Public Private Dialogue (PPD) буюу төр-хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа гэдэг нь сайн засаглалыг бий болгох, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшлийн хооронд бий болж байгаа төрөл бүрийн харилцаа, яриа хэлэлцээр, үйл ажиллагааг тодорхойлж хэлж болно.
Төр- хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа нь доорх агуулгад багтана. Үүнд:
-Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, үр өгөөж,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, үр өгөөж,
-Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлэх нь,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хамтын ажиллагааны чиглэлээр төрийн байгууллагаас (энд ҮХШХ, ТӨХ зэрэг байгууллага орно) хийж буй ажлууд
ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭРҮҮД ГЭВЭЛ:
Нэг. Төр, хувийн хэвшлийн харилцан ойлголцол
Хувийн хэвшлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшил харилцан ойлголцоход чиглэсэн яриа хэлэлцээрүүд байна.
Хоёр. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
Тодорхой эдийн засгийн төсөл хөтөлбөр, нийгмийн ажил үйлчилгээг хэрэгжүүлэх зорилгоор урт хугацаанд хамтран ажиллаж, технологийн, санхүүгийн, үйл ажиллагааны эрсдэлийг хуваалцаж байгаа үйл ажиллагаа.
Гурав. Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх
Нийгэм эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн оролцоог бууруулах, иргэний нийгмийн оролцоог дээшлүүлэн, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаа
Дөрөв. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хамтын ажиллагааны үр өгөөж
-Хөрөнгө оруулалт бизнесийн орчныг сайжруулах
-Ил тод байдал, сайн засаглалыг дэмжих
-Шинэчлэлийн талаарх ойлголтыг дээшлүүлэх
-Харилцан итгэлцэл, ойлголцлыг бий болгох
-Бодлогын хэрэгжилтийг сайжруулах
Тав. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд чиглэгдсэн яриа хэлэлцээрийн хэлбэрүүд
Бүтэц:
-Бүтэцчилэгдсэн
-Тодорхой бүтэц зохион байгуулалтад ороогүй / гэнэтийн/
Зохион байгуулалт:
-Албан
-Албан бус
Хамрах хүрээ:
-Өргөн хүрээг хамарсан
-Тодорхой нэг асуудал дээр төвлөрсөн
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Үр дүнд суурилах
Хамтын ажиллагааны хүрэх үр дүнгүүдийг нарийвчлан гаргаж түүний хэрэгжилтийг ханган ажиллах нь үр дүнтэй байдаг. Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтүүдийг гаргахад оролцогч талууд идэвхитэй оролцох нь амжилтанд хүрэх үндэс болно.
Олон нийтийн оролцоонд тулгуурлах
Хамтын ажиллагааныхаа зорилгынхоо талаарх мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, итгэлцэл үүсгэх хэрэгтэй. Энэ нь үйл ажиллагааны хүрээг тэлж олон нийтийн оролцоог бий болгох нөхцөл болдог. Ялангуяа үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах үүднээс хэвлэл мэдээллийнхэнтэй хамтран ажиллах нь чухал ач холбогдолтой.
Хяналт, үнэлгээнд суурилах
Хамтын ажиллагааны үйл явцад хяналт тавин, гүйцэтгэлийн үнэлгээг хийснээр алдаа дутагдлыг засах боломжтой болж богино хугацаанд ахиц гардаг. Хяналт, үнэлгээний систем бий болгосноор оролцогч талууд болон зохион байгуулагчдын хариуцлага дээшилдэг.
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Зөрчлийг шийдвэрлэх, даван туулахад чиглэгдэх
Нийгэм эдийн засгийн зөрчил, хямрал бий болсны дараа харилцан ойлголцоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа үр дүнтэй байдаг. Тухайн зөрчилтэй асуудлуудыг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн хамтын ажиллагааны эерэг үр дүн нь мөн бусад асуудлуудыг шийдвэрлэх эрмэлзлийг дээшлүүлдэг.
