Кофе барьсан, нөүтбүүкээ тэвэрсэн залуус энд тэндээс яаралгүй, тайван алхаж ирээд цуглав. Юу ч болоогүй, юу ч өөрчлөгдөөгүй мэт нөгөө л янзаараа доош суугаад хэн нэгнийг ярихыг хүлээнэ. Өнөөдөр 22 хоногийн турш үргэлжилсэн “Огцрох амархан” жагсаалын сүүлийн өдөр. Өнөөдрөөр энэ жагсаал дуусна. Тэгээд яах билээ?

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ албан тушаалаа хүлээлгэн өгөхөөр боллоо. Түүнээс ёсзүй, хариуцлага нэхэж, хүүгийнхээ тансаглалд зарцуулсан орлогоо нотол, үгүй бол огцор гэж 22 хоногийн турш жагссан залуусын зорилго биелэв. Гэхдээ нэг хүнийг суудлаас нь буулгаснаа тэд амжилт гэж хөөрөхгүй байна. Харин цааш цаашдаа шударга бусыг үйлдсэн хэнийг ч тэр “Огцруулах даваа гараг” хүлээж буйг сануулж байна.

“НУРУУГАА ТЭНИЙЛГЭЭД АЛХМААР БАЙНА”

Жагсаалд идэвхийлэн оролцож, зохион байгуулсан О.Пагма “Би уг нь Төв аймаг руу нүүхээр зэхэж байтал жагсаалд оролцоод 22 хоночихлоо. Энд хүн бүр өөрийнхөө төлөө жагссан. Би ч бас өөрийнхөө төлөө жагсаж, өөрийнхөө итгэлийг сэргээж чадлаа, энэ л надад хангалттай. Хүн бүрд өөр, өөр мэдрэмж төрж байгаа. Надад лав урам зоригтойгоор, нуруугаа тэнийлгээд алхмаар санагдаж байна.

“Огцрох амархан” жагсаал ингээд дууслаа. Гэхдээ “Огцрох амархан” гэдэг энэ уриа үг “Огцруулдаг даваа гараг” үлдэнэ. Энэ зөвхөн бидний үг, уриа биш. Цаашид бид байсан байгаагүй, бусад хүмүүс шударга бустай даваа гараг болгон тэмцдэг, даваа гараг бүр огцруулдаг тийм соёл үлдлээ гэж найдаж байна.

Одоо би аймаг руугаа нүүнэ, "18 хоног" баримтат киноны ажлаа үргэлжлүүлнэ. Киногоо ирэх намар нээнэ” гэв.

“ОДОО АЖЛАА ХИЙНЭ, ЗЭЭЛЭЭ ТӨЛНӨ”

Харин Б.Амин-Эрдэнэ “Жагсаалд оролцох бол соёл бас амьдралын нэг хэсэг. Чиний  татварын мөнгөөр чиний амьдрах орчныг, ер нь чамд хамаатай зүйлийг шийдээд байхад “би улстөржихгүй” гээд идэвхгүй хандаад байж болохгүй. Энэ хандлагыг өөрчлөхөд “Огцрох амархан” жагсаал  тодорхой нөлөө үзүүлсэн болов уу гэж бодож байна.

Залуу үеийнхэн чуулганы хуралдаан үзэх нь ховор. Гэтэл өчигдөр олон залуус үүрийн 04:00 цаг болтол УИХ-ын чуулганы хуралдаан үзжээ. Энэ бол нөлөөлөл. Түүнээс нэг улстөрчийг нөгөөгөөр солиод нийлбэр өөрчлөгдөхгүй. Одоо шинэ Ерөнхий сайд гэж Л.Оюун-Эрдэнээс ч дор хүн гараад ирэхийг үгүйсгэхгүй. Тэр  ч бас шударга бус үйлдэл гаргавал залуус нэгдэж, жагсаж чадна гэдгийг харууллаа гэж бодож байна.

