Бидний тухай
Сурталчилгаа байршуулах
Редакцийн ёс зүй
Нууцлалын бодлого
Холбоо барих
Онцлох
Шинэ
Тренд
Буцах
0
-Өнөөдөр шинэ Үндсэн хуулийг баталсан өдөр-
Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын бэлгэ тэмдэг нь Төрийн сүлд, туг, далбаа, тамга, дуулал мөн. /Үндсэн хуулийн 12.1/
Үндсэн хуулийн 12.5-д: Монгол Улсын төрийн далбаа нь улаан, хөх, улаан хосолсон өнгөтэй байна. Далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэг нь мөнх тэнгэрийн хөх, түүний хоёр тал нь мандан бадрахын бэлгэдэл улаан өнгөтэй байна. Далбааны ишин талын улаан дэвсгэрийн төв хэсэгт алтан соёмбо байрлуулна.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд ийн заасан байдаг. Харин МАН-ын туган дээр алтан соёмбо байгааг та харж байна. Монгол Улсын төрийн бэлгэдэл нэг намын бэлгэдэл байж болох уу?
Монголын ард түмний түүх, соёлын дурсгалт зүйл, шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 7.1/
Түрэгийн үеийн язгууртны ховор дурсгалын нэг Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг Шивээ толгой гэдэг уулнаас олдсон чулуун хөрөг алга болоод хоёр жил боллоо. Цагдаагийнхан эрэн сурвалжилж байгаа ч олж чадаагүй л байна.
Монгол Улсад нийт 4744 уул уурхайн лиценз байгаагийн 1085 нь ашиглалтын, 3659 нь хайгуулын лиценз байгаагаас одоо 30 орчим нь ашиглалтын талбайдаа зохих судалгаа хийлгэсэн буюу хийлгэж байгаа бөгөөд бусад нь хууль зөрчиж, дур мэдэн газар шорооны ажлыг шууд явуулж газрын хөрсөн дээр болон хөрсний доор буй түүх соёлын үнэт дурсгалууд сүйтгэж байна.
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй. /Үндсэн хуулийн 16.2/
-Амьсгалын замын нийт өвчлөлийн 53 хувь нь агаарын бохирдлоос үүсч байна.
-Нийслэлийн агаарт 260 мянган тонн хорт бодис цацагддаг буюу хотын нэг оршин суугчид 317.8 килограмм хорт бодис ногддог.
-Гэр хорооллын айл өрхүүд жилдээ 800 мянган тонн түүхий нүүрс шатааж, 38.5 мянган тонн нүүрс “үйлдвэрлэж” байна.
-Агаар дахь хүхэрлэг хийн агууламж 2004-2008 оны хооронд хоёр дахин нэмэгдсэн бол амьсгалын замын өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо 2004-2008 оны хооронд мөн хоёр дахин ихэссэн байна. Энэ нь хүхэрлэг хийн агууламж амьсгалын замын өвчлөл хоорондоо шууд хамааралтайг харуулж байна.
Монгол Улс Үндсэн хуульдаа харшилсан олон улсын гэрээ, бусад баримт бичгийг дагаж мөрдөхгүй. /Үндсэн хуулийн 10.4/
Үндсэн хууль болон холбогдох бусад хуулийн нийт 33 заалтыг зөрчсөн Оюутолгойн гэрээ өнөөдөр ч маргаан дагуулсаар байна.
Монгол Улсад газар, түүний хэвлий, ой, ус, амьтан, ургамал болон байгалийн бусад баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 6.1/
Монголчуудын лиценз хаана байна? “Монголын хөрсөн доорх баялаг иргэн таных” гэсэн үгсийг улстөрчид хэлдэг ч үнэн хэрэгтээ Монголчуудын гэх ашигт малтмалын лиценз дэндүү цөөн аж. Хамгийн олон лицензийг англи, хятад, оросууд эзэмшдэг аж. Тэдгээрийн дийлэнх нь алтны олборлолт хийж байна. Тэгсэн хэр нь байгалийн нөхөн сэргээлт хийгдээгүйгээс Заамар зэрэг сүйрлийн гэрч нь Монгол Улс болоод байна.