Хөгжлийн түншүүдтэй хамтрах
Хөгжлийн хамрагчид, олон улсын донорбайгууллагууд нь төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх, санхүүжүүлэх, зохион байгуулах эрмэлзэлтэй байдаг. Эдгээр байгууллагууд нь ихэвчлэн төвийг баримталдаг бөгөөд оролцогч талуудийн чадавхид суурилсан туслалцаа үзүүлэхэд анхаардаг.
Монгол Улсын эрх зүйн орчин
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн талаар төрөөс баримтлах бодлого
-Концессийн тухай хууль:
... Концесс гэдэг нь төрийн, эсхүл орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийг дэд бүтцийн болох нийгмийн суурь үйлчилгээг нийтэд үзүүлэх зорилгоор энэ хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу гэрээний үндсэн дээр эзэмших, ашиглах, шинээр бий болгох, шинэчлэн сайжруулах онцгой эрхийг хэлнэ.
Монгол Улсын эрх зүйн зохицуулалт Монгол Улсын Засгийн Газрын тухай хуулиас
... Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх байгууллагын тодорхой чиг үүргийг холбогдох хууль түүнд үндэслэн Засгийн газрын шийдвэр, гэрээний үндсэн дээр Засгийн газрын бус байгууллагад хариуцуулан гүйцэтгүүлж, холбогдох зардлыг бүрэн буюу хэсэгчлэн санхүүжүүлж болно. Төрийн гүйцэтгэх байгууллагын чиг үүргийг эрхлэн гүйцэтгэж, тэр тухайдаа улсын төсвөөс санхүүжиж байгаа байгууллага нь Засгийн газрын шийдвэрийг биелүүлж, уг ажлаа Монгол Улсын зохих сайдын өмнө хариуцна.
Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлснээр гарах үр ашиг
-Төрийн үйлчилгээ түргэн шуурхай болно.
-Авилгал буурна.
-Оролцоонд тулгуурласан засаглал бий болж ил тод нээлттэй байдал сайжирна.
-Төр хэт жижиг, нарийн төвөгтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх гэж оролдох шаардлага багасна.
-Иргэний нийгмийн байгууллагууд төлөвшин, хариуцлага нэмэгдэнэ.
ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГУУДАД ШИЛЖҮҮЛЭХ ТОХИРОМЖТОЙ ЧИГ ҮҮРГҮҮД
Зарим төрлийн хяналт, эрх олголт
Тодорхой салбаруудад үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл, гэнэтийн болон явцын хяналт, үнэлгээ
Нийгмийн суурь үйлчилгээ
Боловсрол, эрүүл мэнд болон нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ гэх мэт
Стандарт бий болгох, нэвтрүүлэх
Стандарт, норм, дүрмүүдийг боловсруулах, нэвтрүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хянах
Төрийн чиг үүргүүдийг хэрэгжүүлэх Засгийн газрын бус байгууллагад тавигдах нийтлэг шаардлага болон шалгуур үзүүлэлтүүд:
-Салбар төлөөлөх чадвар болон хариуцлага хүлээх чадвар,
-Нутаг дэвсгэрийг хамарсан байдал,
-Гишүүнчлэл нь нээлттэй байх,
-Туршлага, хүний нөөцийн чадавхи,
-Дотоод засаглал болон үйл ажиллагаа, санхүүгийн ил тод байдал зэрэг орно.
Эдгээр шаардлагыг хангаж ажилласнаар засаглалын чиг үүргүүд болон нийгмийн үйлчилгээ доголдохгүй, хүртээмжтэй, ил тод байх гэсэн тулгуур зарчмууд хэрэгжих боломжтой болдог байна.
