УИХ-ын гишүүн Л.Гүндалайгаас төрийн албан хаагчийн цалин нэмэгдсэнтэй холбогдуулан цөөн зүйл тодрууллаа.
-Төрийн албан хааг­чийн цалинг 300 мянган төгрөгт хүргэхээр Засгийн газраас дэс дараатай арга хэмжээ авч эхэлсэн. Энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нээс 30 хувь нэмсэн. Гэтэл хувийн хэвшлийнхний цалин хэвээрээ байгаа нь сөрөг нөлөө үзүүлж байна гэж иргэд үзэж байгаа. Энэ талаар та ямар бодол­той байна вэ?
-Төрийн албан хаагчийн цалин нэмснийг би зөв гэж боддог. Яагаад гэвэл манай улсын төрийн байгууллагад ажиллаж байгаа хүмүүсийн цалин бусад орныхтой харь­цуулахад хамаагүй бага. Нөгөөтэйгүүр төрийн алба гэдэг хээл хахууль, нүүдэл суудал, хүнд суртлын алба болчихож. Тиймээс төрийн албан хаагчийг хамааралгүй болгохын тулд цалинг нэмэх шаардлагатай.
-Албан хаагчийн ца­лин нэмэхээр түүнийг да­гаад юмны үнэ өсөж бай­на. Үүнийг хэрхэн зохи­цуулах вэ?
-Юмны үнэ өсөж байгаа нь цалин нэмсэнтэй хол­боогүй гэж үзэж байна. Үүний шалтгаан нь дэлхийн эдийн засагт өөрчлөлт орж бусад улс оронд бараа бүтээг­дэхүү­ний үнэ өссөнтэй хол­боо­той. Тухайлбал,урд хөр­шид гэхэд л юмных нь үнэ хэд дахин нэмэгд­чихсэн байна.

-Бусад оронд ч үнийн өсөлт явагдаж байна. Энэ нь дэлхийн зах зээл дээр нефтийн үнэ өссөнтэй холбоотой. Та үүнийг юу гэж тайлбарлах вэ?
-Дэлхий дээрх аливаа юмсын нөөц хөрөнгө бараг­даж хүн ам хурдацтай нэмэгдсэн. Түүний зэрэгцээ дэлхийн дулаарал өөр өөр эргэлт бий болгож байгаа зэрэг юмны үнэ нэмэгдэх шалтгаан болж байна. Тэгэ­хээр төрийн албан хаагчийн цалин нэмгдсэнээс бараа бүтээгдэхүүний үнэ ханш өсөөд байна гэж ойлгож болохгүй. Өрөөсгөл зүйл болно.

-Хувийн хэвш­лийн­хэнд цалингийн зөрүү нэлээд хүнд тусч байгаа.
-Энэ үнэн. Хувийн хэвш­лийнхэнд төрийн ал­бан хаагчийн цалин нэмсэн нь нөлөөлж байгаа. Гэхдээ манай улсын эдийн засаг ойролцоогоор үнийн уналт одоогоор арав орчим хувь байна. Тиймээс жил болгон ямар ч байгууллагад ажил­ладаг хүмүүсийнхээ цалинг арван хувь нэмж байх ёс­той. Манайхан харин нэмэх­гүй явсаар төсөв мөнгөтэй болоод ирэнгүүтээ нэмж эхэллээ. Үүнийг иргэд инфляц­тай холбож ойлгоод байна. Урьд нь нэмье  гэсэн ч хөрөнгө мөнгөгүй байлаа шүү дээ.

-Төрийн албан хааг­чийн цалинг нэмснээр авлига, хүнд суртлын асуу­дал цэгцэрнэ гэж бодож байна уу?
-Ямар ч хүн амьдралд нь хүрэлцэхүйц хэмжээний мөнгөтэй болчихвол авлига аваад байхыг боддоггүй юм. Нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээгдэхүүн гурван мянган ам.доллараас бага байгаа бол авлигыг хазаар­лан, багасгана гэх үг бий. Одоо манай нэг хүнд ногдох дотоодын нийт бүтээг­дэхүүн 1500 орчим ам.дол­ларт хүрээд байгаа. Тэгэ­хээр авлига хээл хахууль байнга дагаж байна гэсэн үг.

-Төрийн албан хаагч ямар хүн байх ёстой вэ?
-Мэргэшсэн, улс төрж­дөг­гүй, ажлаа хийсэн шиг хий­­дэг гээд олон сайн шин­жийг агуулсан байх хэрэг­тэй. Харин төр цалинг нь сайн өгдөг байх ёстой.

-Төрийн албан хаагч, хувийн хэвшлийн ажилч­дын цалинг төрөөс зохи­цуулах  боломж бий юу?
-Хувийн хэвшлийнхний цалинг төрөөс зохицуулж чаддаггүй. Харин цалингийн доод хэмжээг төр тогтоож өгдөг. Төсвийн ч бай хувийн хэвшлийн ажилтнууд гэрээ байгуулаад ажиллах юм бол цалингийн доод хэмжээг ийм байх ёстой гэдгийг одоохондоо төрөөс зохи­цуулж байна. Түүнээс ху­вийн хэвшлийнхний цалинг тухайн компани өөрөө л зохицуулна. Харин төрийн албан хаагчийн цалин нэ­мэг­дэхэд компанийн ажилт­нуудын цалин дагаж нэмэг­дэх жишиг бий. Энэ жишгийг л бид дагаж байна.

-Зарим тохиолдолд төрөөс тогтоосон цалин­гийн доод хэмжээнд хү­рэхгүй цалин олгож бай­гаа газрууд мэр сэр ажиг­лагддаг. Үүнийг төрөөс хянах боломж бий юу?
-Уг нь ямар ч ажилтан сард ажиллах ёстой өдөр, цагаараа ажилласан л бол төрөөс тогтоосон цалингийн доод хэмжээнээс доогуур цалин авах ёсгүй. Хуулиар бол хүнээ ажиллуулчихаад тогтоосон хэмжээнээс доо­гуур цалин олгох учиргүй. Тэгэхээр хууль зөрчсөний хариуцлагыг байгууллага хүлээх учиртай.

О.Сэлэнгэ