Нобелийн 2020 оны Химийн салбарын шагналыг Берлинд ажилладаг франц эрдэмтэн Эммануэль Шарпантье болон америк эрдэмтэн Женнифер Дудна нарт олгохоор боллоо.  Тэд "генетикийн хайч" хэмээгддэг геном засах аргыг боловсруулсан байна. 

Нобелийн шагналын химийн салбарын түүхэнд 51 настай Шарпанье болон 56 настай Дудна нар нь шагнал хүртэж буй зургаа болон долоо дахь эмэгтэй эрдэмтэд /168 эрэгтэй эрдэмтэн шагнал хүртэж байв/ болж байгаа аж. 

Шарпанье, Дудна нарын боловсруулсан Криспр-Кас9 технологи биологи болон анаагахын салбарт хувьсгал хийсэн хэмээн Нобелийн хороо үзэж, хоёр эрдэмтэнд шагнал олгохоор шийдсэн байна. Энэ технологийг хорт хавдартай өвчтөнүүдийг эмчлэхэд ашиглаж байгаа бөгөөд ирээдүйд энэ аргачлал нь удамшлын гаралтай өвчнийг үүрд мартах боломж ч олгож магадгүй ажээ. 

"Геномын хайч" 

Криспр-Кас хэмээх энэхүү систем нь генетикийн хайч мэт ДНХ-г нь тайрч вирусийг ариутгадаг технологи юм байна. Тайрч авсны дараа өөр хэрэгтэй генетикийн код орлуулж тавьдаг гэнэ. Ингэснээр зарим талдаа эрдэмтдэд өнгөрсөн рүү буцаж, хэдэн мянга, эсвэл сая жилийн өмнөөс тухайн организмд хэрэггүй болчихсон, асуудал үүсгэдэг зүйлсээс салгах боломжийг олгох юм. 

Энэ аргачлалаар амьд организмд генийн өөрчлөлт хийж, өөрсдийн сонгосон өнгө будгаас эхлээд цаг агаарын өөрчлөлтөд тэсвэртэй хөдөө аж ахуйд хэрэгтэй бүтээгдэхүүнийг бүтээх боломжийг хүртэл олгох юм байна. 

Эх сурвалж: ВВС