Амны хөндий нь хоол боловсруулах үйл ажиллагаанд хамгийн гол үүрэг гүйцэтгэдэг эрхтэн юм. Аманд хоол ороод шүдээр жижиглэгдэн шүлстэй холилдож жижиг жижиг хэсэг болон бутардаг. Хүний хэл хоолны амтыг мэдэрч хоолой руу дамжихад тусалдаг. Тиймээс амны хөндийн эрүүл ахуй доголдсоноос хоол боловсруулахад сөргөөр нөлөөлдөг байна. Амны хөндийн эрхтэнүүд өвчилснөөр эрүүл ахуй алдагддаг.
Амны хөндийн үрэвсэл нь хүүхэд болон насанд хүрэгчдийн дунд түгээмэл үүсдэг өвчний нэг. Энэ үрэвсэл тийм ч хурдан эдгэдэггүй бөгөөд олон таагүй зүйлээс шалтгаалдаг аж. Тухайлбал, стресс, уруулаа хазаж хэмлэх зуршил, халуун ногоотой хоол хүнс, тамхидалт юм. Хэрэв танд дараах шинжүүд бүрдсэн бол амны хөндийг эрүүл гэж үзнэ.
Үүнд буйлны өнгө ягаан, буйл нь бат бөх, эвгүй үнэргүй улайлтгүй, хацар уруул хэл буйл дээр яр шархгүй, шүдээ өдөр бүр угаахад цус гарахгүй, өвдөлтгүй байна. Амны хөндийн хоёр төрлийн гол өвчин байдаг. Буйлны үрэвсэл болон шүд хорхойтож цоорох юм. Буйлны өвчин хүндэрсэн үедээ шүдний уг болон эрүүний ясанд сөрөг нөлөөтэй. Хоол хүнсний бүтээгдэхүүнийг амтлаг болгохын тулд найрлагад нь хүчил хийдэг.
Энэ нь шүдэнд маш муу нөлөөтэй. Уг хүчил шүдний гадаргууд наалдан цоолж байдаг. Цоорч нүхлэгдэн ёзоор болж өвдөж эхэлдэг. Ёзоор болсон шүдийг эмчлэхгүй явснаар буйлыг үрэвсүүлдэг. Шүдээ цоорч ёзоор болохоос өмнө эмчлүүлэх хэрэгтэй. Шүд нь хэл ярианд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг учир шүдгүй бол үгийг тод хэлж чадахгүй. Тиймээс бага наснаас шүдийг зөв арчилж хамгаалах хэрэгтэй.
Амны хөндийн үрэвслийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх гол зорилго нь чихэрлэг бүтээгдэхүүнийг зүй зохистой хэрэглэх, шүдний эдийг фтороор баяжуулах, амны хөндийн ариун цэврийг сахих, архи тамхины хэрэглээг багасгах, амны хөндийн эрхтнүүдийг гэмтээхээс сэргийлэх, шүдний эмчийн үйлчилгээнд тухай бүрт нь хамрагдах хэрэгтэй хэмээн ХанУул дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн Хүүхдийн тасгийн их эмч Л.Сайнбаяр зөвлөж байна.
Н.Даян
Амны хөндий нь хоол боловсруулах үйл ажиллагаанд хамгийн гол үүрэг гүйцэтгэдэг эрхтэн юм. Аманд хоол ороод шүдээр жижиглэгдэн шүлстэй холилдож жижиг жижиг хэсэг болон бутардаг. Хүний хэл хоолны амтыг мэдэрч хоолой руу дамжихад тусалдаг. Тиймээс амны хөндийн эрүүл ахуй доголдсоноос хоол боловсруулахад сөргөөр нөлөөлдөг байна. Амны хөндийн эрхтэнүүд өвчилснөөр эрүүл ахуй алдагддаг.
Амны хөндийн үрэвсэл нь хүүхэд болон насанд хүрэгчдийн дунд түгээмэл үүсдэг өвчний нэг. Энэ үрэвсэл тийм ч хурдан эдгэдэггүй бөгөөд олон таагүй зүйлээс шалтгаалдаг аж. Тухайлбал, стресс, уруулаа хазаж хэмлэх зуршил, халуун ногоотой хоол хүнс, тамхидалт юм. Хэрэв танд дараах шинжүүд бүрдсэн бол амны хөндийг эрүүл гэж үзнэ.
Үүнд буйлны өнгө ягаан, буйл нь бат бөх, эвгүй үнэргүй улайлтгүй, хацар уруул хэл буйл дээр яр шархгүй, шүдээ өдөр бүр угаахад цус гарахгүй, өвдөлтгүй байна. Амны хөндийн хоёр төрлийн гол өвчин байдаг. Буйлны үрэвсэл болон шүд хорхойтож цоорох юм. Буйлны өвчин хүндэрсэн үедээ шүдний уг болон эрүүний ясанд сөрөг нөлөөтэй. Хоол хүнсний бүтээгдэхүүнийг амтлаг болгохын тулд найрлагад нь хүчил хийдэг.
Энэ нь шүдэнд маш муу нөлөөтэй. Уг хүчил шүдний гадаргууд наалдан цоолж байдаг. Цоорч нүхлэгдэн ёзоор болж өвдөж эхэлдэг. Ёзоор болсон шүдийг эмчлэхгүй явснаар буйлыг үрэвсүүлдэг. Шүдээ цоорч ёзоор болохоос өмнө эмчлүүлэх хэрэгтэй. Шүд нь хэл ярианд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг учир шүдгүй бол үгийг тод хэлж чадахгүй. Тиймээс бага наснаас шүдийг зөв арчилж хамгаалах хэрэгтэй.
Амны хөндийн үрэвслийн эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх гол зорилго нь чихэрлэг бүтээгдэхүүнийг зүй зохистой хэрэглэх, шүдний эдийг фтороор баяжуулах, амны хөндийн ариун цэврийг сахих, архи тамхины хэрэглээг багасгах, амны хөндийн эрхтнүүдийг гэмтээхээс сэргийлэх, шүдний эмчийн үйлчилгээнд тухай бүрт нь хамрагдах хэрэгтэй хэмээн ХанУул дүүргийн нэгдсэн эмнэлгийн Хүүхдийн тасгийн их эмч Л.Сайнбаяр зөвлөж байна.
Н.Даян