Г.Цэрэнханд
Төр- хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа нь доорх агуулгад багтана. Үүнд:
-Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, үр өгөөж,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, үр өгөөж,
-Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлэх нь,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хамтын ажиллагааны чиглэлээр төрийн байгууллагаас (энд ҮХШХ, ТӨХ зэрэг байгууллага орно) хийж буй ажлууд
ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭРҮҮД ГЭВЭЛ:
Нэг. Төр, хувийн хэвшлийн харилцан ойлголцол
Хувийн хэвшлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшил харилцан ойлголцоход чиглэсэн яриа хэлэлцээрүүд байна.
Хоёр. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
Тодорхой эдийн засгийн төсөл хөтөлбөр, нийгмийн ажил үйлчилгээг хэрэгжүүлэх зорилгоор урт хугацаанд хамтран ажиллаж, технологийн, санхүүгийн, үйл ажиллагааны эрсдэлийг хуваалцаж байгаа үйл ажиллагаа.
Гурав. Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх
Нийгэм эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн оролцоог бууруулах, иргэний нийгмийн оролцоог дээшлүүлэн, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаа
Дөрөв. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хамтын ажиллагааны үр өгөөж
-Хөрөнгө оруулалт бизнесийн орчныг сайжруулах
-Ил тод байдал, сайн засаглалыг дэмжих
-Шинэчлэлийн талаарх ойлголтыг дээшлүүлэх
-Харилцан итгэлцэл, ойлголцлыг бий болгох
-Бодлогын хэрэгжилтийг сайжруулах
Тав. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд чиглэгдсэн яриа хэлэлцээрийн хэлбэрүүд
Бүтэц:
-Бүтэцчилэгдсэн
-Тодорхой бүтэц зохион байгуулалтад ороогүй / гэнэтийн/
Зохион байгуулалт:
-Албан
-Албан бус
Хамрах хүрээ:
-Өргөн хүрээг хамарсан
-Тодорхой нэг асуудал дээр төвлөрсөн
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Үр дүнд суурилах
Хамтын ажиллагааны хүрэх үр дүнгүүдийг нарийвчлан гаргаж түүний хэрэгжилтийг ханган ажиллах нь үр дүнтэй байдаг. Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтүүдийг гаргахад оролцогч талууд идэвхитэй оролцох нь амжилтанд хүрэх үндэс болно.
Олон нийтийн оролцоонд тулгуурлах
Хамтын ажиллагааныхаа зорилгынхоо талаарх мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, итгэлцэл үүсгэх хэрэгтэй. Энэ нь үйл ажиллагааны хүрээг тэлж олон нийтийн оролцоог бий болгох нөхцөл болдог. Ялангуяа үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах үүднээс хэвлэл мэдээллийнхэнтэй хамтран ажиллах нь чухал ач холбогдолтой.
Хяналт, үнэлгээнд суурилах
Хамтын ажиллагааны үйл явцад хяналт тавин, гүйцэтгэлийн үнэлгээг хийснээр алдаа дутагдлыг засах боломжтой болж богино хугацаанд ахиц гардаг. Хяналт, үнэлгээний систем бий болгосноор оролцогч талууд болон зохион байгуулагчдын хариуцлага дээшилдэг.
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Зөрчлийг шийдвэрлэх, даван туулахад чиглэгдэх
Нийгэм эдийн засгийн зөрчил, хямрал бий болсны дараа харилцан ойлголцоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа үр дүнтэй байдаг. Тухайн зөрчилтэй асуудлуудыг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн хамтын ажиллагааны эерэг үр дүн нь мөн бусад асуудлуудыг шийдвэрлэх эрмэлзлийг дээшлүүлдэг.
Хөгжлийн түншүүдтэй хамтрах
Хөгжлийн хамрагчид, олон улсын донорбайгууллагууд нь төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх, санхүүжүүлэх, зохион байгуулах эрмэлзэлтэй байдаг. Эдгээр байгууллагууд нь ихэвчлэн төвийг баримталдаг бөгөөд оролцогч талуудийн чадавхид суурилсан туслалцаа үзүүлэхэд анхаардаг.
