УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар “Монгол Улсыг 2026-2030 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцэж байна. 

Энэ үеэр УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн үг хэллээ. 

Тэрээр хэлэхдээ, "Би санал хэлье. Энэ таван жилийн төлөвлөгөө бол Засгийн газрын ажиллах хугацаа болон сонгуулийн циклтэй давхацдаггүй юм. Би эхнээс нь л шүүмжилж байсан. Үлдсэн нэг жилийг нь дараагийн Засгийн газар хийнэ гэж байхгүй. Таван жилийн төлөвлөгөөний гүйцэтгэл болон хариуцлагыг тооцдоггүй. Хий хоосон баримт бичиг байдаг. 

Дунд хугацааны баримт бичгийг хэдхэн зүйлд төвлөрч хиймээр байгаа юм. 

Эхлээд бид хөгжлийн загвараа тодорхой болгох ёстой. Бид бүгдийг хийж чадахгүй. Магадгүй бид аж үйлдвэрийг хөгжүүлэх үү, эсвэл хөдөө аж ахуй, хөдөө аж ахуйн хөнгөн үйлдвэрийг хөгжүүлэх үү гэдгээ тодорхой болгоод л түүгээрээ явмаар байна.

Бидний чадвар бол уул уурхайгаа ашиглаж, түүхий эдээ дахин боловсруулах. Ингэж чадвал орлого нэлээд нэмэгдэх боломж бий. Өнөөдөр Индонези, Чили зэрэг улс “манай түүхий эдийг ав, гэхдээ үйлдвэрээ манайд барь” гэж шаарддаг болсон. Тэгэхээр бид ч бас түүхий эдийн дээрээ ажлын байр бий болгож чадна.

Хоёрдугаарт, бидний бас нэг боломж бол хөдөө аж ахуй, органик хүнс. Хятадад 9 сая орчим саятан бий, тэд бүгд органик хүнсний хэрэглээг эрхэмлэж байна. Тиймээс бид энэ чиглэл рүү орж чадвал ихээхэн орлого олох боломжтой. Мөн мал аж ахуй, аялал жуулчлал бол бидний давуу талтай салбарууд.

Эдгээр гурван салбараа тэргүүлэх чиглэл болгоод, дараа нь эрчим хүч, зам, дэд бүтцээ хөгжүүлбэл болно.

Дээр нь салбаруудыг мэргэжлийн хүмүүсээр удирдуулах хэрэгтэй. Мэргэжлийн бус хүн бүхнийг чадна гэж боддог, хамгийн аюултай нь яаж хохироож байгаагаа мэддэггүй. Тиймээс салбаруудын ажил муу байгаа нь хөгжлийг гацааж байна.

Гуравдугаарт, энд нэг том зорилт тавьсан байна. Дундаж давхаргыг 40 хувь байгааг 60 хувь болгоно гэж. Энэ бол аймшигтай том зорилт. Үүнд хүрэхийн тулд орлогын тэгш, зөв хуваарилалт бий болгох ёстой.

Өмнөх таван жилийн төлөвлөгөөнд “нэг хүнд ногдох ДНБ-ийг 4200-гаас 6000 доллар болгоно” гэсэн зорилт хэрэгжсэн ч, иргэдийн амьдрал сайжраагүй. Яагаад гэвэл тэр өсөлт хүн амын 3-хан хувьд л шингэсэн. Тиймээс бид татварын тогтолцоогоо өөрчилж, орлого зөв хуваарилагдах ёстой.

Мөн бид нэг зүйлийг заавал хийх ёстой.  Үнэн худал, зөв бурууг ялгадаг нийгэмтэй болох. Өнөөдөр манай нийгэмд үнэн, зөвийг ялгах чадвар алга болчихсон. Гүтгэлэг, доромжлол ялгүй. Харин дэлхийн бүх улсад гүтгэлэг гэмт хэрэг.

Ард түмэн төрдөө итгэхгүй байвал юу болох вэ? Непал шиг үймээн самуун үүснэ, эсвэл Казахстан шиг харийн цэрэг орж ирнэ. Энэ бол тусгаар тогтнол, үндэсний аюулгүй байдалд заналхийлэл юм.

Тиймээс бид гоё ганган юм ярьж, попорч суух биш, цөөхөн хэдэн суурь асуудалдаа төвлөрөх ёстой. 3 сая иргэнээ тэжээх баялаг бидэнд бий. Дутагдаж байгаа зүйл нь удирдлага буруу, хоёрдугаарт иргэдээ бүтээлч, халамжийн бус чиглэлд хүмүүжүүлж чадахгүй байгаа явдал.

Ядуурлыг бууруулъя, хөгжье гэвэл иргэд бүтээлч хүн болох ёстой. Харин өнөөдөр иргэд халамж, хов живээр амьдарч байна. Ийм байхад улс хөгжихгүй. Бид удирдаж чадахгүй байна. 

Ажлын байр нэхдэг, эх оронч сэтгэлгээтэй иргэн бий болгохын тулд боловсролын тогтолцоогоо өөрчлөх хэрэгтэй. Сурах бичгүүдийг, түүхийн хандлагыг, унших бичгийг хүртэл шинэчлэх ёстой. Ингэж байж “бүтээлч монгол хүн” бий болно.

Хэдхэн дарга зүтгээд улс хөгжихгүй. Иргэд нь өөрсдөө зөв сэтгэлгээтэй, ёс суртахуунтай, боловсролтой байж байж л хөгжил ирнэ.

Гэтэл өнөөдөр ард түмэн өөрсдөө ёс суртахуунгүй, боловсрол муутай учраас хулгайч нараа дахин дахин сонгож байна. Ингээд дөрвөн жил хэрэлдэж суудаг. Энэ байдал үргэлжилбэл 5 жилийн төлөвлөгөө ямар ч үр дүн өгөхгүй" гэв.

ШУУД ҮЗЭХ: