“Д.ТРАМП БОЛ ТҮҮХИЙН НЭГ ЭРИН ДУУСАХАД ГАРЧ ИРДЭГ ЗҮТГЭЛТЭН”
Киссинжер гуай хариу хэлэхийн өмнө дахиад л жаахан азнав. “Би Д.Трампын талаар олон юм яримааргүй байна. Цаг нь болохоор би одоогийнхоос илүү учир утгатай хариулт өгнө”. Би “та одоо ч учиртай ярьж байна шүү дээ” хэмээн эсэргүүцлээ. Зогсох ёсгүй байсан юм. Бас нэг тавгүй аниргүй байдал биднийг нөмрөв. “Миний бодоход, Д.Трамп бол түүхийн нэг эрин үе төгсөхөд гарч ирдэг зүтгэлтэн агаад хуучин зүйлс нурахад хүргэдэг.

Тэр өөрөө үүнийгээ заавал мэдэх албагүй. Эсвэл тэр өөр агуу замыг санал болгоно гэсэн үг биш. Зүгээр л тохиолдол байж ч магадгүй”. Тэгснээ Киссинжер загасаа дурамжхан сэрээдэж байснаа ч болив. Би түүнийг Д.Трампад зөвлөгөө өгч байсныг мэдэх юм байна. В.Путинтэй ч 17 удаа уулзсан хүн. Тэрбээр уулзалтынхаа дүнг Вашингтонд тайлагнаж байснаа надад хэлсэн. Би аргаа өөрчлөхөөр шийдлээ. “Д.Трампыг түүхэнд хэнтэй харьцуулах вэ” гэж асуув.

Гэтэл бас л бүтсэнгүй. Киссинжер гуай Европын дипломатын ирээдүйн талаар лекц уншиж эхлэв. Тэнд Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макроноос өөр түүнд таалагддаг удирдагч байхгүй бололтой. Киссинжер “тэр дөнгөж эхэлж байгаа учир би түүний үр дүнгийн талаар ярихгүй. Гэхдээ түүний арга барил таалагддаг” гэв. тэрбээр “Европын улс төрийн зүтгэлтнүүдийн дотроос Ангела Меркель бүсээсээ халих чадваргүй.

Би түүний хувийн чанарыг үнэлж, хүндэтгэдэг. Гэхдээ тэр бүхнийг хамарч сэтгэх зүтгэлтэн биш” хэмээн боддогоо илэрхийллээ. Өнөөгийн АНУ-ын улс төр дэх дипломатын ухаантнуудаас хэнийг түүнтэй буюу түүний өрсөлдөгч, хамтрагч хийгээд үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх байсан Збигнев Бзежинский агсантай жишиж болохыг асуулаа. Бзежинскийн нэрийг сонсоод тэр жаахан догдлох шиг боллоо. “Збиг нас барсан нь гэнэтийн зүйл болсон.

Би түүний эхнэрт нөхрийнх нь үхлээс өөр ямар ч үхэл намайг ингэж гашуудуулж байгаагүй гэж бичсэн” хэмээн өгүүлээд санаа алдлаа.“Збиг миний үеийнхэн дунд онцгой хүн байсан. Бид хоёр дэлхийн дэг журмын тухай үзэл санаа манай үеийн гол асуудал гэж үздэг. Бид үүнийг хэрхэн бүтээх талаар өөр үзэл бодолтой байсан. Гэхдээ бид хоёр эн тэргүүнд дипломатын ухааны нөлөөг өсгөх ёстой гэж үздэг байсан” хэмээн үргэлжлүүлэв. “Өнөөдөр ийм асуудлыг хэн хөндөж байна вэ?” хэмээн асуухад тэрбээр “өнөө үед энэ асуудлыг ярьдаггүй. уг нь бидэнд ийм зүйл л хэрэгтэй”гэсэн юм.

