Эмийн зохистой хэрэглээнд эмийг тухайн өвчин болон хувь хүний онцлогт тохируулан сонгож, тун хэмжээ, хэрэглэх арга хийгээд эмийн хэлбэрийг оновчтой сонгох, сонгож авсан эмээ зааврын дагуу зөв зохистой хэрэглэх, хэрэглэж буй олон эмүүд нь өөр хоорондоо тохиромжтой байх, хоол унд, дэглэмийг эм хэрэглээтэйгээ хэрхэн уялдуулах, эмчилгээний үр дүнг тооцон дараагийн арга хэмжээг зөвөөр тооцоолон шийдэх зэрэг олон асуудлыг хамааруулан авч үздэг.

Эмийн гаж нөлөө, хавсран хэрэглэх, хүүхэд, ахмад настан, жирэмсэн үед эм хэрэглэхэд анхаарах нь.
Аливаа өвчин эмгэгийг эмчлэх зорилгоор эмийг хэрэглэхэд өвчтөнд ашиг тустай эмчилгээний үйлдэл үзүүлэхийн зэрэгцээ бас заримдаа сөрөг тааламжгүй, бүр хортой нөлөө үзүүлэх явдал ч байна. Үүнийг эмийн гаж нөлөө гэж нэрлэдэг. Эмийн гаж нөлөө нэгэн зэрэг олон эм хэрэглэх үед бүрч ихэсдэг бөгөөд ер нь нэг эм хэрэглэж буй үед эм хэрэглэгчдийн 18- 20 хувь, хоёр эмийг хэрэглэх үед 40 хувьд, гурван эм хэрэглэх үед 68 хувь хүртэл, зургаагаас олон эм хэрэглэх үед 100 хувьд хүрдэг байх жишээтэй. Иймд эмчийн заалтгүй нэг дор олон төрлийн эм уухгүй байхыг зөвлөж байна.Эмийн гаж нөлөөний талаар тухайн эмийн хэрэглэх заавар дотор тусгагдсан байдаг ба тухайн гаж нөлөө их бага хэмжээгээр хэрэглэх үед танд мэдэгдэж эхэлвэл эмийг уухаа зогсоох буюу эмчээс зөвлөгөө авч тунг багасгах, хоол ундтайгаа зохицуулах, өөр эмээр гаж нөлөөг дарах зэргээр хэрэглэх шаардлагатай.

Эмийн хортой нөлөө гэж байдаг
Энэ нь зарим нэг эм аль нэг эрхтэнийг сонгомлоор хордуулах нөлөө үзүүлдэг. Жишээ нь бага насны хүүхдэд тетрациклиныг хэрэглэвэл хүүхдийн ясжилт өөрчлөгдөн шүдний өнгө алдагддаг бол гентомицины тунг хэтрүүлэх буюу удаан хугацаагаар хэрэглэсэн үед сонсголын мэдрэлийг гэмтээж дүлийрүүлдэг байна.Мөн нянгийн эсрэг нөлөөт эмүүд, ялангуяа антибиотикийг өндөр тунгаар хэт удаан хэрэглэсний улмаас бие махбодийн ашигтай болон ашиггүй нянгийн тэнцвэрт байдал алдагдах гаж нөлөө илэрдэг. Үүнээс болж мөөгөнцөрүүд өсч үржээд мөөгөнцөртөх буюу кандидомикоз үүсдэг байх юм. Эмийн гаж нөлөөний дотроос нэлээд элбэг тохиолддог нь эмийн нөлөөт харшил. Эмийн харшил нь эмийг дахин давтан хэрэглэх үед илэрдэг сөрөг нөлөөний илрэл бөгөөд хэлбэрийн хувьд харшлын урвалтай ижил байдаг. Гэхдээ илрэх урвал нь маш хүчтэй хоруу чанар ихтэй байдгыг анхаарах хэрэгтэй. Хэрэв танд ямар нэгэн эмийн харшил илэрсэн бол дахин тэр эмийг хэрэглэхгүй байхыг зөвлөж байна. Яагаад гэвэл харшлын хоёрдахь урвал маш хүчтэй өгөх ба таны амь насанд ч хүрч болох юм. Зарим сэтгэц нөлөөт, тайвшруулах, унтуулах эмийг удаан хэрэглэх үед тэр эмэнд дасал болох, хэрэглэсний дараа хуурамч тааламжтай мэдрэмж үүсгэх цаашлаад уг эмэнд донтох үзэгдэл гарч болдог. Манай улсад хэрэглэгдэж буй морфин, кодейн, седуксин зэрэг эмүүд донтол үүсгэх нөлөө ихтэй тул болгоомжтой хэрэглэх, аль болох давтан хэрэглэхгүй байх хэрэгтэй. Бага насны хүүхэд болон өндөр настангууд жирэмсэн эхчүүдэд эмийг болгоомжтой хэрэглэх хэрэгтэй. Хүүхдэд аль болох тун хэмжээ багатай хоруу чанар бага амархан шимэгддэг, ууж болохоор амт үнэртэй хүүхдэд зориулагдсан эмийг нь эмчийн зааврын дагуу өгөх нь таны хүүхдийн эрүүл мэндэд тустай. Түүнээс биш том хүнд зориулагдсан өндөр тун, хоруу чанар ихтэй, уухад амт үнэр нь хэцүү эм танг зүгээр нэг хуваагаад юмуу таллаад өгч болохгүй. Та хүүхдэдээ хор өгч байгаагаас ялгаагүй юм.