Монгол Улсын эрх зүйн орчин
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн талаар төрөөс баримтлах бодлого
-Концессийн тухай хууль:
... Концесс гэдэг нь төрийн, эсхүл орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийг дэд бүтцийн болох нийгмийн суурь үйлчилгээг нийтэд үзүүлэх зорилгоор энэ хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу гэрээний үндсэн дээр эзэмших, ашиглах, шинээр бий болгох, шинэчлэн сайжруулах онцгой эрхийг хэлнэ.
Монгол Улсын эрх зүйн зохицуулалт Монгол Улсын Засгийн Газрын тухай хуулиас
... Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх байгууллагын тодорхой чиг үүргийг холбогдох хууль түүнд үндэслэн Засгийн газрын шийдвэр, гэрээний үндсэн дээр Засгийн газрын бус байгууллагад хариуцуулан гүйцэтгүүлж, холбогдох зардлыг бүрэн буюу хэсэгчлэн санхүүжүүлж болно. Төрийн гүйцэтгэх байгууллагын чиг үүргийг эрхлэн гүйцэтгэж, тэр тухайдаа улсын төсвөөс санхүүжиж байгаа байгууллага нь Засгийн газрын шийдвэрийг биелүүлж, уг ажлаа Монгол Улсын зохих сайдын өмнө хариуцна.
Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлснээр гарах үр ашиг
-Төрийн үйлчилгээ түргэн шуурхай болно.
-Авилгал буурна.
-Оролцоонд тулгуурласан засаглал бий болж ил тод нээлттэй байдал сайжирна.
-Төр хэт жижиг, нарийн төвөгтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх гэж оролдох шаардлага багасна.
-Иргэний нийгмийн байгууллагууд төлөвшин, хариуцлага нэмэгдэнэ.
ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГУУДАД ШИЛЖҮҮЛЭХ ТОХИРОМЖТОЙ ЧИГ ҮҮРГҮҮД
Зарим төрлийн хяналт, эрх олголт
Тодорхой салбаруудад үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл, гэнэтийн болон явцын хяналт, үнэлгээ
Нийгмийн суурь үйлчилгээ
Боловсрол, эрүүл мэнд болон нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ гэх мэт
Стандарт бий болгох, нэвтрүүлэх
Стандарт, норм, дүрмүүдийг боловсруулах, нэвтрүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хянах
Төрийн чиг үүргүүдийг хэрэгжүүлэх Засгийн газрын бус байгууллагад тавигдах нийтлэг шаардлага болон шалгуур үзүүлэлтүүд:
-Салбар төлөөлөх чадвар болон хариуцлага хүлээх чадвар,
-Нутаг дэвсгэрийг хамарсан байдал,
-Гишүүнчлэл нь нээлттэй байх,
-Туршлага, хүний нөөцийн чадавхи,
-Дотоод засаглал болон үйл ажиллагаа, санхүүгийн ил тод байдал зэрэг орно.
Эдгээр шаардлагыг хангаж ажилласнаар засаглалын чиг үүргүүд болон нийгмийн үйлчилгээ доголдохгүй, хүртээмжтэй, ил тод байх гэсэн тулгуур зарчмууд хэрэгжих боломжтой болдог байна.
Г.Цэрэнханд
Public Private Dialogue (PPD) буюу төр-хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа гэдэг нь сайн засаглалыг бий болгох, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшлийн хооронд бий болж байгаа төрөл бүрийн харилцаа, яриа хэлэлцээр, үйл ажиллагааг тодорхойлж хэлж болно.
Төр- хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа нь доорх агуулгад багтана. Үүнд:
-Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, үр өгөөж,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, үр өгөөж,
-Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлэх нь,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хамтын ажиллагааны чиглэлээр төрийн байгууллагаас (энд ҮХШХ, ТӨХ зэрэг байгууллага орно) хийж буй ажлууд
ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭРҮҮД ГЭВЭЛ:
Нэг. Төр, хувийн хэвшлийн харилцан ойлголцол
Хувийн хэвшлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшил харилцан ойлголцоход чиглэсэн яриа хэлэлцээрүүд байна.
