний болон рок, поп дуу их сонсдог. Интернэтээс хөгжим сонсох гоё байдаг.

-Монголдоо байнга очдог уу?
-Аав ээж маань Москвад амьдрахаа больсон учраас зун бүр Монголдоо очдог. Тэгээд гэр бүлээрээ хөдөө очиж амардаг. Сайхан амрахын хажуугаар бэлтгэлээ хийдэг.

-Монголын үндэсний хоол юу вэ?
-Манай хоолны төрөл Оросынх шиг тийм ч олон биш. Үндэсний гол хоол гэвэл бууз. Узбекийн “manty”-тэй адилхан юм уу даа.

-Улаанбаатарт болох тэмцээнд оролцогчид танай орны талаар их зүйлийг мэдэх байх даа?
-Хүмүүс Монголын тухай төдийлөн сайн мэддэггүй. Монголд шатрын том тэмцээн болдоггүй. Grand Frix-д оролцох тамирчид Монголын талаар илүү их ойлголттой болох байх.

Б.Ирээдүй