Киссинжер надад нэг зүйл хэлэхийг оролдоод байх шиг санагдавч би түүнийг нь дэндүү үгчлэн ойлгоод байгаа мэт санагдаад болсонгүй. Нүдээ боогоод дартс тоглох мэт би олон янзын “шидэлт” хийж үзлээ. Д.Трамп Америкийг НАТО-гоос гаргавал Герман улс юу болох вэ? Киссинжер ийм асуултад дуртай боловч хэрэгжих боломжид үл итгэдэг аж. “1940-өөд онд Европын удирдагчид тодорхой чиглэлийг сонгосон. одоо бол тэд бэрхшээлийг тойрохыг чухалчлан хүсэж байна” гэж тайлбарлав.

• АНУ том далайд хавчигдсан геополтитикийн арал болж, хуульд суурилсан дэг журмыг хамгаалах чадваргүй үлдэнэ.
• Шийдвэр гаргах чадвартай байна гэдэг энгийн амьдралд байдаггүй хэмжүүр.
• А.Меркелийн хувийн чанарыг би хүндэтгэдэг ч тэр бүхнийг хамарч сэтгэх зүтгэлтэн биш.

Би түүний яриаг таслаад “тэд үүнийг хийж чадахгүй байгаа биз дээ” хэмээн үг нэмэрлэхэд Киссинжер гуай нууцлагаар инээмсэглээд “тэр үнэн. Германы нэг нэртэй хүн саяхан надад би Америктай харилцаа муудах болгонд Америкаас салах шалтаг гарлаа гэж боддог байсан. Одоо харин Америкгүй дэлхий ертөнцөөс айх боллоо гэж хэлсэн” хэмээн хариулсан.

Тэгвэл Д.Трамп өөрийнхөөрөө зүтгээд байгаа нь өрнөдийн бусад орнуудыг гайхшруулж байгаа бус уу? гэхэд ноён Киссинжер “Хэрэв Д.Трампын эрин үеэс ийм үр дүн гавал хоржоонтой хэрэг болохсон. Гэвч энэ боломжгүй зүйл биш” гэж үздэгээ хэллээ. Түүний санал болгосон хувилбар хүсүүштэй зүйл биш. Атлантын эвсэл задарвал Европ тив Евроазийн хавсарга болж, дундад гүрний түүхэн суурийг сэргээн хүн төрөлхтний гол зөвлөх болохыг хүсэж буй Хятадын эрхэнд орно.

Энэ хариултаас үзвэл Хятад энэ зорилгод хүрэх зам дээр байгаа гэдэгт Киссинжер гуай итгэдэг мэт. Харин Америк хоёр том далайд хавчигдсан геополитикийн арал болж, хуульд суурилсан дэг журмыг хамгаалах чадваргүй үлдэнэ. Ийм Америк Викториан үеийн Британи төсөөтэй боловч Британи Европыг хагаралдуулсан шиг бусад ертөнцийг хуваагдмал байлгах үзэл санааны уламжлал дутагдах аж.

Киссинжер хиймэл оюун ухаанд болгоомжтой ханддаг. Тэрбээр уг үзэгдлийг бүрэн ойлгохыг хичээж буйгаа хүлээн зөвшөөрөв. Гэхдээ машинууд ёс суртахууны шийдвэр гаргах шаардлагатай автомат дайны тухайд түгшиж буйгаа нуусангүй. “Үлдсэн цөөн жилдээ миний хийж чадах зүйл гэвэл надад хариулт байгаа мэт дүр эсгэхгүй байх явдал” гэсэн юм.

Атлантын эвсэл задарвал Европ тив Хятадын эрхэнд орно

Миний дараагийн асуултад тэр хэрхэн хандах талаар надад ямар ч таамаг байсангүй. Эрх мэдэл сэргээш мөн үү? Киссинжер гуай “Юу гэнээ?” гэхэд би “Сэргээш” хэмээн давтан хэллээ. Албан тушаалын өндөрлөгт гарсан, гоонь эр байхдаа түүний хэлсэн алдартай мөрийг эш татсан хэрэг. 1960-аад оны сүүл, 1970-аад оны эхээр Киссинжер төрийн хэргийг гүйцэлдүүлж, маш завгүй уулзалтын хуваариар ажилладаг байж.

