Хобби булангийнхаа энэ удаагийн дугаараар зоос, медаль болон бусад ховор эд зүйл цуглуулдаг нэгэн залууг урилаа. Б.Эрхэмжаргал олон улсын эрхзүйч мэргэжилтэй бөгөөд одоогоор хувиараа бизнес эрхэлж байгаа ажээ.

“Өвөө маань янз бүрийн юм цуглуулдаг аж ахуйч талдаа хүн байсан” хэмээн ярих тэрбээр өвөөгөө дагаад нэгдүгээр ангиасаа зоос цуглуулж, өдгөө цуглуулга болоод бусад ховор нандин эд зүйлийг нь өвлөн авчээ. Одоогоор 50 гаруй улсын 1200 гаруй зоостой бөгөөд хамгийн эртнийх нь Түрэгийн үеийн болон 1290-ээд оных аж.

-Зоосыг хэрхэн цуглуулж эхэлсэн бэ. Хаанаас олж авдаг вэ?
-Өвөөгөөс минь уламжлагдаж ирсэн олон зоос бий. Дээр нь найз нөхдөөсөө авсан, гадуур дотуур явж байгаад ч олж авсан нь бий. Хүмүүс ихэвчлэн зоос, медаль цуглуулагчдын Фэйсбүүк группээс авч солилцдог. Надад Түрэгийн үеийн зоосноос эхлээд 1200, 1600, 1800, 1900-2015 зооснууд бий.

-Хамгийн үнэлж хайрладаг ямар зоос байдаг вэ?
-Миний хувьд зоос гэхээс илүү өөрт байгаа ховор нандин зүйлээ их хайрладаг. Жишээ нь өвөөгөөс маань уламжлагдаж ирсэн бугуйн цаг бий. Дахин давтагдашгүй учраас илүү хайрладаг даа. Харин зоос элбэг байдаг учраас их ач холбогдол өгдөггүй.

Надад гадаад гэхээс илүү өөрийн улсын Монгол орны түүх дурсгалтай хүрэл, төмөр зооснууд их сайхан санагддаг. Тэгээд ч гадуур зарагдаж байгаа хамгийн үнэтэй зоос бол монгол зооснууд.  Гадаад зоос үнэтэй байгаа бол материалаасаа хамаарна. Алт эсвэл мөнгө бол үнэлгээ өсчихдөг юм билээ.

-Гадуур ямар зоос хамгийн өндөр үнэд хүрдэг бол?
-Алтан зоосыг их үнэтэй зардаг юм билээ. Алтан зоос дотроо дээр үеийнх байвал бүр үнэтэй. Сонин содон цуглуулгатай олон хүн бий.  20, 50 төгрөгийн зоос зах дээр зардаг юм билээ. Үнэ ханш 250 төгрөг юм шиг байна лээ. Мао Зэдуний зурагтай мөнгөн зооснууд 200-300 мянган төгрөг байдаг юм билээ.

-Энэ Хятад зоос хэзээнийх вэ. Одоо их үнэд хүрэх үү?
-1890-ээд оны Хятадын луутай зоос гэдгээрээ алдартай. Үнэндээ миний зооснууд ямар үнэтэй байдаг бол гэж огт сонирхдоггүй. 200-300 мянган төгрөгийн үнэтэй байж магадгүй.

-Хүмүүс тэгээд тийм өндөр үнэтэй авчихдаг гэж үү?
-Хүмүүс авдаг юм билээ. Зоос төгрөг, цаасан мөнгө цуглуулдаг хүмүүс байдаг. Бидний гүйлгээнд хэрэглэж байгаа 500, 1000, 5000, 10000 төгрөгийн дэвсгэртийг хүмүүс цуглуулдаг юм билээ.

Жишээ нь,  500 төгрөгийн дэвсгэртийг чи 50 мянган төгрөгөөр авахгүй биз дээ. Гэтэл серийн дугаар нь азын дугаар эсвэл анхны хэвлэлтээр гарсан мөнгө байвал их үнэтэй авдаг. 1994 онд үйлдвэрлэсэн цөөн хэдэн дэвсгэртэд оныг нь тавиагүй байдаг. Ийм мөнгийг гадуур маш үнэтэй авдаг юм билээ. Он байхгүй, дахин давтагдашгүй гэдгээр нь 1000 төгрөгийн дэвсгэртийг маш үнэтэй авдаг. Мэдээж хуучирчихсан биш цоо шинээрээ байгааг авна. Надад 1000, 5000, 10000-ын тийм дэвсгэртүүд бий.

-Анхны гүйлгээний мөнгө гэхээр тэрийг яаж таних вэ?
-Серийн дугаараар нь таньдаг. Жишээ нь AA0000... гэсэн дугаартай бол анхных гэж ойлгож болно. 0000175 гэвэл 175 дахь гэдэг ч юм уу. Бас дараалласан ижил, жишээ нь 55555 гэсэн дугаартай бол үнэ хаяж авдаг жишээтэй.

-Зоосноос гадна хутга, сэлэмтэй гэсэн?
-Монгол дархан хийсэн Хөвсгөл аймгаас гаралтай гар хийцийн хэт хутга бий.  Хутганы ган, иш хоёрыг нь хоёр өөр дархан хийсэн гэсэн. Өвөөгөөс маань уламжлагдаж ирсэн юм. Ган нь дахин давтагдашгүй.

-Юугаараа давтагдашгүй ган гэж?
-Дээр үеийн хүмүүс ган гаргаж авна гэдэг дархчуудын гол асуудал байж. Ган төмөр гаргасан хийц, жор найруулгаараа онцлог. Иш нь олон жил болчихсон учраас идэгдээд харлачихсан.

-Цагныхаа тухай ярихгүй юу?
-Цаг маань мөн л өвөөгөөс маань уламжлагдаж ирсэн эд. 1930-аад онд үйлдвэрлэгдсэн Оросын Кремлийн алдартай механик цаг. 1800, 1900-гаад онд дөрвөн удаа үйлдвэрлэгдсэн цаг. Минийх гурав дахь үеийн үйлдвэрийнх нь. Мэдээж элэгдэл хорогдол гэж бий. Механик цаг болохоор хэдэн секунд хоцордог юм билээ.

-Цөөхөн гарч байсан гэхээр ямар замаар Монголд ирчихэв?
-Сайн мэдэхгүй байна. Өвөө маань залуу байхдаа Оросоос авсан болов уу. Өвөөгийн маань урласан гар хийцийн сүлд бий. Их гарын уртай хүн байсан юм.