Хоёр. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
Тодорхой эдийн засгийн төсөл хөтөлбөр, нийгмийн ажил үйлчилгээг хэрэгжүүлэх зорилгоор урт хугацаанд хамтран ажиллаж, технологийн, санхүүгийн, үйл ажиллагааны эрсдэлийг хуваалцаж байгаа үйл ажиллагаа.
Гурав. Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх
Нийгэм эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн оролцоог бууруулах, иргэний нийгмийн оролцоог дээшлүүлэн, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаа
Дөрөв. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хамтын ажиллагааны үр өгөөж
-Хөрөнгө оруулалт бизнесийн орчныг сайжруулах
-Ил тод байдал, сайн засаглалыг дэмжих
-Шинэчлэлийн талаарх ойлголтыг дээшлүүлэх
-Харилцан итгэлцэл, ойлголцлыг бий болгох
-Бодлогын хэрэгжилтийг сайжруулах
Тав. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд чиглэгдсэн яриа хэлэлцээрийн хэлбэрүүд
Бүтэц:
-Бүтэцчилэгдсэн
-Тодорхой бүтэц зохион байгуулалтад ороогүй / гэнэтийн/
Зохион байгуулалт:
-Албан
-Албан бус
Хамрах хүрээ:
-Өргөн хүрээг хамарсан
-Тодорхой нэг асуудал дээр төвлөрсөн
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Үр дүнд суурилах
Хамтын ажиллагааны хүрэх үр дүнгүүдийг нарийвчлан гаргаж түүний хэрэгжилтийг ханган ажиллах нь үр дүнтэй байдаг. Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтүүдийг гаргахад оролцогч талууд идэвхитэй оролцох нь амжилтанд хүрэх үндэс болно.
Олон нийтийн оролцоонд тулгуурлах
Хамтын ажиллагааныхаа зорилгынхоо талаарх мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, итгэлцэл үүсгэх хэрэгтэй. Энэ нь үйл ажиллагааны хүрээг тэлж олон нийтийн оролцоог бий болгох нөхцөл болдог. Ялангуяа үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах үүднээс хэвлэл мэдээллийнхэнтэй хамтран ажиллах нь чухал ач холбогдолтой.
Хяналт, үнэлгээнд суурилах
Хамтын ажиллагааны үйл явцад хяналт тавин, гүйцэтгэлийн үнэлгээг хийснээр алдаа дутагдлыг засах боломжтой болж богино хугацаанд ахиц гардаг. Хяналт, үнэлгээний систем бий болгосноор оролцогч талууд болон зохион байгуулагчдын хариуцлага дээшилдэг.
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Зөрчлийг шийдвэрлэх, даван туулахад чиглэгдэх
Нийгэм эдийн засгийн зөрчил, хямрал бий болсны дараа харилцан ойлголцоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа үр дүнтэй байдаг. Тухайн зөрчилтэй асуудлуудыг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн хамтын ажиллагааны эерэг үр дүн нь мөн бусад асуудлуудыг шийдвэрлэх эрмэлзлийг дээшлүүлдэг.
Хөгжлийн түншүүдтэй хамтрах
Хөгжлийн хамрагчид, олон улсын донорбайгууллагууд нь төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх, санхүүжүүлэх, зохион байгуулах эрмэлзэлтэй байдаг. Эдгээр байгууллагууд нь ихэвчлэн төвийг баримталдаг бөгөөд оролцогч талуудийн чадавхид суурилсан туслалцаа үзүүлэхэд анхаардаг.
