Эдийн засгийн бодлогын чуулган 2019 Новотел зочид буудалд болж байна. Чуулганыг Монголбанкнаас зохион байгуулж байна.
Чуулганы эхэнд манай улсын макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг товч танилцуулав.
Гадаад худалдааны эргэлт, улсын төсвийн тэнцэл эерэг байна. Гэвч эдийн засгийн өөрчлөлтийг айл өрхийн хэмжээнд бууж нөлөөлөх байдлаар хүртээмжтэй болгох шаардлагатай. Мөн улсын төсвийн зарлага хурдацтай өсөж байгааг онцлов.
"Банкны хөгжил 95" хуралдаанд оролцогчид дараах байр суурийг илэрхийлсэн юм.
ХасБанкны Гүйцэтгэх захирал М.Болд: "Дон Кихот" гэж сонгодог зохиол бий. Энэ номонд Дон Кихот шударга ёсны тэмцэлд гарч, өөрөө өөртөө дайсан хайж байгааг харуулдаг юм. Дон Кихот салхин тээрмийг зогсоох гэж оролддог. Би яагаад энэ тухай ярьж байна гэхээр УИХ-ын зарим гишүүн зээлийн хүүгийн дээд хэмжээг тогтоох хуулийн төсөл боловсруулсан нь яг үүнтэй ижил үйл явдал юм.
Зээлийн хүү рүү дайрч байгаа нь жоомоо алах гээд гэрээ шатаахтай яг адилхан. Салхин тээрэмтэй тэмцэхдээ банкны салбараа эрсдэлд оруулах вий. УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг түрүүн үг хэлэхдээ хуулийн төслийг аль нэг талдаа эрсдэл үүсгэлгүй батална гэлээ. Гэвч бодит эрсдэл байсаар байна. Банкны салбарт 33 их наяд төгрөг хуримтлагджээ. Банк манай эдийн засгийн гол түлш, мотор нь юм. Зээлийн хүү өссөн учир шалтгаантай тэмцэхгүй байна. Ямар байшинг устгах гээд байна вэ?
Банкны салбарт 33 их наяд төгрөг цуглан хуримтлагджээ. Банк манай эдийн засгийн гол түлш, мотор нь юм.
Банкуудын олгодог зээл 1 хувиар өсөхөд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 0.8 ХУВИАР өсдөг. Тэгэхээр нягт холбоотой байгаа биз. Энэ салбарын чанаргүй зээлийн өсөлт эдийн засагт дарамт болдог. Банкны салбар эдийн засгийг гал шиг өрддөг. Банкуудыг буруу замаар будаа тээвэл эдийн засгийг онхолдуулж чадна. Учир нь манай улсын нэг иргэн дунджаар дөрвөн данстай байна. 840 мянган хүүхэд данстай. Эдгээр харилцагчид ч банкны эзэд мөн.
Зээлийн хүү яагаад өндөр байна вэ?
Улс төрөөс бизнесийн салбарт зохисгүйгээр оролцдог, банкууд ашигтай ажиллаж чадахгүй байна, эрсдэл өндөр гэх мэт олон шалтгаан бий. Зээлийн хүүний бүтцийг харвал 60 хувь нь хадгаламжийн хүүний зардал, банкны үйл ажиллагаа 23 хувь, эрсдэл 6 хувь гэх мэт байна.
Сүүлийн дөрвөн жилд ХасБанк 445 тэрбум төгрөгийг хадгаламж эзэмшигчдэд хүүгийн орлого болгон төлсөн. Ханган нийлүүлэгчдэд 135 тэрбум, ажилчдынхаа цалинд 140, хувьцаа эзэмшигчдэд 80 тэрбум төгрөг хуваарилсан ч ногдол ашиг болгон тараагаагүй.
Бид цөөн хүн амтай атлаа маш олон санхүүгийн байгууллагатай. Байгаа жаахан эх сурвалжаа тараан байршуулснаар хүү өндөр байгаа юм. Эдгээр байгууллагууд бүгд л ямар нэг хөрөнгөтэй, ажилчдаа цалинжуулна, түрээс төлнө, машин унана гэсээр зардал нь өсдөг. Уг нь хөрөнгөө төвлөрүүлэх нь зөв. Зах зээлээс жижиг тоглогчдыг гаргавал хүү буурна. Зээлийн хүүгийн дээд хязгаарыг тогтоосноор банкны салбарт үхлийн цохилт болно. Энэ бол муйхраар тушаал буулгахтай яг адилхан.
