Энэ сарын 20-нд ОХУ-ын театруудад Якутын найруулагч Андрей Борисовын "Чингис хааны нууц" кино дэлгэцэнд гарлаа. Якутын найруулагч кинондоо агуу их байлдан дагуулагчийн залуу насны тухай өгүүлжээ. Өөрөөр хэлбэл эцгийнх нь нас барснаас Монголын их эзэнт гүрнийг байгуулж Хятад руу довтолсон үеийг хүртэлх цаг үеийг тусгасан байна.

Энэ кино жил хагасын өмнө Оросын найруулагч Сергей Бодровын "Монгол" киноноос юугаараа ялгаатай талаар мэргэжилтнүүд ийнхүү өгүүлжээ. Ташрамд дурьдахад С.Бодровын "Монгол" Америкийн кино академийн дээд шагнал "Оскар"-т нэр дэвшиж байсан юм.

"Чингис хааны нууц"
Найруулагч-Якутын Соёлын сайд, театрын найруулагч Андрей Борисов.
Тэмүүжинд-Тувагийн жүжигчин Эдуард Ондар. Бөртэд- А.Борисовын шавь Сюзанна Ооржак.
Сахагийн П.А.Оюуны нэрэмжит театрын жүжигчин.

“Монгол”
Найруулагч-Сергей Бодров.
Чингис хаанд-Японы жүжигчин Таданобу Асано.
Бөртэд-Монголын оюутан, Чулууны Хулан.

Зохиол
"Чингис хааны нууц"
Роман Николай Лугиновын "Чингис хааны зарлигаар"

"Монгол"
Монголч эрдэмтэн Лев Гумилевын-Монголын туульс

Киноны төсөв
"Чингис хааны нууц"
Сахагийн төсвөөс 10 сая ам.доллар гаргасан. Тиймээс ч Андрей Борисовын киног Оросын түүхэн дэх үндэсний анхны томоохон төсөл гэж нэрлэж байгаа.

"Монгол"
ОХУ, Казахстан, Герман, АНУ-аас 15 сая евро гаргасан.

Киноны пиар
"Чингис хааны нууц" киноны тасалбар худалдан авсан хүн бүрд сугалаатай. Сугалааны азтан Якутын алмааз эрдэнэ хожно.

Харин "Монгол" киног үзсэн хүн бүр ДНК-ийн шинжилгээнд үнэгүй хамрагдаж Чингис хааны ген байгаа эсэхээ мэдэх боломжтой.

Кино дагасан шуугиан
"Чингис хааны нууц" кино дэлгэцэнд гарахын өмнөхөн Улаанбаатар дахь Чингис хааны академи НҮБ-д хандан хүсэлт гаргасан. Хүсэлтэд энэ киног зөвхөн ОХУ-ын нутаг дэвсгэрт гаргахыг уриалжээ. Чингис хааны академи якутуудыг Эзэн богдын удмынхан гэсэн санааг эрс эсэргүүцсэн байна. Харин Сергей Бодровын "Монгол"-ыг Монголд зураг авалт хийхийг нь манай эрдэмтэн, мэргэжилтнүүд зөвшөөрөөгүй.

Кино бүтээгчдийн гол зорилго
"Чингис хааны нууц"-ын уран бүтээлчид Чингисхааны удмынхан гэдгээрээ бахархахыг "уриалсан". Мөн ОХУ-ын бүс нутгаас агуу их байлдан дагуулагчийн тухай бие даасан анхны уран бүтээл хийсэн. Тэд бүгд азичууд гэдгийг сануулахыг зорьсон. Мэргэжилтнүүд энэ кинонд нэгэн зүйлийг онцолж байна. Уг кинонд янз бүрийн кинонд Тэмүүжин-Чингис хааны дүрийг бүтээсэн орон орны 13 жүжигчин нэгэн дор ажилласан аж. Харин "Монгол" европ хүний "нүдээр" Чингис хааныг харсан. Зөвхөн энэ кинонд л Жамух амьд үлддэг.

Д.Баясгалан