Зарим хүн одоо орлогыг нь нотлуул, одоо Х.Нямбаатарыг огцруул гэх мэт захиалга өгөөд байх юм. Бид болохгүйн төлөө бор зүрхээрээ ажил төрлөө зохицуулаад л нэгдсэн болохоос захиалгаар жагсдаг хүмүүс биш. Тэгэхээр тэр хүмүүст хүсэж байвал өөрсдөө жагс, өөрсдөө зохион байгуул гэж хэлмээр байна" гэлээ. 

“ХАРИН ӨНӨӨДӨР СЭТГЭЛ, САНАА ӨӨДРӨГ БАЙНА”

Мөн жагсаалч оролцож буй Б.Намуун “Бид хэн нэгэн эрх мэдэлтэй хүн илүү их боломжийг олж аваад, эрх мэдэлгүй нь боломжийн ард хоцорч үлдээд байдаггүй тийм нийгмийг хүсэж жагссан. Ерөнхий сайд 2025 оны зургаадугаар сарын 3-ны өдрийн 03:51 минутад огцорлоо. Надтай адил олон залуус УИХ-ын чуулганы хуралдааныг үзэж, нойргүй хоносон болов уу.

2021 оны судалгаагаар залуучуудын 65 хувь нь улстөрд итгэх итгэлгүй, үүнээс болоод улстөрийн идэвхгүй байна гэсэн судалгааг уншиж байлаа. 22 хоногийн жагсаалын ард залууст итгэл найдвар байгаа юм байна, өөрчилье гэсэн хүсэл, улстөрийн идэвх ч бас байгаа гэдгийг харж чадлаа. Хамгийн гол нь ямар ч төлбөргүй, хүчирхийлэлгүйгээр өөрчлөлт авчирч болдог юм байна гэдгийг хүмүүст харуулж чадлаа шүү дээ. Гэхдээ юу ч дуусаагүй, төгсөөгүй. Харин олон хүнд өнөөдрөөс цоо шинэ итгэл, найдвар бий болж байна. 

Ерөнхий сайд огцорлоо гэдэг шийдвэрийг сонсоод сэтгэл амрах шиг болсон, бас одоо яана аа гэх нэг тийм мэдрэмж төрсөн. Нийгмээрээ маш их стресстэй байгаа.  Гудамжинд, цахим орчинд ч бие биедээ стрессээ нялж, амьдралдаа ч сэтгэл хангалуун биш байна. Нэгэндээ стресс дамжуулсан гинжин хэлхээтэй л амьдраад байх шиг санагддаг. Харин өнөөдөр бол сэтгэл, санаа өөдрөг байна” хэмээлээ.  

Өдөр бүр ирсэн “Гавьяат жагсагч” бүсгүй микрофон аваад “Би эх орондоо үлдэхээр шийдлээ” гээд хоолой чичрүүлэн ярьж байна. Хэрэв энэ жагсаал үр дүнд хүрсэн гэж үзвэл тэр нь магад энэ байх. Жагссан гээд баяжихгүй, ипотек дуусахгүй, татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэл бага төлөхгүй. Ажлаа хийнэ, зээлээ төлнө, тэгээд амьдарна...Тийм ээ, амьдарна даа гэсэн итгэл л энэ залууст үлджээ. Ингээд л болоо. 

Сүхбаатарын талбайд ангийн уулзалт болж, үндэсний дээл, хувцсаа өмссөн хүмүүс тээр тэндээс бие биеэ даллан дуу, шуу болон уулзаж байна. Арван жилийн сурагчид төрийн ордонтой танилцах гэж буй бололтой, дугаарлан жагсаж, хамгаалалтын ажилтан нэр тулгаж зогсоно. Зүлгэн дээр тэрийж хэвтээд дүрстэй дуудлага хийж, дугуй жийх нь жийж, зүгээр л алив юмсыг ажиглан суух нь сууж байна. Сүхбаатарын талбай ийм л байсан, ийм л байна, ийм байх ч биз. Нам гүн, тайван, тийм л эгэл, энгийн өдрүүд буцаад иржээ. Нар ч шарж, зун болсныг сануулж байна.