Хадгаламжтай хүний мөнгийг хямд аваад мөнгөгүй хүнд өгөхтэй адил. Иймд хүмүүс банкнаас мөнгөө татна. Зээлийн олдоц муудна. Гадаадын хөрөнгө оруулалт хумигдана. Компаниудын орлого буурч, ажилгүйдэл өснө. Энэ мэтээр гинжин урвалын нөлөөтэй. Цаашлаад төлбөрийн тэнцэл, төсвийн тэнцэлд хямрал дагуулна. Хөрөнгө гадагшилна, далд эдийн засаг өснө, татварын орлого буурна. Банкны системийн энэ хямрал нийгмийн тогтворгүй байдал ч үүсгэх эрсдэлтэй.
Тэгвэл зөв шийдэл нь өдрийн зээлийг хязгаарлан хуульчлах юм.
Банкны салбарын шинэчлэлийг банк бус санхүүгийн байгууллагуудад мөн адил мөрдүүлэн, чанд сахиулах ёстой. Биелүүлээгүй тоглогчдыг зах зээлээс шахан гаргаж, төр засаг бизнест оролцохгүй байх нь зөв юм. Илбийн, захиргаадалтын аргаар зээлийн хүү буурахгүй. Бид олон улсын өмнө эмгэнэлтэй, ичгэвтэр байдалд орж байна. Шударга ёсны төлөө тэмцэгчид ардын баатар болох гэж байна. Мөнгө хүүлэлтийн эсрэг хууль гэж нэрлэсэн төслийг санаачлагчид 76 оронд энэ хууль үйлчилдэг гэж жишээ татдаг. Тэгвэл Японы эдийн засаг манайхаас огт өөр. Дэлхийн гурав дахь том эдийн засгийг Монголтой харьцуулж болохгүй гэв.
Эдийн засгийн бодлогын чуулган 2019 Новотел зочид буудалд болж байна. Чуулганыг Монголбанкнаас зохион байгуулж байна.
Чуулганы эхэнд манай улсын макро эдийн засгийн үзүүлэлтүүдийг товч танилцуулав.
Гадаад худалдааны эргэлт, улсын төсвийн тэнцэл эерэг байна. Гэвч эдийн засгийн өөрчлөлтийг айл өрхийн хэмжээнд бууж нөлөөлөх байдлаар хүртээмжтэй болгох шаардлагатай. Мөн улсын төсвийн зарлага хурдацтай өсөж байгааг онцлов.
"Банкны хөгжил 95" хуралдаанд оролцогчид дараах байр суурийг илэрхийлсэн юм.
ХасБанкны Гүйцэтгэх захирал М.Болд: "Дон Кихот" гэж сонгодог зохиол бий. Энэ номонд Дон Кихот шударга ёсны тэмцэлд гарч, өөрөө өөртөө дайсан хайж байгааг харуулдаг юм. Дон Кихот салхин тээрмийг зогсоох гэж оролддог. Би яагаад энэ тухай ярьж байна гэхээр УИХ-ын зарим гишүүн зээлийн хүүгийн дээд хэмжээг тогтоох хуулийн төсөл боловсруулсан нь яг үүнтэй ижил үйл явдал юм.
Зээлийн хүү рүү дайрч байгаа нь жоомоо алах гээд гэрээ шатаахтай яг адилхан. Салхин тээрэмтэй тэмцэхдээ банкны салбараа эрсдэлд оруулах вий. УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг түрүүн үг хэлэхдээ хуулийн төслийг аль нэг талдаа эрсдэл үүсгэлгүй батална гэлээ. Гэвч бодит эрсдэл байсаар байна. Банкны салбарт 33 их наяд төгрөг хуримтлагджээ. Банк манай эдийн засгийн гол түлш, мотор нь юм. Зээлийн хүү өссөн учир шалтгаантай тэмцэхгүй байна. Ямар байшинг устгах гээд байна вэ?
