АНУ-ын Ерөнхийлөгч Доналд Трамп АНУ Ираны цөмийн хөтөлбөрийн гэрээнээс гарч байгаагаа мэдэгдлээ. 

Тэрээр тус гэрээг “муудаж ялзарсан” хэмээн тодорхойлж, иргэний хувьд нэгдсэн нь “ичгэвтэр” санагдаж байсан талаараа дурджээ. 

Тус гэрээг 2015 онд байгуулсан бөгөөд түүний дараа Ираны эсрэг явуулсан эдийн засгийн хориг арга хэмжээгээ зогсоогоод байсан билээ. Гэвч Доналд Трамп хоригийг дахин явуулахаа мэдэгдсэн байна. 

АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн энэхүү мэдэгдлийн хариуд Иран цөмийн эрчим хүч болон цөмийн зэвсэг бүтээх гол түүхий эд болох ураны баяжуулалтаа сэргээхээ мэдэгджээ.

Ираны Ерөнхийлөгч Хассан Роухани, “АНУ үзэл бодолдоо үнэнч байж чадсангүй. Би Ираны Атомын эрчим хүчний байгууллагад хариу арга хэмжээ авахдаа бэлэн байхыг анхааруулсан. Шаардлагатай бол бид ямар ч хязгаарлалтгүйгээр ураны баяжуулалтаа үйлдвэрлэлийн түвшинд сэргээнэ.” хэмээн мэдэгдсэн байна. Тэрээр энэ талаар өөрийн улсын холбоотнууд болон бусад холбогдох байгууллагуудтай ярилцахаа мэдэгдсэн ба гэрээнд гарын үсгээ зурсан бусад талуудтай зөвшилцөлд хүрч чадвал ямар нэг өөрчлөлт хийхгүй болохоо онцолжээ. 

Ирантай бизнес эрхэлдэг Европын компаниудад Ирантай ажил хэргийн харилцаагаа зогсооход зургаан сарын хугацаа байгаа ба зогсоогоогүй тохиолдолд тэдгээр компаниуд нь АНУ-ын хоригт өртөх аж. 

Үйл ажиллагааны хамтарсан цогц төлөвлөгөө буюу Ираны цөмийн гэрээний дагуу Иран цөмийн үйл ажиллагаагаа хязгаарлаж хариуд нь НҮБ, АНУ болон Европын холбоо Ираны эсрэг гаргасан эдийн засгийн хориг арга хэмжээгээ цуцалсан билээ. 

Доналд Трамп өмнө нь тус гэрээ Ираны цөмийн үйл ажиллагааг зөвхөн түр хугацаагаар л хойшлуулсан, баллистик пуужингийн үйлдвэрлэлтийг зогсоож чадаагүй мөн гэрээний дагуу Иранд 100 тэрбум ам. долларын тусламж үзүүлсэн нь Ойрх Дорнодод “зэвсэг, алан хядах ажиллагаа, дарангуйллыг дэлгэрүүлэх” санхүүжилт болж өгсөн хэмээн шүүмжилж байсан билээ. 

Америкийн Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөх Жон Болтоны мэдэгдэж байгаагаар Ирантай бизнес эрхэлдэг Европын компаниудад Ирантай ажил хэргийн харилцаагаа зогсооход зургаан сарын хугацаа байгаа ба зогсоогоогүй тохиолдолд тэдгээр компаниуд нь АНУ-ын хоригт өртөх аж. 

Франц, ХБНГУ болон Их Британийн төрийн тэргүүнүүд Америкийн шийдвэрт харамсч буйгаа илэрхийлжээ. ОХУ-ын Гадаад хэргийн яамнаас “сэтгэл дундуур” байна хэмээн мэдэгдсэн байна.

АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Барак Обама тус гэрээ нь Америкийн ашиг сонирхолд нийцэж байсан болохыг онцолжээ. 

Харин Израил болон Саудын Арабын зүгээс Ерөнхийлөгч Доналд Трампын шийдвэрийг бүрэн дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн байна.

Эх сурвалж: BBC