Чөлөөлөх дайны 80 жилийн ойг тохиолдуулан олон улсын эрдэм шинжилгээний хурал өнөөдөр /2025.08.21/ боллоо.  

Дэлхийн II дайн, Түүний дотор Чөлөөлөх дайн нь Монгол-Зөвлөлт, Монгол-Оросын найрамдалт харилцаа, хамтын ажиллагаанд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. 

Эх орныхоо тусгаар тогтнолын тэмцэлд ахмад дайчид, иргэдийн оруулсан гавьяаг XX зууны түүх, өнөө болон хойч үеийнхэн эрхэмлэн дурсах болно. 

Шинжлэх ухааны академийн гишүүн, Түүхийн шинжлэх ухааны доктор Ц.Батбаяр, Чөлөөлөх дайн нь Монгол улсын XX, XI зууны түүхэд онцгой байр суурь эзэлдэг. Монгол ардын хувьсгалт цэрэг, Хязгаарын ба дотоодын цэрэг, Ардын өөрийгөө хамгаалах сайн дурын морьт отряд нийлээд 23-25 мянган цэрэг, 46 мянган агт морьд дайнд оролцсон. Уг дайныг гурван ач холбогдолтой гэж үздэг. 

Нэгдүгээрт, Чөлөөлөх дайн нь Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлыг баталгаажуулах эхлэл болсон. 
Хоёрдугаарт, Монголын зэвсэгт хүчинд, зөвхөн морьт цэрэг биш их буу, танк, нисэх хүч хэрэгтэйг ойлгуулсан.
Гуравдугаарт, Өвөр Монголыг Японы армиас чөлөөлж, Монголтой нэгтгэх зорилго дэвшүүлсэн. Өвөр Монголыг эзлэн түрэмгийллээс чөлөөлсөн нь иргэдэд урам зориг өгч, үүний үр дүнд Өвөр Монголын өөртөө засах орон байгуулагдах эхлэл тавигдсан. Тэд Монгол цэргүүдийг чөлөөлөгчид гэж үзэж байв гэсэн юм.  

Эдүгээс 80 жилийн тэртээ болсон Чөлөөлөх дайн түүх болон үлджээ. Энэхүү баатарлаг үйл явдал нь Монголын ард түмэнд бүрэн эрх, тусгаар тогтнолыг авчирсан учир бид мартах ёсгүйг эрдэмтэд онцлов. 

Хурлыг, Батлан хамгаалах яам, Үндэсний батлан хамгаалах их сургууль /ҮБХИС/, Батлан хамгаалахын эрдэм шинжилгээний хүрээлэн, ШУА-ийн Түүх угсаатны зүйн хүрээлэн хамтран зохион байгуулжээ. Мөн ОХУ, БНХАУ, БНСАУ, Япон улсын эрдэмтэд оролцов. 

А.Мичидмаа