Лиценз эзэмшигчдийг улс, орноор жагсаавал: БНХАУ-232, ОХУ-248, Япон-141, АНУ-12, Англи-443, БНСУ-70, Канад-76, Герман-16, Украин-3, Чех-4, Австрали-28, Унгар-2, Болгар-8, Багами-98, Франц-14, Ирланд-1, Бермуд 156, Люксембург-8, Шинэ Зеланд-36, Антигуа Барбодас-30, Каймений арлууд-59, Малайз-1, Бельги-1
Монгол хэл бол төрийн албан ёсны хэл мөн. /Үндсэн хуулийн 8.1/
Гадаадын жуулчид Улаанбаатарт ирээд “Би аль улсад ирчихэв” гэж гайхдаг. Манай улсад хаягаа Монголоор бичиж хадсан газар, албан байгууллага ховор.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрх бүхий байгууллага, Үндсэн хуулийг чандлан сахиулах баталгаа мөн. /Үндсэн хуулийн 64.1/
Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр гармагцаа хүчин төгөлдөр болно. /Үндсэн хуулийн 67/
Үндсэн хуулийн цэцийн дээр хөх тэнгэр бий гэлцдэг. Гэтэл энэ байдал эсрэгээр эргэж УИХ, Засгийн газар нь Үндсэн хуулийнхаа цэцээс гаргасан аливаа шийдвэрийг биелүүлэхгүй байх үзэгдэл газар авсан. Тухайлбал, 1992 оны шинэ Үндсэн хуульд оруулсан 7 заалт хууль зөрчсөн хэмээн цэц шийдвэрээ гаргасан ч өнөө хүртэл мөрдөгдөж ирсэн. Үндсэн хууль тогтоогчдын холбооныхон “Бид хүчин төгөлдөр бус Үндсэн хуулийг мөрдөж ирсэн” гэж шүүмжилдэг.
Амьд явах эрхтэй. Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасан онц хүнд гэмт хэрэг үйлдсэний учир шүүхийн хүчин төгөлдөр тогтоолоор ялын дээд хэмжээ оногдуулснаас бусад тохиолдолд хүний амь нас бусниулахыг хатуу хориглоно. /Үндсэн хуулийн 16.1/
Дэлхий дахинд гарч буй хүн амины гэмт хэргийн 2006 оны судалгаагаар Монгол Улс 100 мянган хүн тутамд ногдох хүн амины хэргийн гаралтын тоогоороо 21 дүгээрт орж байна. Манай улсын өмнө ОХУ, Бразиль, Өмнөд Африк, Колумб, Ямайк, Гондурас зэрэг орон орж байгаа юм. Өнгөрсөн 2010 оны статистик тоогоор Монгол Улсад гэмт хэргийн улмаас 1191 хүний халуун амь үрэгдсэн байна.
Тэдний олонхийг 18-49 насныхан эзэлж байгаа бөгөөд үүний дотор насанд хүрээгүй 86 иргэн байжээ. Улсын хэмжээнд гэмт хэргийн улмаас өдөр бүр гурван хүн нас барж, 17 гэмт хэрэг тутмаас нэг хүн амиа алдаж байгаа тоо байна. Амралтын өдрүүдэд нийслэлд 7-9 хүн мөн л гэмт хэргийн улмаас амь насаа алдсаар байна.
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй. /Үндсэн хуулийн 16.4/
Эх орондоо ажиллах сайхан амьдрах боломжгүйгээс өнөөдөр 35 мянган хүн Солонгос улсад хараар болон гэрээгээр ажиллаж байна.
1999 онд анхны хохирогч Югославаас ирснээс хойш Турк, Казахстан, БНХАУ, БНСУ зэрэг дэлхийн 20 гаруй оронд манай иргэд хүн худалдаалах гэмт хэргийг золиос болсон судалгаа гарчээ.
Монгол Улсын иргэн төр, түүний байгууллагаас хууль ёсоор тусгайлан хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй асуудлаар мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхтэй./Үндсэн хуулийн 16.17/
УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаан хаалттай явагдах болсон. Гэвч байнгын хорооны хуралдааныг тусгайлан хамгаалж хуульчлаагүй, зөвхөн эрх баригчид өөрсдийн дураар шийдэн Дэгийн тухай хуулийг баталсан болохыг үүнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн хууль зөрчин Байнгын хорооны хуралдааныг хааж байгаа юм.
Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна. /Үндсэн хуулийн 19.1/
Өнөөдөр Монголд орон гэргүй иргэд, хараа хяналтгүй хүүхдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байна.
Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын бэлгэ тэмдэг нь Төрийн сүлд, туг, далбаа, тамга, дуулал мөн. /Үндсэн хуулийн 12.1/
Үндсэн хуулийн 12.5-д: Монгол Улсын төрийн далбаа нь улаан, хөх, улаан хосолсон өнгөтэй байна. Далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэг нь мөнх тэнгэрийн хөх, түүний хоёр тал нь мандан бадрахын бэлгэдэл улаан өнгөтэй байна. Далбааны ишин талын улаан дэвсгэрийн төв хэсэгт алтан соёмбо байрлуулна.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд ийн заасан байдаг. Харин МАН-ын туган дээр алтан соёмбо байгааг та харж байна. Монгол Улсын төрийн бэлгэдэл нэг намын бэлгэдэл байж болох уу?
Монголын ард түмний түүх, соёлын дурсгалт зүйл, шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 7.1/
Түрэгийн үеийн язгууртны ховор дурсгалын нэг Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг Шивээ толгой гэдэг уулнаас олдсон чулуун хөрөг алга болоод хоёр жил боллоо. Цагдаагийнхан эрэн сурвалжилж байгаа ч олж чадаагүй л байна.
Монгол Улсад нийт 4744 уул уурхайн лиценз байгаагийн 1085 нь ашиглалтын, 3659 нь хайгуулын лиценз байгаагаас одоо 30 орчим нь ашиглалтын талбайдаа зохих судалгаа хийлгэсэн буюу хийлгэж байгаа бөгөөд бусад нь хууль зөрчиж, дур мэдэн газар шорооны ажлыг шууд явуулж газрын хөрсөн дээр болон хөрсний доор буй түүх соёлын үнэт дурсгалууд сүйтгэж байна.
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй. /Үндсэн хуулийн 16.2/
-Амьсгалын замын нийт өвчлөлийн 53 хувь нь агаарын бохирдлоос үүсч байна.
-Нийслэлийн агаарт 260 мянган тонн хорт бодис цацагддаг буюу хотын нэг оршин суугчид 317.8 килограмм хорт бодис ногддог.
-Гэр хорооллын айл өрхүүд жилдээ 800 мянган тонн түүхий нүүрс шатааж, 38.5 мянган тонн нүүрс “үйлдвэрлэж” байна.
-Агаар дахь хүхэрлэг хийн агууламж 2004-2008 оны хооронд хоёр дахин нэмэгдсэн бол амьсгалын замын өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо 2004-2008 оны хооронд мөн хоёр дахин ихэссэн байна. Энэ нь хүхэрлэг хийн агууламж амьсгалын замын өвчлөл хоорондоо шууд хамааралтайг харуулж байна.
Монгол Улс Үндсэн хуульдаа харшилсан олон улсын гэрээ, бусад баримт бичгийг дагаж мөрдөхгүй. /Үндсэн хуулийн 10.4/
Үндсэн хууль болон холбогдох бусад хуулийн нийт 33 заалтыг зөрчсөн Оюутолгойн гэрээ өнөөдөр ч маргаан дагуулсаар байна.
Монгол Улсад газар, түүний хэвлий, ой, ус, амьтан, ургамал болон байгалийн бусад баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 6.1/
Монголчуудын лиценз хаана байна? “Монголын хөрсөн доорх баялаг иргэн таных” гэсэн үгсийг улстөрчид хэлдэг ч үнэн хэрэгтээ Монголчуудын гэх ашигт малтмалын лиценз дэндүү цөөн аж. Хамгийн олон лицензийг англи, хятад, оросууд эзэмшдэг аж. Тэдгээрийн дийлэнх нь алтны олборлолт хийж байна. Тэгсэн хэр нь байгалийн нөхөн сэргээлт хийгдээгүйгээс Заамар зэрэг сүйрлийн гэрч нь Монгол Улс болоод байна.