Монгол Улсын эрх зүйн орчин
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн талаар төрөөс баримтлах бодлого
-Концессийн тухай хууль:
... Концесс гэдэг нь төрийн, эсхүл орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийг дэд бүтцийн болох нийгмийн суурь үйлчилгээг нийтэд үзүүлэх зорилгоор энэ хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу гэрээний үндсэн дээр эзэмших, ашиглах, шинээр бий болгох, шинэчлэн сайжруулах онцгой эрхийг хэлнэ.
Монгол Улсын эрх зүйн зохицуулалт Монгол Улсын Засгийн Газрын тухай хуулиас
... Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх байгууллагын тодорхой чиг үүргийг холбогдох хууль түүнд үндэслэн Засгийн газрын шийдвэр, гэрээний үндсэн дээр Засгийн газрын бус байгууллагад хариуцуулан гүйцэтгүүлж, холбогдох зардлыг бүрэн буюу хэсэгчлэн санхүүжүүлж болно. Төрийн гүйцэтгэх байгууллагын чиг үүргийг эрхлэн гүйцэтгэж, тэр тухайдаа улсын төсвөөс санхүүжиж байгаа байгууллага нь Засгийн газрын шийдвэрийг биелүүлж, уг ажлаа Монгол Улсын зохих сайдын өмнө хариуцна.
Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлснээр гарах үр ашиг
-Төрийн үйлчилгээ түргэн шуурхай болно.
-Авилгал буурна.
-Оролцоонд тулгуурласан засаглал бий болж ил тод нээлттэй байдал сайжирна.
-Төр хэт жижиг, нарийн төвөгтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх гэж оролдох шаардлага багасна.
-Иргэний нийгмийн байгууллагууд төлөвшин, хариуцлага нэмэгдэнэ.
ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГУУДАД ШИЛЖҮҮЛЭХ ТОХИРОМЖТОЙ ЧИГ ҮҮРГҮҮД
Зарим төрлийн хяналт, эрх олголт
Тодорхой салбаруудад үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл, гэнэтийн болон явцын хяналт, үнэлгээ
Нийгмийн суурь үйлчилгээ
Боловсрол, эрүүл мэнд болон нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ гэх мэт
Стандарт бий болгох, нэвтрүүлэх
Стандарт, норм, дүрмүүдийг боловсруулах, нэвтрүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хянах
Төрийн чиг үүргүүдийг хэрэгжүүлэх Засгийн газрын бус байгууллагад тавигдах нийтлэг шаардлага болон шалгуур үзүүлэлтүүд:
-Салбар төлөөлөх чадвар болон хариуцлага хүлээх чадвар,
-Нутаг дэвсгэрийг хамарсан байдал,
-Гишүүнчлэл нь нээлттэй байх,
-Туршлага, хүний нөөцийн чадавхи,
-Дотоод засаглал болон үйл ажиллагаа, санхүүгийн ил тод байдал зэрэг орно.
Эдгээр шаардлагыг хангаж ажилласнаар засаглалын чиг үүргүүд болон нийгмийн үйлчилгээ доголдохгүй, хүртээмжтэй, ил тод байх гэсэн тулгуур зарчмууд хэрэгжих боломжтой болдог байна.
Г.Цэрэнханд
Төр- хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа нь доорх агуулгад багтана. Үүнд:
-Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, үр өгөөж,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, үр өгөөж,
-Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлэх нь,
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, хамтын ажиллагааны чиглэлээр төрийн байгууллагаас (энд ҮХШХ, ТӨХ зэрэг байгууллага орно) хийж буй ажлууд
ХАМТЫН АЖИЛЛАГААНЫ ХЭЛБЭРҮҮД ГЭВЭЛ:
Нэг. Төр, хувийн хэвшлийн харилцан ойлголцол
Хувийн хэвшлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгө оруулалтын болон бизнесийн орчныг сайжруулах зорилгоор төр, хувийн хэвшил харилцан ойлголцоход чиглэсэн яриа хэлэлцээрүүд байна.
