Засгийн газар 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөртөө эрчим хүчний реформ хийх талаар тусгасан. Тиймээс эрчим хүчний шинэчлэл хийх, үнэ тарифын өөрчлөлт хийхээр дэд хороо байгуулаад ажлаа эхэлжээ.

Эдийн засгийг дэмжих дараагийн салбар бол эрчим хүч гэж Засгийн газар үзэж буй бөгөөд манай улс сэргээгдэх эрчим хүчний маш их буюу 14 мянган гега-гийн нөөцтэй. Эрчим хүчний салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудыг нээлттэй, олон нийтийн болгож, хөрөнгө оруулалт татна. Эхлээд энэ салбар алдагдалгүй болох ёстой. Үүний тулд үнэ тарифыг өөрчилнө. 2024 оны арваннэгдүгээр сарын 1-нээс эрчим хүчний үнэ тарифыг нэмнэ гэсэн Засгийн газрын шийдвэр гарсныг наймдугаар сарын 21-ний өдөр Шадар сайд Т.Доржханд мэдэгдсэн. 

Засгийн газар 2025 оны Төсвийн төслийг УИХ-д мэдүүлсэн ба ирэх оны төсвийн төсөлд эрчим хүчний салбарын шинэчлэлтэй холбоотой ямар арга хэмжээ, хөрөнгө оруулалт тусгасан талаар танилцуулъя. 

ГЭР ХОРООЛЛЫН АЙЛ ӨРХӨД ОЛГОХ ЦАХИЛГААНЫ ҮНИЙН ХӨНГӨЛӨЛТИЙГ ТӨСӨВТ ТУСГАСАН

Монгол Улсын 2024 оны төсвийн тодотголын хүрээнд эрчим хүчний тарифын шинэчлэлийг эхлүүлэхэд шаардагдах шилжилтийн зардлыг төсвөөс олгохоор болсонтой холбогдуулан баруун бүсийн эрчим хүчний сүлжээ ТӨХК, Алтай-Улиастайн эрчим хүчний систем ТӨХК болон дулаан үйлдвэрлэгч 12 аж ахуйн нэгжид татаас олгохгүй байхаар тооцжээ.

Эрчим хүчний салбарын аж ахуйн нэгжүүдээс хэрэглэгчдэд борлуулах эрчим хүчний үнэ тарифыг алдагдалгүй, цаашлаад ашигтай түвшинд хүргэснээр эрчим хүчний салбарын найдвартай байдал хангагдаж, хөгжих бололцоо бүрдэнэ. Тарифын өөрчлөлттэй уялдаж төсвийн байгууллагын цахилгаан, халаалтын зардал нэмэгдэх боловч эрчим хүч, дулааны зохистой хэрэглээг нэвтрүүлэх, хэмнэхэд чиглэсэн арга хэмжээг хамтад нь хэрэгжүүлнэ.

Түүнчлэн ирэх оны төсөвт гэр хорооллын айл өрхөд олгох цахилгааны үнийн хөнгөлөлт, өвлийн хүлэмжийн аж ахуйн цахилгааны тарифын хөнгөлөлтөд шаардагдах зардлыг тусгажээ.

Мөн олон жил алдагдалтай тарифаар явж ирснээс шалтгаалж салбарын хөрөнгө оруулалт, техник, технологийн шинэчлэл хийх боломж хязгаарлагдмал байсан зэргийг харгалзан үзэх зайлшгүй шаардлагатай юм. Цаашид бий болох эрсдэлийг бууруулах, салбарын санхүү, эдийн засгийн тогтвортой суурийг тавихад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор шинэчлэл хийх шилжилтийн үеийн зардлыг 2024 оны төсөвт тусгасан. Уг арга хэмжээг ирэх онд үргэлжлүүлэн шилжилтийн үеийн зардлыг санхүүжүүлэхэд зориулж 50.0 тэрбум төгрөг хуваарилахаар тооцжээ.  

ЭРЧИМ ХҮЧНИЙ ТАСАЛДАЛ

Манай улсын өнөөгийн эрчим хүчний хангамж, хүртээмж нь өсөн нэмэгдэж буй эрэлт, хэрэгцээг хангаж чадахааргүй нөхцөл байдалтай байна.

ЦЭХ-ний үйлдвэрлэл болон хэрэглэгчдийн өсөлтийн хувийн харьцаа үйлдвэрлэл жилээс жилд дунджаар 6 хувиар, хэрэглэгчдийн тоо 5 хувиар өсөж байгаа бол Монгол Улсын нийт ЦЭХ-ний суурилагдсан хүчин чадлын өсөлт сүүлийн жилүүдэд удаашралттай байгаа нь эрчим хүчний дэд бүтцийн хоцрогдолд орж байгааг илтгэж байна.

Мөн хэрэглэгчдийн эрчим хүчний тариф нь үйлдвэрлэлийн бодит өртгөөс доогуур байгаа нь үр ашгийг бууруулж, эрчим хүчний салбар алдагдалтай ажиллахад хүргэж байна.

Эрчим хүчний нийлүүлэлт тасалдах нь бодит салбаруудын үйл ажиллагаа, нийт эдийн засгийн бүтээмжийг хязгаарлах эрсдэлтэй.

Монгол Улсын эрчим хүчний тарифыг олон улстай харьцуулахад айл өрхийн ЦЭХ-ний үнэ дунджаар 70 хувиар, ААНБ-ийн ЦЭХ-ний үнэ дунджаар 60 хувиар бага үзүүлэлттэй байна.