Лиценз эзэмшигчдийг улс, орноор жагсаавал: БНХАУ-232, ОХУ-248, Япон-141, АНУ-12, Англи-443, БНСУ-70, Канад-76, Герман-16, Украин-3, Чех-4, Австрали-28, Унгар-2, Болгар-8, Багами-98, Франц-14, Ирланд-1, Бермуд 156, Люксембург-8, Шинэ Зеланд-36, Антигуа Барбодас-30, Каймений арлууд-59, Малайз-1, Бельги-1
Монгол хэл бол төрийн албан ёсны хэл мөн. /Үндсэн хуулийн 8.1/
Гадаадын жуулчид Улаанбаатарт ирээд “Би аль улсад ирчихэв” гэж гайхдаг. Манай улсад хаягаа Монголоор бичиж хадсан газар, албан байгууллага ховор.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрх бүхий байгууллага, Үндсэн хуулийг чандлан сахиулах баталгаа мөн. /Үндсэн хуулийн 64.1/
Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр гармагцаа хүчин төгөлдөр болно. /Үндсэн хуулийн 67/
Үндсэн хуулийн цэцийн дээр хөх тэнгэр бий гэлцдэг. Гэтэл энэ байдал эсрэгээр эргэж УИХ, Засгийн газар нь Үндсэн хуулийнхаа цэцээс гаргасан аливаа шийдвэрийг биелүүлэхгүй байх үзэгдэл газар авсан. Тухайлбал, 1992 оны шинэ Үндсэн хуульд оруулсан 7 заалт хууль зөрчсөн хэмээн цэц шийдвэрээ гаргасан ч өнөө хүртэл мөрдөгдөж ирсэн. Үндсэн хууль тогтоогчдын холбооныхон “Бид хүчин төгөлдөр бус Үндсэн хуулийг мөрдөж ирсэн” гэж шүүмжилдэг.
Амьд явах эрхтэй. Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасан онц хүнд гэмт хэрэг үйлдсэний учир шүүхийн хүчин төгөлдөр тогтоолоор ялын дээд хэмжээ оногдуулснаас бусад тохиолдолд хүний амь нас бусниулахыг хатуу хориглоно. /Үндсэн хуулийн 16.1/
Дэлхий дахинд гарч буй хүн амины гэмт хэргийн 2006 оны судалгаагаар Монгол Улс 100 мянган хүн тутамд ногдох хүн амины хэргийн гаралтын тоогоороо 21 дүгээрт орж байна. Манай улсын өмнө ОХУ, Бразиль, Өмнөд Африк, Колумб, Ямайк, Гондурас зэрэг орон орж байгаа юм. Өнгөрсөн 2010 оны статистик тоогоор Монгол Улсад гэмт хэргийн улмаас 1191 хүний халуун амь үрэгдсэн байна.
Тэдний олонхийг 18-49 насныхан эзэлж байгаа бөгөөд үүний дотор насанд хүрээгүй 86 иргэн байжээ. Улсын хэмжээнд гэмт хэргийн улмаас өдөр бүр гурван хүн нас барж, 17 гэмт хэрэг тутмаас нэг хүн амиа алдаж байгаа тоо байна. Амралтын өдрүүдэд нийслэлд 7-9 хүн мөн л гэмт хэргийн улмаас амь насаа алдсаар байна.
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй. /Үндсэн хуулийн 16.4/
Эх орондоо ажиллах сайхан амьдрах боломжгүйгээс өнөөдөр 35 мянган хүн Солонгос улсад хараар болон гэрээгээр ажиллаж байна.
1999 онд анхны хохирогч Югославаас ирснээс хойш Турк, Казахстан, БНХАУ, БНСУ зэрэг дэлхийн 20 гаруй оронд манай иргэд хүн худалдаалах гэмт хэргийг золиос болсон судалгаа гарчээ.
Монгол Улсын иргэн төр, түүний байгууллагаас хууль ёсоор тусгайлан хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй асуудлаар мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхтэй./Үндсэн хуулийн 16.17/
УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаан хаалттай явагдах болсон. Гэвч байнгын хорооны хуралдааныг тусгайлан хамгаалж хуульчлаагүй, зөвхөн эрх баригчид өөрсдийн дураар шийдэн Дэгийн тухай хуулийг баталсан болохыг үүнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн хууль зөрчин Байнгын хорооны хуралдааныг хааж байгаа юм.
Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна. /Үндсэн хуулийн 19.1/
Өнөөдөр Монголд орон гэргүй иргэд, хараа хяналтгүй хүүхдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байна.
-Өнөөдөр шинэ Үндсэн хуулийг баталсан өдөр-
Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын бэлгэ тэмдэг нь Төрийн сүлд, туг, далбаа, тамга, дуулал мөн. /Үндсэн хуулийн 12.1/
Үндсэн хуулийн 12.5-д: Монгол Улсын төрийн далбаа нь улаан, хөх, улаан хосолсон өнгөтэй байна. Далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэг нь мөнх тэнгэрийн хөх, түүний хоёр тал нь мандан бадрахын бэлгэдэл улаан өнгөтэй байна. Далбааны ишин талын улаан дэвсгэрийн төв хэсэгт алтан соёмбо байрлуулна.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд ийн заасан байдаг. Харин МАН-ын туган дээр алтан соёмбо байгааг та харж байна. Монгол Улсын төрийн бэлгэдэл нэг намын бэлгэдэл байж болох уу?