Хоёр. Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
Тодорхой эдийн засгийн төсөл хөтөлбөр, нийгмийн ажил үйлчилгээг хэрэгжүүлэх зорилгоор урт хугацаанд хамтран ажиллаж, технологийн, санхүүгийн, үйл ажиллагааны эрсдэлийг хуваалцаж байгаа үйл ажиллагаа.
Гурав. Төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэх
Нийгэм эдийн засгийн харилцаан дахь төрийн оролцоог бууруулах, иргэний нийгмийн оролцоог дээшлүүлэн, хариуцлагыг нэмэгдүүлэх зорилгоор төрийн зарим чиг үүргийг төрийн бус байгууллагад шилжүүлэхтэй холбогдсон үйл ажиллагаа
Дөрөв. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааны хамтын ажиллагааны үр өгөөж
-Хөрөнгө оруулалт бизнесийн орчныг сайжруулах
-Ил тод байдал, сайн засаглалыг дэмжих
-Шинэчлэлийн талаарх ойлголтыг дээшлүүлэх
-Харилцан итгэлцэл, ойлголцлыг бий болгох
-Бодлогын хэрэгжилтийг сайжруулах
Тав. Төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд чиглэгдсэн яриа хэлэлцээрийн хэлбэрүүд
Бүтэц:
-Бүтэцчилэгдсэн
-Тодорхой бүтэц зохион байгуулалтад ороогүй / гэнэтийн/
Зохион байгуулалт:
-Албан
-Албан бус
Хамрах хүрээ:
-Өргөн хүрээг хамарсан
-Тодорхой нэг асуудал дээр төвлөрсөн
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Үр дүнд суурилах
Хамтын ажиллагааны хүрэх үр дүнгүүдийг нарийвчлан гаргаж түүний хэрэгжилтийг ханган ажиллах нь үр дүнтэй байдаг. Үр дүнгийн шалгуур үзүүлэлтүүдийг гаргахад оролцогч талууд идэвхитэй оролцох нь амжилтанд хүрэх үндэс болно.
Олон нийтийн оролцоонд тулгуурлах
Хамтын ажиллагааныхаа зорилгынхоо талаарх мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, итгэлцэл үүсгэх хэрэгтэй. Энэ нь үйл ажиллагааны хүрээг тэлж олон нийтийн оролцоог бий болгох нөхцөл болдог. Ялангуяа үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах үүднээс хэвлэл мэдээллийнхэнтэй хамтран ажиллах нь чухал ач холбогдолтой.
Хяналт, үнэлгээнд суурилах
Хамтын ажиллагааны үйл явцад хяналт тавин, гүйцэтгэлийн үнэлгээг хийснээр алдаа дутагдлыг засах боломжтой болж богино хугацаанд ахиц гардаг. Хяналт, үнэлгээний систем бий болгосноор оролцогч талууд болон зохион байгуулагчдын хариуцлага дээшилдэг.
ТӨР, ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН ХАМТЫН АЖИЛЛАГААГ БЭХЖҮҮЛЭХЭД БАРИМТЛАХ ЗАРЧМУУД
Зөрчлийг шийдвэрлэх, даван туулахад чиглэгдэх
Нийгэм эдийн засгийн зөрчил, хямрал бий болсны дараа харилцан ойлголцоход чиглэгдсэн үйл ажиллагаа үр дүнтэй байдаг. Тухайн зөрчилтэй асуудлуудыг шийдвэрлэхэд чиглэгдсэн хамтын ажиллагааны эерэг үр дүн нь мөн бусад асуудлуудыг шийдвэрлэх эрмэлзлийг дээшлүүлдэг.
Хөгжлийн түншүүдтэй хамтрах
Хөгжлийн хамрагчид, олон улсын донорбайгууллагууд нь төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд туслалцаа үзүүлэх, санхүүжүүлэх, зохион байгуулах эрмэлзэлтэй байдаг. Эдгээр байгууллагууд нь ихэвчлэн төвийг баримталдаг бөгөөд оролцогч талуудийн чадавхид суурилсан туслалцаа үзүүлэхэд анхаардаг.
