Хэрэгт татагдаж буй сэжигтэн, яллагдагчдын хувьд гэм буруутай нь тогтоогдох хүртлээ элдэв дарамтанд өртөх, цагдан хоригдох зэрэг эрсдлүүд өнөө үед гарсаар байдаг.

Тэгвэл хүний эрхийг зөрчих дээрх асуудлуудыг таслах зогсоох зорилгоор Шүүхийн ерөнхий зөвлөл болон холбогдох газрууд “Эрүүгийн байцаан шийтгэх ажиллагаан дахь цагдан хорих арга хэмжээ ба хүний эрх тулгамдсан асуудлууд” сэдэвт хэлэлцүүлэг хийж дараах зөвлөмжийг гаргажээ.

Нийт 12 заалт бүхий тус зөвлөмжид,

Хүнийг хуульд заасан үндэслэл, журмаас гадуур баривчлах, цагдан хорих, удаан хугацаагаар хорьж цагдах зэргээр хүний эрхийг зөрчиж байгаа байдлыг таслан зогсоохын тулд Хууль зүйн яамнаас Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 68 дугаар зүйлийн 68.1, 68.2 дахь хэсэгт заасан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээ авах үндэслэлийг олон улсын жишиг, өөрийн орны шүүхийн үйл ажиллагаанд тогтож, хэвшсэн эерэг өөрчлөлтийг тусгаж, нарийвчлан зохицуулсан төслийг Улсын их хуралд өргөн барих асуудлыг тусгаж өгсөн байна.

Мөн цагдан хорих, тус арга хэмжээний хугацааг сунгах асуудлыг шийдвэрлэхдээ прокурор, өмгөөлөгчдийн тайлбар хүсэлтийг сонгох, мэтгэлцэх орчноор хангах, сэжигтэн, яллагдагчдын гомдол, хүсэлтийг гаргах эрхийн талаар зөвлөмжид заасан аж.

Түүнчлэн аливаа хэрэгт сэжиглэгдэж буй этгээд гэм буруутай нь тогтоогдоогүй байхад олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлэх, хэвлэлийн бага хурал хийх зэрэг үндсэн хуулиар хамгаалагдсан эрхийг зөрчих зэрэг үйлдэл гаргахгүй байхыг дурджээ.

Сүүлийн үед холбогдох байгууллагаас энэ талд анхаарал хандуулсны үндсэн дээр сэжигтнээр баривчлагдах, яллагдагчаар цагдан хоригдох нь буурсан. Энэ бол сайн үзүүлэлт бөгөөд прокурор шүүхийн байгууллагууд нь байцаахаар авчирсан хүн бүрийг хорьдог гэсэн буруу хандлагыг няцааж буй хэрэг хэмээн Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүн Б.Сарантуяа хэлсэн юм.

Тухайлбал, 2011-2012 оны байдлаар сэжигтнээр баривчилсан хүний тоо 2398 байсан бол 2013 онд 1989 болсон байна. Мөн онуудад яллагдагчаар цагдан хоригдсон 2173 хүн байсан бол 2013 онд 1621 болтлоо буурсан байна.