Монголын ард түмний түүх, соёлын дурсгалт зүйл, шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 7.1/
Түрэгийн үеийн язгууртны ховор дурсгалын нэг Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг Шивээ толгой гэдэг уулнаас олдсон чулуун хөрөг алга болоод хоёр жил боллоо. Цагдаагийнхан эрэн сурвалжилж байгаа ч олж чадаагүй л байна.
Монгол Улсад нийт 4744 уул уурхайн лиценз байгаагийн 1085 нь ашиглалтын, 3659 нь хайгуулын лиценз байгаагаас одоо 30 орчим нь ашиглалтын талбайдаа зохих судалгаа хийлгэсэн буюу хийлгэж байгаа бөгөөд бусад нь хууль зөрчиж, дур мэдэн газар шорооны ажлыг шууд явуулж газрын хөрсөн дээр болон хөрсний доор буй түүх соёлын үнэт дурсгалууд сүйтгэж байна.
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй. /Үндсэн хуулийн 16.2/
-Амьсгалын замын нийт өвчлөлийн 53 хувь нь агаарын бохирдлоос үүсч байна.
-Нийслэлийн агаарт 260 мянган тонн хорт бодис цацагддаг буюу хотын нэг оршин суугчид 317.8 килограмм хорт бодис ногддог.
-Гэр хорооллын айл өрхүүд жилдээ 800 мянган тонн түүхий нүүрс шатааж, 38.5 мянган тонн нүүрс “үйлдвэрлэж” байна.
-Агаар дахь хүхэрлэг хийн агууламж 2004-2008 оны хооронд хоёр дахин нэмэгдсэн бол амьсгалын замын өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо 2004-2008 оны хооронд мөн хоёр дахин ихэссэн байна. Энэ нь хүхэрлэг хийн агууламж амьсгалын замын өвчлөл хоорондоо шууд хамааралтайг харуулж байна.
Монгол Улс Үндсэн хуульдаа харшилсан олон улсын гэрээ, бусад баримт бичгийг дагаж мөрдөхгүй. /Үндсэн хуулийн 10.4/
Үндсэн хууль болон холбогдох бусад хуулийн нийт 33 заалтыг зөрчсөн Оюутолгойн гэрээ өнөөдөр ч маргаан дагуулсаар байна.
Монгол Улсад газар, түүний хэвлий, ой, ус, амьтан, ургамал болон байгалийн бусад баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 6.1/
Монголчуудын лиценз хаана байна? “Монголын хөрсөн доорх баялаг иргэн таных” гэсэн үгсийг улстөрчид хэлдэг ч үнэн хэрэгтээ Монголчуудын гэх ашигт малтмалын лиценз дэндүү цөөн аж. Хамгийн олон лицензийг англи, хятад, оросууд эзэмшдэг аж. Тэдгээрийн дийлэнх нь алтны олборлолт хийж байна. Тэгсэн хэр нь байгалийн нөхөн сэргээлт хийгдээгүйгээс Заамар зэрэг сүйрлийн гэрч нь Монгол Улс болоод байна.
Лиценз эзэмшигчдийг улс, орноор жагсаавал: БНХАУ-232, ОХУ-248, Япон-141, АНУ-12, Англи-443, БНСУ-70, Канад-76, Герман-16, Украин-3, Чех-4, Австрали-28, Унгар-2, Болгар-8, Багами-98, Франц-14, Ирланд-1, Бермуд 156, Люксембург-8, Шинэ Зеланд-36, Антигуа Барбодас-30, Каймений арлууд-59, Малайз-1, Бельги-1
Монгол хэл бол төрийн албан ёсны хэл мөн. /Үндсэн хуулийн 8.1/
Гадаадын жуулчид Улаанбаатарт ирээд “Би аль улсад ирчихэв” гэж гайхдаг. Манай улсад хаягаа Монголоор бичиж хадсан газар, албан байгууллага ховор.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрх бүхий байгууллага, Үндсэн хуулийг чандлан сахиулах баталгаа мөн. /Үндсэн хуулийн 64.1/
Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр гармагцаа хүчин төгөлдөр болно. /Үндсэн хуулийн 67/
Үндсэн хуулийн цэцийн дээр хөх тэнгэр бий гэлцдэг. Гэтэл энэ байдал эсрэгээр эргэж УИХ, Засгийн газар нь Үндсэн хуулийнхаа цэцээс гаргасан аливаа шийдвэрийг биелүүлэхгүй байх үзэгдэл газар авсан. Тухайлбал, 1992 оны шинэ Үндсэн хуульд оруулсан 7 заалт хууль зөрчсөн хэмээн цэц шийдвэрээ гаргасан ч өнөө хүртэл мөрдөгдөж ирсэн. Үндсэн хууль тогтоогчдын холбооныхон “Бид хүчин төгөлдөр бус Үндсэн хуулийг мөрдөж ирсэн” гэж шүүмжилдэг.