Монгол Улсын эрх зүйн орчин
-Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн талаар төрөөс баримтлах бодлого
-Концессийн тухай хууль:
... Концесс гэдэг нь төрийн, эсхүл орон нутгийн өмчийн эд хөрөнгийг дэд бүтцийн болох нийгмийн суурь үйлчилгээг нийтэд үзүүлэх зорилгоор энэ хуульд заасан нөхцөл, журмын дагуу гэрээний үндсэн дээр эзэмших, ашиглах, шинээр бий болгох, шинэчлэн сайжруулах онцгой эрхийг хэлнэ.
Монгол Улсын эрх зүйн зохицуулалт Монгол Улсын Засгийн Газрын тухай хуулиас
... Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх байгууллагын тодорхой чиг үүргийг холбогдох хууль түүнд үндэслэн Засгийн газрын шийдвэр, гэрээний үндсэн дээр Засгийн газрын бус байгууллагад хариуцуулан гүйцэтгүүлж, холбогдох зардлыг бүрэн буюу хэсэгчлэн санхүүжүүлж болно. Төрийн гүйцэтгэх байгууллагын чиг үүргийг эрхлэн гүйцэтгэж, тэр тухайдаа улсын төсвөөс санхүүжиж байгаа байгууллага нь Засгийн газрын шийдвэрийг биелүүлж, уг ажлаа Монгол Улсын зохих сайдын өмнө хариуцна.
Төрийн зарим чиг үүргийг ТББ-д шилжүүлснээр гарах үр ашиг
-Төрийн үйлчилгээ түргэн шуурхай болно.
-Авилгал буурна.
-Оролцоонд тулгуурласан засаглал бий болж ил тод нээлттэй байдал сайжирна.
-Төр хэт жижиг, нарийн төвөгтэй асуудлуудыг шийдвэрлэх гэж оролдох шаардлага багасна.
-Иргэний нийгмийн байгууллагууд төлөвшин, хариуцлага нэмэгдэнэ.
ТӨРИЙН БУС БАЙГУУЛЛАГУУДАД ШИЛЖҮҮЛЭХ ТОХИРОМЖТОЙ ЧИГ ҮҮРГҮҮД
Зарим төрлийн хяналт, эрх олголт
Тодорхой салбаруудад үйл ажиллагаа явуулах тусгай зөвшөөрөл, гэнэтийн болон явцын хяналт, үнэлгээ
Нийгмийн суурь үйлчилгээ
Боловсрол, эрүүл мэнд болон нийгмийн хамгааллын үйлчилгээ гэх мэт
Стандарт бий болгох, нэвтрүүлэх
Стандарт, норм, дүрмүүдийг боловсруулах, нэвтрүүлэх үйл ажиллагааг зохион байгуулах, хянах
Төрийн чиг үүргүүдийг хэрэгжүүлэх Засгийн газрын бус байгууллагад тавигдах нийтлэг шаардлага болон шалгуур үзүүлэлтүүд:
-Салбар төлөөлөх чадвар болон хариуцлага хүлээх чадвар,
-Нутаг дэвсгэрийг хамарсан байдал,
-Гишүүнчлэл нь нээлттэй байх,
-Туршлага, хүний нөөцийн чадавхи,
-Дотоод засаглал болон үйл ажиллагаа, санхүүгийн ил тод байдал зэрэг орно.
Эдгээр шаардлагыг хангаж ажилласнаар засаглалын чиг үүргүүд болон нийгмийн үйлчилгээ доголдохгүй, хүртээмжтэй, ил тод байх гэсэн тулгуур зарчмууд хэрэгжих боломжтой болдог байна.
Г.Цэрэнханд