Ахмад настанд мөн адил.
Жирэмсэн эхчүүдэд эмийг болгоомжтой эмчийн зөвлөгөөг нарийн авч хэрэглэх ёстой. Жирэмсэн эхчүүд жирэмсний эхний гурван сард ямар нэгэн эмийг хэрэглэхгүй байх нь урагт сайн нөлөөтэй байдаг. Энэ үед хэрэглэсэн эм урагт сөргөөр нөлөөлснөөс үр хөврөл сөнөөгдөх буюу зулбах, эсвэл аль нэгэн эрхтэн системийн гаж согогтой төрөх магадлал ихэсдэг. Хэрэв эм хэрэглэх шаардлагатай бол эмчилгээний бага тунгаар хэрэглэх хэрэгтэй.

Ямар эмийг гэрээр хэрэглэж болох вэ?
Эмийг хэрэглэх, олгох байдлаар нь жоргүй олгох эм, жороор олгох эм, эмнэлгийн нөхцөлд хэрэглэх эм гэж ялган үзэж болно. Эмийн сангаас та бүхэн жоргүй олгож болох эмийг өөрсдөө эмийн санд очиж эмийн санчаас зөвлөгөө авч хэрэглэж болох ба жороор олгох эмийг эмчид үзүүлэн жор бичүүлж эмийн сангаас авч болно. Харин эмнэлгийн нөхцөлд хэрэглэх эмийг зөвхөн эмнэлэгт хэвтсэн тохиолдолд эмчийн хяналтанд хэрэглэнэ. Манай ард иргэд эмнэлэгт хэвтсэн бол заавал олон тариа хийлгэх, дусал байнга хийлгүүлэх гэсэн буруу ойлголттой байдаг. Шаардлагагүй олон эм тариа, дусал танд заримдаа хор болно гэдгийг анхаарах хэрэгтэй. Эмийн хордлогын үед үзүүлэх анхны тусламжийн талаар дараагийн дугаараар хүргүүлье. Өөрт хэрэггүй химийн олон бодисыг өөрийн биед оруулахыг бүү яараарай. Харин түүний оронд аль болох эрүүл аж төрөх ёсыг амьдралдаа хэрэгжүүлж, биеийн тамир спортоор хичээллэн, биеийн дархлаагаа дээшлүүлж, өвчин эмгэгийг бага гэлтгүй, хугацаа алдалгүй, эрт оношлуулж, энгийн аргаар бага дээр нь чанартай эмчлүүлж эрүүлжиж байхыг хүсч байна. Өвчин эмгэггүй эрүүл саруул явах урт удаан амьдрах нь та биднээс их шалтгаалдаг гэдгийг санаж явахад илүүдэхгүй бизээ.