Амьд явах эрхтэй. Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасан онц хүнд гэмт хэрэг үйлдсэний учир шүүхийн хүчин төгөлдөр тогтоолоор ялын дээд хэмжээ оногдуулснаас бусад тохиолдолд хүний амь нас бусниулахыг хатуу хориглоно. /Үндсэн хуулийн 16.1/
Дэлхий дахинд гарч буй хүн амины гэмт хэргийн 2006 оны судалгаагаар Монгол Улс 100 мянган хүн тутамд ногдох хүн амины хэргийн гаралтын тоогоороо 21 дүгээрт орж байна. Манай улсын өмнө ОХУ, Бразиль, Өмнөд Африк, Колумб, Ямайк, Гондурас зэрэг орон орж байгаа юм. Өнгөрсөн 2010 оны статистик тоогоор Монгол Улсад гэмт хэргийн улмаас 1191 хүний халуун амь үрэгдсэн байна.
Тэдний олонхийг 18-49 насныхан эзэлж байгаа бөгөөд үүний дотор насанд хүрээгүй 86 иргэн байжээ. Улсын хэмжээнд гэмт хэргийн улмаас өдөр бүр гурван хүн нас барж, 17 гэмт хэрэг тутмаас нэг хүн амиа алдаж байгаа тоо байна. Амралтын өдрүүдэд нийслэлд 7-9 хүн мөн л гэмт хэргийн улмаас амь насаа алдсаар байна.
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй. /Үндсэн хуулийн 16.4/
Эх орондоо ажиллах сайхан амьдрах боломжгүйгээс өнөөдөр 35 мянган хүн Солонгос улсад хараар болон гэрээгээр ажиллаж байна.
1999 онд анхны хохирогч Югославаас ирснээс хойш Турк, Казахстан, БНХАУ, БНСУ зэрэг дэлхийн 20 гаруй оронд манай иргэд хүн худалдаалах гэмт хэргийг золиос болсон судалгаа гарчээ.
Монгол Улсын иргэн төр, түүний байгууллагаас хууль ёсоор тусгайлан хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй асуудлаар мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхтэй./Үндсэн хуулийн 16.17/
УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаан хаалттай явагдах болсон. Гэвч байнгын хорооны хуралдааныг тусгайлан хамгаалж хуульчлаагүй, зөвхөн эрх баригчид өөрсдийн дураар шийдэн Дэгийн тухай хуулийг баталсан болохыг үүнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн хууль зөрчин Байнгын хорооны хуралдааныг хааж байгаа юм.
Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна. /Үндсэн хуулийн 19.1/
Өнөөдөр Монголд орон гэргүй иргэд, хараа хяналтгүй хүүхдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байна.
Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын бэлгэ тэмдэг нь Төрийн сүлд, туг, далбаа, тамга, дуулал мөн. /Үндсэн хуулийн 12.1/
Үндсэн хуулийн 12.5-д: Монгол Улсын төрийн далбаа нь улаан, хөх, улаан хосолсон өнгөтэй байна. Далбааны гурав хуваасны нэгийн хэмжээтэй дундах хэсэг нь мөнх тэнгэрийн хөх, түүний хоёр тал нь мандан бадрахын бэлгэдэл улаан өнгөтэй байна. Далбааны ишин талын улаан дэвсгэрийн төв хэсэгт алтан соёмбо байрлуулна.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд ийн заасан байдаг. Харин МАН-ын туган дээр алтан соёмбо байгааг та харж байна. Монгол Улсын төрийн бэлгэдэл нэг намын бэлгэдэл байж болох уу?