Банкны салбарт 33 их наяд төгрөг цуглан хуримтлагджээ. Банк манай эдийн засгийн гол түлш, мотор нь юм.
Банкуудын олгодог зээл 1 хувиар өсөхөд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 0.8 ХУВИАР өсдөг. Тэгэхээр нягт холбоотой байгаа биз. Энэ салбарын чанаргүй зээлийн өсөлт эдийн засагт дарамт болдог. Банкны салбар эдийн засгийг гал шиг өрддөг. Банкуудыг буруу замаар будаа тээвэл эдийн засгийг онхолдуулж чадна. Учир нь манай улсын нэг иргэн дунджаар дөрвөн данстай байна. 840 мянган хүүхэд данстай. Эдгээр харилцагчид ч банкны эзэд мөн.
Зээлийн хүү яагаад өндөр байна вэ?
Улс төрөөс бизнесийн салбарт зохисгүйгээр оролцдог, банкууд ашигтай ажиллаж чадахгүй байна, эрсдэл өндөр гэх мэт олон шалтгаан бий. Зээлийн хүүний бүтцийг харвал 60 хувь нь хадгаламжийн хүүний зардал, банкны үйл ажиллагаа 23 хувь, эрсдэл 6 хувь гэх мэт байна.
Сүүлийн дөрвөн жилд ХасБанк 445 тэрбум төгрөгийг хадгаламж эзэмшигчдэд хүүгийн орлого болгон төлсөн. Ханган нийлүүлэгчдэд 135 тэрбум, ажилчдынхаа цалинд 140, хувьцаа эзэмшигчдэд 80 тэрбум төгрөг хуваарилсан ч ногдол ашиг болгон тараагаагүй.
Бид цөөн хүн амтай атлаа маш олон санхүүгийн байгууллагатай. Байгаа жаахан эх сурвалжаа тараан байршуулснаар хүү өндөр байгаа юм. Эдгээр байгууллагууд бүгд л ямар нэг хөрөнгөтэй, ажилчдаа цалинжуулна, түрээс төлнө, машин унана гэсээр зардал нь өсдөг. Уг нь хөрөнгөө төвлөрүүлэх нь зөв. Зах зээлээс жижиг тоглогчдыг гаргавал хүү буурна. Зээлийн хүүгийн дээд хязгаарыг тогтоосноор банкны салбарт үхлийн цохилт болно. Энэ бол муйхраар тушаал буулгахтай яг адилхан.
Хадгаламжтай хүний мөнгийг хямд аваад мөнгөгүй хүнд өгөхтэй адил. Иймд хүмүүс банкнаас мөнгөө татна. Зээлийн олдоц муудна. Гадаадын хөрөнгө оруулалт хумигдана. Компаниудын орлого буурч, ажилгүйдэл өснө. Энэ мэтээр гинжин урвалын нөлөөтэй. Цаашлаад төлбөрийн тэнцэл, төсвийн тэнцэлд хямрал дагуулна. Хөрөнгө гадагшилна, далд эдийн засаг өснө, татварын орлого буурна. Банкны системийн энэ хямрал нийгмийн тогтворгүй байдал ч үүсгэх эрсдэлтэй.
Тэгвэл зөв шийдэл нь өдрийн зээлийг хязгаарлан хуульчлах юм.
Банкны салбарын шинэчлэлийг банк бус санхүүгийн байгууллагуудад мөн адил мөрдүүлэн, чанд сахиулах ёстой. Биелүүлээгүй тоглогчдыг зах зээлээс шахан гаргаж, төр засаг бизнест оролцохгүй байх нь зөв юм. Илбийн, захиргаадалтын аргаар зээлийн хүү буурахгүй. Бид олон улсын өмнө эмгэнэлтэй, ичгэвтэр байдалд орж байна. Шударга ёсны төлөө тэмцэгчид ардын баатар болох гэж байна. Мөнгө хүүлэлтийн эсрэг хууль гэж нэрлэсэн төслийг санаачлагчид 76 оронд энэ хууль үйлчилдэг гэж жишээ татдаг. Тэгвэл Японы эдийн засаг манайхаас огт өөр. Дэлхийн гурав дахь том эдийн засгийг Монголтой харьцуулж болохгүй гэв.