УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны өчигдрийн (2025.04.15) хуралдаанаар Цахим орчин дахь өсвөр үеийнхний үе тэнгийн дээрэлхэлт, ялгаварлан гадуурхалт, сэтгэл санааны хүчирхийлэл, түүний хор уршгийн талаарх Боловсролын сайдын болон Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны мэдээллийг сонслоо.

Цахим орчин дахь хүүхдийн аюулгүй байдлын талаар үндэсний суурь судалгааг 2020 онд хийсэн бөгөөд 7-12 настай хүүхдүүдийн 50 хувь, 13-18 настнуудын 77 хувь нь фэйсбүүк хэрэглэдэг. Тэдгээрийн 87 хувь нь тодорхой төрлийн цахим халдлагад өртсөн гэжээ.

Цахим орчин дахь хүүхдийн эсрэг гэмт хэргийн шалтгаан, нөхцөл, урьдчилан сэргийлэх арга замын талаарх 2021 оны судалгаагаар өсвөр үеийнхний 92 хувь нь интернет хэрэглэдэг бөгөөд хамгийн эрсдэлт орчныг интернэт хэмээн тодорхойлсон байна. Мөн судалгаанд оролцсон хүүхдүүдийн 14.6 хувь нь цахим орчинд хүчирхийлсэн, басамжилсан, садар самуун агуулгатай үйлдэл хийхийг шаардсан халдлагад өртөж байжээ.

ХХЗХ-ноос хийсэн “Цахим орчин дахь хүүхдийн аюулгүй байдал ба зохицуулалт” судалгаанд дурдсанаар 13-18 насны судалгаанд оролцогчдын 71 хувь нь өдөр бүр цахим орчинд давтамжтай нэвтэрдэг. Үүний 96 хувь фэйсбүүк, 89 хувь нь фэйсбүүк месенжер ашигладаг. Мөн 13-18 насны хүүхдүүд гэртээ, интернэтэд орохдоо аав, ээжийнхээ эзгүйд орох хандлага хамгийн өндөр буюу 89 хувь байдаг гэжээ.

Судалгаагаар хүүхдүүдийн 87 хувь нь цахим орчны халдлагад өртөж байсан, тэдгээрийн 59 хувь нь эцэг, эхдээ хэлдэггүй, мөн хүүхдүүдийн 67 хувь нь нэгээс олон хаягтай байдаг гэв. Хүүхдүүдийн 61 хувь нь илүү хаягаараа бусадтай чатлах, 36 хувь нь нийгмийн сүлжээг эцэг, эхийн хяналтгүйгээр ашиглах зорилготой гэсэн судалгааны дүн гарсан байдгийг Боловсролын сайд танилцуулав.

Сайд П.Наранбаяр, Австралийн Засгийн газар 2024 оны 11 дүгээр сард “Нийгмийн сүлжээний хамгийн бага насны хязгаар”-тай холбоотой хуулийг баталж 16-аас доош насны хүүхдийг нийгмийн сүлжээнд нэвтрэхийг бүрэн хориглоод байна. Энэ хууль нь 2025 оны 12 дугаар сараас хэрэгжиж эхэлнэ. Австрали хүүхдүүдийн 80 хувь нь Youtube, TikTok, Instagram, Snapchat зэрэг платформуудыг ашиглаж байсан бөгөөд ямар нэгэн насны хязгаарлалт, хяналтын нэмэлт механизмгүй. Улмаар хүүхэд аливаа мэдээллийг шүүлтүүргүй хүлээн авах, гэмт хэргийн хохирогч болох эрсдэл үүсгэж байсан хэмээн үзжээ.

Франц Улс 15-аас доош насны хэрэглэгч нийгмийн цахим сүлжээнд нэвтрэхдээ заавал эцэг, эхийн зөвшөөрөл шаарддаг болсон. Мөн АНУ, Австрали, Япон, Итали, БНСУ, Швед, ОХУ, ИБУИНВУ, БНХАУ зэрэг улс цахим орчинд хүүхдийн эрхийг хамгаалах талаарх бодлогоо тодорхойлж, нарийвчилсан зохицуулалт бүхий хууль батлаад байна гэв.

УИХ-ын гишүүн Ж.Алдаржавхлан, Фэйсбүүк бол зөвхөн хүүхдийн биш, Монголын асуудал болсон. Дуртай нь лайв хийж бараа зардаг, хүнийг доромжилдог хэрэгсэл болсон. Цахим орчинд хүүхдийг  гэмт хэргээс хамгаалахад фэйсбүүкийн асуудал хүнд байна.

Тэгэхээр надад нэг ийм санаа байна. Буруу ч байж магадгүй шүү, ерөөсөө энэ фэйсбүүкийг Монголд гурван сар хааж үзвэл яасан юм. Гэмт хэргийн статистикт яаж нөлөөлөх нь вэ, үр дагаврыг нь харвал ямар вэ? 

Ямар платформ руу шилжиж байна. Фэйсбүүкгүйгээр амьдарч болно шүү дээ, ер нь бол. Өмнө нь амьдарч болоод байсан. Ингэж нэг сар, гурван сар ч юм уу хаах санаачилга гаргаж болохгүй юү. Муу муухай бүхэн фэйсбүүкт байна.

Хэсэг хугацаанд хаавал их олон асуудал харагдаж, олон зүйл шийдэгдэнэ дээ. Одоо гадаа гардаг хүүхэд байхгүй болсон. Бүгд айпад, гар утас бариад гэртээ сууж байна гэсэн саналыг Боловсролын сайдад тавилаа.