"Монгол цуйван хэр вэ?
Монгол цуйван хэр вэ?
Солиотой амттай гэсэн идэж үзэх юм сан. 

...И-баримтаас мөнгө хожоод 
Цуйван идэж үзэх юм сан" гэсэн хөгжилтэй үгтэй дуу саяхнаас эхлэн нийгмийн сүлжээгээр цацагдаж, монгол сонсогчид "Цуйван маань сүлд дуутай болжээ" хэмээн ихэд талархан хүлээн авчээ. 

Энэхүү дууг Японы "Chaka Land" хамтлагийнхан дуулсан бөгөөд хамтлагийн нэг монгол гишүүн болох Ганхүүгийн Энх-Эрдэнэтэй холбогдон ярилцлаа. Биднийг утсаар ярилцаж байх үед хамтлагийн япон гишүүдээс монголчуудад мэнд хүргэсэн юм.

Би найзууддаа өөрийнхөө дуртай цуйвангийн тухай ярьж өгсөн юм. Найзууд маань "Хөөх, идэж үзэх юм сан. Ямар гоё юм бэ?" гэж билээ. Тэгээд л энэ дууны санаа төрсөн дөө. 

-Сайн байна уу? Та юуны өмнө манай уншигчдад өөрийнхөө талаар танилцуулахгүй юу. Японд хэр удаан амьдарч байна вэ?
-Сайн байна уу? "Chaka Land" хамтлагийн гишүүн Г.Энх-Эрдэнэ байна. Би Япон улсад анх 2014 онд хэлний бэлтгэлд сурахаар ирсэн. Хэлний сургуулиа төгсөөд  Окинавад хөгжмийн сургуульд суралцаж 2020 онд төгссөн юм. Сургуулийнхаа найзуудтай нийлээд дуу хөгжим хийдэг байснаа хажуугаар нь монгол дуу хийвэл  сонирхолтой юм болов уу гэсэн санаагаар энэ дуугаа хийсэн.

Г.Энх-Эрдэнийн зургуудаас /зураг дээр дарж томруулж харна уу/

-"Монгол цуйван хэр вэ" дууны санаа яаж төрсөн бэ? Монголчуудын сэтгэлд хүрсэн хөгжилтэй дуу болсон байсан.
-Би өөрөө эх орноосоо хол байгаа болохоор монгол хоолоо санадаг ч хоол хийхдээ тааруухан. Дуртай хоолоо идэхийг маш их хүсдэг. 

Нэг удаа найзуудтайгаа Монголын хамгийн гоё хоолны талаар ярилцаж байлаа. Тэгэхэд би өөрийнхөө дуртай цуйвангийн тухай ярьж өгч, ийм хоол байдаг гэж хэлсэн юм. Найзууд маань "Хөөх, идэж үзэх юм сан. Ямар гоё юм бэ?" гэж билээ. Тэгээд л энэ дууны санаа төрсөн дөө. 

-Дууны клипний талаар ярихгүй юу?
-Дууны клипний талаар залруулга хийх гэсэн юм. Японд тавдугаар сарын эхний долоо хоногт "Алтан долоо хоног" болж бүх нийтээр амардаг. Тэр үеэр нь монголчууд амардаг болохоор Японд "Хаврын баяр" гэдэг том наадам хийдэг юм. Цар тахал гараагүй бол Монголоос уран бүтээлчид, урлаг соёлын хүндтэй хүмүүсийг урилгаар авчирч монголчуудаараа хоёроос гурван өдөр сайхан байгальтай газар бөх барилдуулж, дуулж бүжиглэж өнгөрөөдөг. Японд 20 гаруй жил зохион байгуулж ирсэн том наадам. 

Энэ жил Ковидын нөхцөл байдлаас болоод Монголоос уран бүтээлчид ирэх боломжгүй болсон учраас энэ жилийн "Хаврын баяр"-ыг цахимаар тэмдэглэхээр болсон. Бидний хийсэн дуу Монголд хандалт ихтэй байсан болохоор энэ наадмыг зохион байгуулагчдаас бидэнд санал тавьж, "Танай хамтлагийн дууг "Хаврын баяр"-т явуулах гэсэн юм. Болох уу?" гэхэд нь бид зөвшөөрсөн хариу хэлсэн. Бид цахимаар ярилцлага өгч, өөрсдийн хоёр дуугаа өгсөн. 

Яг үнэндээ таваас зургаа хоногийн дараа "Монгол цуйван хэр вэ" дууныхаа үндсэн клипийг гаргах бодолтой байна.

Уг нь шинээр клип хийх зорилготой байсан ч "Хаврын баяр"-т зориулаад богино хэмжээний клип хийе гээд цэцэрлэгт хүрээлэнд тэр өдрөө багтаад зургаа авхуулаад клипээ хийсэн.

Яг үнэндээ таваас зургаа хоногийн дараа "Монгол цуйван хэр вэ" дууныхаа үндсэн клипийг гаргах бодолтой байна.

-Япон хамтлаг монголоор дуулсан нь их сонирхолтой санагдаж байна. Яагаад монголоор дуулсан бэ?
-Урлагийн сургуульд суралцаж байх үед би ганцаараа гадаад оюутан нь байж таарсан. 

Хичээлийнхээ дундуур сургуулийнхаа студид өөрсдийн дуу хөгжмийг хийж байхдаа би найзуудаараа тоглоод, монгол үг зааж өгч, монгол дуу дуулуулдаг байсан. Тэр нь надад хөөрхөн санагдаад, дуу хийвэл ямар вэ гэсэн санаа төрж, ярилцаж байлаа. 

-"Монгол цуйван хэр вэ" дуунаас өөр монгол дуу бий юу?
-Яг үнэндээ дууныхаа нэрийг тогтоогүй байгаа л даа. Хэдхэн хоногийн өмнө гарсан шинэхэн дуу. Эхлээд бид 30 секундын шторк гаргаад Фэйсбүүкт тавьж үзтэл их хандалттай байсан. Би өөрөө ч сайн мэдээгүй байсан юм. Гэтэл манай найзууд "Фэйсбүүкийн ньюсфийд энэ дуугаар дүүрчихсэн байна. Чи ямар гоё юм хийсэн юм бэ?" гэж хэлсэн.  
Токиод байдаг монголчууд бас эергээр хүлээж аваад, "Хаврын баяр" зохион байгуулж байгаа комиссынхон мөн биднийг оролцуулах санал тавьсан. 

"Монгол цуйван хэр вэ" дуунаас гадна "Бактери" гээд дуу бий. Корона гараад хүн болгон гэр гэртээ хөл хорионд орсон үе байлаа. Манай хамтлагийнхан ч гэр гэрээсээ уран бүтээлээ хийж байсан. Токиод ажиллаж амьдарч байх хугацаандаа би хамтлагийнхантайгаа "Бактери" дуугаа хийж, анимейшн төрлөөр клипээ хийхээр зөвлөлдсөн юм.

"Буга намнадаг нь манайд байна 
Булга зүүдэг нь танайд байна
Би чамд хайртай
Чи ч надад хайртай
Үргэлж дэргэд минь байгаач
Үргэлж дэргэд минь байгаач"...

-Хамтлаг хэзээ байгуулагдсан бэ? Гишүүдийнхээ талаар танилцуулахгүй юу?
-2018 оноос буюу бид оюутан байх үеэсээ дуу хөгжим хийж ирсэн. Одоогоор гурав, дөрвөн дуу гаргасан. Бүгд клиптэй ч цацагдах цаг нь хараахан болоогүй байна.

Би хамтлагийнхаа дууны үг, ая, миксинг болон дуугаралтыг хариуцаж ажилладаг. 

"Chaka Land" хамтлагийн ахлагч, дуучин Chakatomo маань дуу дүрсний зураг авалтын чиглэлээр төгссөн. Энтертайнмент чиглэлээр сургууль төгссөн гэдэг утгаараа дуулахын хажуугаар хамтлагийнхаа клипний зураг авалтыг хариуцдаг. Hao blossom гэж манай хамтлагийн ая хийдэг залуу бий.

