Нэг ангийнхан булан­гийн энэ удаагийн зочид маань жүжигчид. Тайз, ки­но дэлгэцнээ олон сайхан дүр бүтээсэн тэднийг ун­шиг­чид андахгүй мэднэ. Монгол Улсын гавьяат жүжигчин С.Сарантуяа, жүжигчин Г.Эрдэнэ­тог­тох, Д.Долгорсүрэн, Д.Гүр­сэд, Г.Адилбиш, найруу­лагч Н.Болд, доктор, про­фессор Н.Ганхуяг гээд олны танил андууд оюу­тaн ахуй үеэ дурсаж байна.

Андуурсан нь
Жүжигчин болохоор нутаг нутгаас цугласан залуус Баг­шийн дээд сургуулийн үүдэнд цугласан тэр үе бол 1976 он байлаа. Наймдугаар сарын 25-нд оюутнууд сургуульдаа бүртгүүлэх ёстой. Дараа нь сар гаруй намрын ажилд яв­на. Бие биенээ танихгүй за­луус энэ тэрийг ажиглан бай­хуйд багш бололтой хоёр залуу яваад байна гэнэ. Хүүх­дүүд ч энэ яг багш юм байна гэж бүр бат ойлгож аваад тэр хоёрыг битүүхэндээ хүндэлж эхэл­жээ. Гэтэл хичээл эхлэх болж анги ангиараа хуваагдах үед өнөө багш хоёр тэдэнтэй хамт оюутны ширээнд суух ангийн хүүхдүүдийн нэг байж. Сүхбаатар аймгаас ирсэн Г.Гомбосүрэн, Хөвсгөлийн Бямбажав нар бусдаасаа арай ахмад болохоор тэд багш гэж андуурч л дээ. Энэ л үеэс ангийнхны нөхөрлөл эхэлдэг.

Ангийн багш нь өдгөөгийн ардын жүжигчин Б.Мөнхдорж. Анх “Б” байрны 401 өрөөнд уран чадварын хичээл орж байснаа хүүхдүүд өчигдөр мэт л тод санаж байна лээ. Ингээд л хичээл номоо дав­тах, оюутны байр хэсэх, бү­жиг танц эргэх оюутны амьд­рал үргэлжилж, дурлал хайртай дөрвөн жил өнгөрчээ.

Ангиас гарсан хосууд
Ангиас хоёр ч хос гарчээ. Жүжигчин Г.Эрдэнэтогтох, Д.Долгорсүрэн хоёр оюутан ахуйдаа гэр бүлж болжээ. Олны хайртай жүжигчин хо­сууд маань өдгөө өнөр өтгөн айл болж, сайхан амьдарч яваа. “Говийн зэрэглээ” кино­ны сургуулийн захирал, “Сэрүүн дуганын мөхөл”-ийн Гүр, “Газрын үнэр”-ийн Хүр­лээ гээд сэт­гэлд хоногшсон олон дүрүүд нь Г.Эрдэнэ­тогтохыг тодотгох биз ээ. Д.Долгорсүрэнг ан­гийн­хан нь “Гүн сэтгэлгээний, маш авьяас­тай жүжигчин” хэ­мээн магтаж байна лээ. “Таня” жүжгийн Таня, “Анхны хайрын дууль”-ийн Бүжин гээд уншиг­чид маань надаар хэлүүлэлт­гүй мэдэх хойно. Хосууд өдгөө мэргэжлийнхээ чиглэ­лээр ажиллаж байгаа.

Ангиас гарсан нөгөө нэг хос нь Увсын Ш.Амарсайхан хотын охин Н.Алтанцэцэг нар. Сургуулиа төгсөөд Увс руу явсан тэд аймгийн театрын болон соёлын хэлтсийн дарга нар.

Анги бүрдэхэд хотоос ердөө зургаан хүүхэд авсан бол бусад нь дандаа аймгуу­даас ирсэн байв. Төгсөөд ихэнх нь аймаг аймаг руугаа явж театрынхаа найруулагч, дарга нар болцгоосон байна. Баян-Өлгийн театрын дарга Өсөрхөн өдгөө хотод ирчих­сэн Л.Эрдэнэбулган найруу­лаг­чийн хийж байгаа “Чингис хаан” киноны Таян хааны дүрд тоглож байгаа гэсэн. Сүхбаатарын Гомбосүрэн, Хөвсгөлийн Бямбажав гээд нутаг нутагтаа мэргэжлээрээ ажилласаар буй.

Платформ, трапецэн өмдөөр гангардаг байлаа
Тэднийг оюутан байхад платформ гутал, трапецэн өмд ид моодонд орж байсан үе. Гангачууд л өмсөнө. Плат­­формтой холбоотой нэг хөгжилтэй явдал ангийнхан дурслаа. Тэднээс хамгийн намхан нь Г.Эрдэнэтогтох, Н.Ганхуяг хоёр. Хоёулаа гялал­­зуур, сахилгагүй. Багш нь тэднийг “Манай хоёр бац­ман” гэнэ. Нэг удаа тэр хоёр ноцолдож гүйж байгаад гут­лын уландаа давхарлаж плат­форм болгосон өсгийгөө уна­га­­чихсан орж иржээ. Болоогүй ээ, бас өсгийгөө сугавчил­чих­сан. Урт богино хөлтэй найзыгаа хараад ангийнхан баахан хөхрөлдсөн гэсэн. Сургууль төгссөний хойтон жил Н.Ганхуяг Орос руу явж урлаг судлаач, найруулаг­чийн мэргэжилтэй болжээ. Н.Болд найруулагчийн хувьд хоёрдугаар курсээсээ хой­шоо сурахаар явсан нэгэн.

Кино драмын ангийнхныг бусад нь “Драмын галзуучууд явж байна” гэж хочилно. Арга ч үгүй биз, дандаа дүрийнхээ үгийг амандаа хэлж цээжилж явдаг тэд гартаа чемодан чирч явна. Дотор нь данх, таг, түмпэн сав гээд жүжигт хэрэг­тэй бүхнээ чихчихнэ. Этюд бэлдэх, бэлтгэл сургуу­лил­тын үеэр сургууль дээрээ өнжин хонон давтдаг байж. Б.Мөнхдорж багш шөнийг шөнө гэж бодохгүй заавал ирж шалгана. Орой театрт жүжгээ дуусчихаад сургууль дээрээ ирж оюутнуудтайгаа ажил­лана. Иймд оюутнууд яахин эрт явж чадах билээ.

Сургуулиа улаан дипломтой төгссөн гавьяат
Гавьяат жүжигчин С.Са­ран­туяад энэ тодорхойлолт хамаарна. Хотын ганган охин С.Сарантуяа хэзээний хи­чээл­дээ сайн байв. Ерөнхий эрдэм, мэргэжлийн гээд дан­даа онц авна. Бүх ажилд идэвх­­тэй оролцдог байсан түүнийг нийтэч, алиа шогч зантай хэмээн ангийнхан дурслаа. Ангиас гарсан ганц гавьяат хэмээн бусад нь Сараагаа хүндэлнэ.

Сургууль төгсөх жил хө­дөө­нөөс ирсэн хэдийн ихэнх нь нутаг нутгийн зүг оджээ. Харин С.Сарантуяа, Д.Гүр­сэд, Д.Долгорсүрэн, Г.Эр­дэнэ­тогтох, Г.Адилбиш, Н.Эр­дэнэчимэг гээд хэдэн хүүхэд Драмын театрт ирсэн байна. Тиймдээ ч театр, дэлгэцэнд үлдсэн бүтээлд тэдний хамт­даа тоглосон дүрүүд цөөнгүй байх юм. Тухайлбал, “Саруул талын ерөөл” киноны Нацагт Д.Гүрсэд тоглосон бол Пагам­дулам нь С.Сарантуяа. “Го­вийн зэрэглээ” кинонд Д.Гүр­сэд хоёрдугаар нисгэгч, Г.Адил­биш нэгдүгээр нисгэгч байх жишээтэй. “Давааны цаана даваа” киноны хар Мягмар, “Мартагдсан дууль”-ийн Санги гээд дэлгэцэнд үлдээсэн олон дүрүүд Г.Адил­биш агсны ямархан чадалтай уран бүтээлч байсныг харуу­лах биз ээ.

Ангийнхан одоо бүг­дээ­рээ сайн сайхан яваа. Хөдөөгийн театр, соёлын газарт тэдний тал хувь нь зүтгэж буй. Хотод үлдсэн хэд нь түмэнд нэртэй жү­жиг­чид болжээ. Ажил алба, цаг зав гээд дандаа уул­залдах боломж олдохгүй ч биенээ гэсэн тэдний сэтгэл үргэлж халуун дулаахан байдаг нь дурсамж яриа­наас нь мэдрэгдэж байлаа.

Д.Оюунтуяа