Монголын ард түмний түүх, соёлын дурсгалт зүйл, шинжлэх ухаан, оюуны өв төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 7.1/
Түрэгийн үеийн язгууртны ховор дурсгалын нэг Архангай аймгийн Хашаат сумын нутаг Шивээ толгой гэдэг уулнаас олдсон чулуун хөрөг алга болоод хоёр жил боллоо. Цагдаагийнхан эрэн сурвалжилж байгаа ч олж чадаагүй л байна.
Монгол Улсад нийт 4744 уул уурхайн лиценз байгаагийн 1085 нь ашиглалтын, 3659 нь хайгуулын лиценз байгаагаас одоо 30 орчим нь ашиглалтын талбайдаа зохих судалгаа хийлгэсэн буюу хийлгэж байгаа бөгөөд бусад нь хууль зөрчиж, дур мэдэн газар шорооны ажлыг шууд явуулж газрын хөрсөн дээр болон хөрсний доор буй түүх соёлын үнэт дурсгалууд сүйтгэж байна.
Эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах, орчны бохирдол, байгалийн тэнцэл алдагдахаас хамгаалуулах эрхтэй. /Үндсэн хуулийн 16.2/
-Амьсгалын замын нийт өвчлөлийн 53 хувь нь агаарын бохирдлоос үүсч байна.
-Нийслэлийн агаарт 260 мянган тонн хорт бодис цацагддаг буюу хотын нэг оршин суугчид 317.8 килограмм хорт бодис ногддог.
-Гэр хорооллын айл өрхүүд жилдээ 800 мянган тонн түүхий нүүрс шатааж, 38.5 мянган тонн нүүрс “үйлдвэрлэж” байна.
-Агаар дахь хүхэрлэг хийн агууламж 2004-2008 оны хооронд хоёр дахин нэмэгдсэн бол амьсгалын замын өвчнөөр өвчлөгсдийн тоо 2004-2008 оны хооронд мөн хоёр дахин ихэссэн байна. Энэ нь хүхэрлэг хийн агууламж амьсгалын замын өвчлөл хоорондоо шууд хамааралтайг харуулж байна.
Монгол Улс Үндсэн хуульдаа харшилсан олон улсын гэрээ, бусад баримт бичгийг дагаж мөрдөхгүй. /Үндсэн хуулийн 10.4/
Үндсэн хууль болон холбогдох бусад хуулийн нийт 33 заалтыг зөрчсөн Оюутолгойн гэрээ өнөөдөр ч маргаан дагуулсаар байна.
Монгол Улсад газар, түүний хэвлий, ой, ус, амьтан, ургамал болон байгалийн бусад баялаг гагцхүү ард түмний мэдэл, төрийн хамгаалалтад байна. /Үндсэн хуулийн 6.1/
Монголчуудын лиценз хаана байна? “Монголын хөрсөн доорх баялаг иргэн таных” гэсэн үгсийг улстөрчид хэлдэг ч үнэн хэрэгтээ Монголчуудын гэх ашигт малтмалын лиценз дэндүү цөөн аж. Хамгийн олон лицензийг англи, хятад, оросууд эзэмшдэг аж. Тэдгээрийн дийлэнх нь алтны олборлолт хийж байна. Тэгсэн хэр нь байгалийн нөхөн сэргээлт хийгдээгүйгээс Заамар зэрэг сүйрлийн гэрч нь Монгол Улс болоод байна.
Лиценз эзэмшигчдийг улс, орноор жагсаавал: БНХАУ-232, ОХУ-248, Япон-141, АНУ-12, Англи-443, БНСУ-70, Канад-76, Герман-16, Украин-3, Чех-4, Австрали-28, Унгар-2, Болгар-8, Багами-98, Франц-14, Ирланд-1, Бермуд 156, Люксембург-8, Шинэ Зеланд-36, Антигуа Барбодас-30, Каймений арлууд-59, Малайз-1, Бельги-1
Монгол хэл бол төрийн албан ёсны хэл мөн. /Үндсэн хуулийн 8.1/
Гадаадын жуулчид Улаанбаатарт ирээд “Би аль улсад ирчихэв” гэж гайхдаг. Манай улсад хаягаа Монголоор бичиж хадсан газар, албан байгууллага ховор.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэц бол Үндсэн хуулийн биелэлтэд дээд хяналт тавих, түүний заалтыг зөрчсөн тухай дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрх бүхий байгууллага, Үндсэн хуулийг чандлан сахиулах баталгаа мөн. /Үндсэн хуулийн 64.1/
Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэр гармагцаа хүчин төгөлдөр болно. /Үндсэн хуулийн 67/
Үндсэн хуулийн цэцийн дээр хөх тэнгэр бий гэлцдэг. Гэтэл энэ байдал эсрэгээр эргэж УИХ, Засгийн газар нь Үндсэн хуулийнхаа цэцээс гаргасан аливаа шийдвэрийг биелүүлэхгүй байх үзэгдэл газар авсан. Тухайлбал, 1992 оны шинэ Үндсэн хуульд оруулсан 7 заалт хууль зөрчсөн хэмээн цэц шийдвэрээ гаргасан ч өнөө хүртэл мөрдөгдөж ирсэн. Үндсэн хууль тогтоогчдын холбооныхон “Бид хүчин төгөлдөр бус Үндсэн хуулийг мөрдөж ирсэн” гэж шүүмжилдэг.