Би саунд инженер чиглэлээр сургуулиа төгссөн. Хамтлагийнхаа дууны үг, ая, миксинг болон дуугаралтыг хариуцаж ажилладаг. Манай хамтлаг зөвхөн дуу хийдэггүй. Телевизийн нэвтрүүлгийн дуу, дууны клип, дүрс, зураг авалт гээд Окинавагийн телевизтэй хамтарч есөн хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр ажилладаг. 

-Японд цаашдаа юу хийхээр төлөвлөж байна вэ?
-Ирээдүйн зорилго гэвэл эндээ уран бүтээл хийгээд коронавирус байхгүй болж, хил нээгдвэл Монголд очиж тоглолтод оролцож, тайзан дээр гарах хүсэл бий. Манай хамтлагийн гишүүд Монголын урлаг соёлыг нүдээрээ үзэж, цуйван идэх сонирхолтой байгаа.  

Миний цуйванг идвэл цуйвангийн үнэлэмж унах байх аа /инээв/. Би өөрөө ч өөрийнхөө хийсэн цуйванд 10 онооноос хоёр оноо өгмөөр санагддаг. 

Цаашдаа Монгол руу чиглэсэн дуу хийх сонирхолтой байна. Монгол-Японтой хамтарсан уран бүтээл хийх санаа бий. Монголын үндэсний хэв маягаа сурталчилж, Окинавагийн үндэсний урлаг соёлыг Монголын урлаг соёлтой хослуулсан дуунууд хийх сонирхолтой. Суралцаж байх хугацаандаа хөгжмийн чиглэлээр хамтарч ажиллах найз нөхөдтэй болж,  олон  уран бүтээлчтэй танилцаж байлаа. Бүгд Монголын талаар, манай ардын урлагийг сонирхож, эхнээсээ хамтарсан уран бүтээл хийж байна. Удахгүй хүргэх болно.

-Япон найзууддаа цуйван хийж өгсөн үү?
-Одоохондоо хийж өгөөгүй л байна. Миний цуйванг идвэл цуйвангийн үнэлэмж унах байх аа /инээв/. Би өөрөө ч өөрийнхөө хийсэн цуйванд 10 онооноос хоёр оноо өгмөөр санагддаг. 

-Японд монгол хоолны газрууд байдаг уу. Хэрвээ байдаг бол цуйван гэж ийм хоол байдаг юм гээд амсуулах төлөвлөгөө байгаа юу?
-Энд байгаа монголчуудаас урилга их ирж байна. Гоё цуйван хийдэг учраас танай хамтлагийнхныг дайлахыг хүсэж байна гэж хэлж байна. Мөн Японд байгаа монгол хоолны газрууд манайд ирж цуйван идээрэй гэсэн хүсэлт ирж байна. 

-Японы зарим хэсгээр хөл хориотой байгаа гэсэн. Нөхцөл байдал ямар байна вэ?
-Хөл хориотой, халдвар ихтэй байгаа учраас дэлгүүр, хоолны газрууд орой 20 цагаас хойш ажиллахгүй байгаа. Тиймээс аль болох гэрээсээ ажиллаж байна. Японд байгаа оюутан залуучууд ажиллах цаг нь багасаж байгаа байх. Оройн цагаар ажиллах боломжгүй болсон ч монголчууд хичээж байгаа. Энэ завшаанаар коронад бууж өгөхгүй бүгдээрээ хичээцгээе гэж уриалж байна.

-Ярилцсанд баярлалаа. Та бүхний уран бүтээлд амжилт хүсье. 
-Баярлалаа. Та бүхэнд мөн ажлын амжилт хүсье.

Youtube суваг: Chaka Land

Хамтлагийн гишүүдийн Инстаграм хаяг: 

• Chakatomo
• Eku_Gnkhu
• Hao_Blossom