Тэрбээр “шийдвэр гаргах чадвартай байна гэдэг энгийн амьдралд байдаггүй хэмжүүр гэдгийг би баттай хэлнэ” хэмээн үл мэдэг инээмсэглэн хариуллаа. Зальтай хариулт байна шүү гэхэд “Би тэгж хэлсэн. Гэхдээ таны оюун ухааны чадавхыг харуулахаас бус амьдралын зорилгод тань хамаагүй зүйлс байдаг. Энэ зарим талаар үнэн. Ажиглалтаар нотлогдсон зүйл” хэмээн тодруулав. Ингээд бид кофегоо уулаа. Минийх дабл эспрессо, Киссинжерийнх гаатай цай байв. Би бухын нүд рүү сүүлийн шидэлтээ хийхээр шийдлээ.

Бид бараг хоёр цаг ярьчихжээ. Киссинжерийн талаар олонтаа яригддаг нэг шүүмжлэл бол тэр олон нийтэд үг алдаагүйн ачаар урт хугацаанд эрх мэдэлтнүүдэд ойр байдаг хэмээх нотолгоо. Би үүнийг хэлээд тавьчихав. Яг одоо л ганц хоёр гүүр шатаах цаг нь болсон бус уу? Киссинжер урам хугарсан харагдав. Эцэст нь тэрбээр “Би энэ талаар нухацтай бодсон. Миний найз нөхөд гээд олон хүн ингэхийг ятгадаг. тодорхой цагт тэгэх байх” гэж байна.

Би хүчээр инээгээд одоогийнх шиг цаг олдохгүй л болов уу гэхэд “Энэ бол миний явж буй чиглэл гэдэг нь тодорхой” гэсэн хариулт өглөө. Түүнд тодорхой байлгүй дээ. Та ирээдүйд санаа зовдог. Гэхдээ Д.Трамп санамсаргүйгээр бидний баталгаатай гэж үздэг хуульд суурилсан журмыг шинээр зохиож, биднийг айлгах магадлал тэг биш гэдэгт та итгэдэг гэсэн. Ийм үр дүн шударга гэж үү? Киссинжер үүнд “Миний бодлоор бид маш.., маш эгзэгтэй үед ороод байна. Би тоогүй олон дээд хэмжээний уулзалт зохион байгуулсан. Гэхдээ тэд надаас энэ (Хельсинкийн) талаар асуугаагүй” гэж хариуллаа.

Илүү зүйл хэлэхгүй нь ойлгомжтой байв. Би түүнээс өнөөдрийг ямар цаг үетэй жиших вэ гэж асуув. Киссинжер дөнгөж АНУ-ын иргэн болоод цэргийн хувцас өмсөж, дэлхийн II дайнд оролцож явснаа дурссан. Тэрбээр Герман залуухан цагаачийг юу ийш нь хөтөлснийг хүүрнэв. 1938 онд Герман Австри руу цөмрөн ороход Киссинжерийн төрсөн хотын еврейчүүдийг гэрээсээ гарахгүй байхыг тушаасан байна. 

Түүний эцэг, эх боломж гармагц Америкийг зорьжээ. “Тэр үед хөл хорих цаг тогтоож, газар сайгүй герман цэргүүд хөлхөлдөж байсан. Энэ бол миний сэтгэлд үүрд үлдсэн гашуун дурсамж” хэмээн өгүүлнэ. Дурсамжаа сайтар сонгож хадгалсан бололтой. Биднийг сууснаас хойш “Библи” сударт гардаг шиг усан бороо асгарчээ. Цонхны цаагуур нэг шүхэр хийсэж өнгөрөх нь харагдлаа.

Би Киссинжерийг усан шавшуурга дундуур хөтөлж машиндаа хүрэхэд нь туслав. Жолооч нөгөө гараас нь барилаа. Тэгэхэд би өөрөөсөө хоёр дахин ах хүнийг эрээ цээргүй байцааснаа ухаарсан юм. Би шүхэр авахаар буцаж ороход үйлчлэгч “доктор Киссинжер энэ зоогийг хэдэн өдөр хүлээсэн” гэж хэллээ. Би дотроо тун сайн ярилцлага боллоо гэж бодсон авч Д.Трампын талаар асуулт маань хоол идэх хүслийг нь унтраасан болов уу хэмээн санаа зовсоор үлдэв.