Амьд явах эрхтэй. Монгол Улсын Эрүүгийн хуульд заасан онц хүнд гэмт хэрэг үйлдсэний учир шүүхийн хүчин төгөлдөр тогтоолоор ялын дээд хэмжээ оногдуулснаас бусад тохиолдолд хүний амь нас бусниулахыг хатуу хориглоно. /Үндсэн хуулийн 16.1/
Дэлхий дахинд гарч буй хүн амины гэмт хэргийн 2006 оны судалгаагаар Монгол Улс 100 мянган хүн тутамд ногдох хүн амины хэргийн гаралтын тоогоороо 21 дүгээрт орж байна. Манай улсын өмнө ОХУ, Бразиль, Өмнөд Африк, Колумб, Ямайк, Гондурас зэрэг орон орж байгаа юм. Өнгөрсөн 2010 оны статистик тоогоор Монгол Улсад гэмт хэргийн улмаас 1191 хүний халуун амь үрэгдсэн байна.
Тэдний олонхийг 18-49 насныхан эзэлж байгаа бөгөөд үүний дотор насанд хүрээгүй 86 иргэн байжээ. Улсын хэмжээнд гэмт хэргийн улмаас өдөр бүр гурван хүн нас барж, 17 гэмт хэрэг тутмаас нэг хүн амиа алдаж байгаа тоо байна. Амралтын өдрүүдэд нийслэлд 7-9 хүн мөн л гэмт хэргийн улмаас амь насаа алдсаар байна.
Ажил мэргэжлээ чөлөөтэй сонгох, хөдөлмөрийн аятай нөхцөлөөр хангуулах, цалин хөлс авах, амрах, хувийн аж ахуй эрхлэх эрхтэй. Хэнийг ч хууль бусаар албадан хөдөлмөрлүүлж болохгүй. /Үндсэн хуулийн 16.4/
Эх орондоо ажиллах сайхан амьдрах боломжгүйгээс өнөөдөр 35 мянган хүн Солонгос улсад хараар болон гэрээгээр ажиллаж байна.
1999 онд анхны хохирогч Югославаас ирснээс хойш Турк, Казахстан, БНХАУ, БНСУ зэрэг дэлхийн 20 гаруй оронд манай иргэд хүн худалдаалах гэмт хэргийг золиос болсон судалгаа гарчээ.
Монгол Улсын иргэн төр, түүний байгууллагаас хууль ёсоор тусгайлан хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй асуудлаар мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхтэй./Үндсэн хуулийн 16.17/
УИХ-ын байнгын хорооны хуралдаан хаалттай явагдах болсон. Гэвч байнгын хорооны хуралдааныг тусгайлан хамгаалж хуульчлаагүй, зөвхөн эрх баригчид өөрсдийн дураар шийдэн Дэгийн тухай хуулийг баталсан болохыг үүнээс харж болно. Өөрөөр хэлбэл, үндсэн хууль зөрчин Байнгын хорооны хуралдааныг хааж байгаа юм.
Төрөөс хүний эрх, эрх чөлөөг хангахуйц эдийн засаг, нийгэм, хууль зүйн болон бусад баталгааг бүрдүүлэх, хүний эрх, эрх чөлөөг зөрчихтэй тэмцэх, хөндөгдсөн эрхийг сэргээн эдлүүлэх үүргийг иргэнийхээ өмнө хариуцна. /Үндсэн хуулийн 19.1/
Өнөөдөр Монголд орон гэргүй иргэд, хараа хяналтгүй хүүхдийн тоо өдрөөс өдөрт нэмэгдсээр байна.