Эдийн засгийн форум 2025-аас   

Жил бүрийн эдийн засгийн форумаар хөрөнгө оруулалтыг хөнддөг. Ерөнхий сайд Г.Занданшатар нээлтийн илтгэлдээ итгэлцэл чухал гээд "Бид гадаадын хөрөнгө оруулагчдыг залчхаад заамдаж болохгүй. Бидэнд итгэж хөрөнгө оруулсан та бүхэнд баярлалаа" гэж нийт хөрөнгө оруулагчдад талархал илэрхийлэв.    

Эдийн засгийн хөгжлийн яамны Хөрөнгө оруулалтын бодлогын газрын дарга Б.Анар манай улсын нийт хөрөнгө оруулалтын хэмжээг танилцууллаа. 

-Энэ оны эхний хагас жилийн дүнг эцэслээгүй байна. Өнгөрсөн оны жилийн эцсийн байдлаар манай улс руу нийт 4.2 тэрбум ам.долларын гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт хийжээ. Энэ урсгалыг харахаар 3.5, 3.9, 4.2 тэрбум ам.доллар гээд жилээс жилд бага багаар өссөн. Гэхдээ манай улсын эдийн засгийн өсөлт өнгөрсөн оноос саарсан.

Учир нь уул уурхайн бүтээгдэхүүний түүхий эдийн үнэ олон улсын зах зээлд унасан, төсвийн орлого тасарсан. Тээвэр, худалдааны салбарын үзүүлэлтүүд муудав.

Хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаална гэсэн ганцхан, хэт ерөнхий өгүүлбэр бий. Үүнийг шинэ хуульд дэлгэрүүлсэн.

-Ирэх гурван жилийн хөрөнгө оруулалтын төлөв ямар байна вэ?
-Түүхий эдийн үнээс ихээхэн хамааралтай байгаа тул түүхий эдээ төрөлжүүлэх шаардлагатай. Эдийн засгийн яам макро бодлогоо энэ чиглэлд тохируулан ажилладаг. Төсвийн орлого тасарсан тул Засгийн газар өөрөө эхэлж, хэмнэлтийн горим руу шилжин, 30 хувиар зардлаа бууруулна. Төсвийг тодотгож байна. Богино, дунд хугацаандаа экспортын орлогодоо илүү төвлөрч, уул уухайгаас бусад экспортыг хэрхэн өсгөхөд анхаарч байна. 

Төр хувийн хэвшлийн түншлэлээр хэрэгжүүлэх төслүүдийг эхлүүлж, хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулалтыг татахаар зорьж байна. 

-Уул уурхайн бус салбарын хөрөнгө оруулалт өссөн үү?
-Өнгөрсөн онд дорвитой өсөлт харагдахгүй байна. энэ нь манай гадаад худалдаатай хамаатай юм.Бид ганцхан Японтой Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээртэй. Хоёр хөрш рүүгээ болон бусад улс руу хямд өртгөөр экспорт хийх боломж бага байна. Саяхан Евразийн холбоотой худалдааны түр хэлэлцээр байгуулсан.

Казахстан, ОХУ, Беларусь, Киргиз, Армен руу уул уурхайн бус бүтээгдэхүүнээ гаргах боломж бүрдлээ. Мах, махан, ноос, ноолууран болон арьс ширэн эдлэлүүдийг 50 хүртэл хувийн гаалийн албан татвараас чөлөөлсөн. Дотоодын ААН-үүд экспортын зардлаа хэмнэх боломжтой. Гэхдээ энэ хэлэлцээрийг байгуулаад үр дүн шууд гарахгүй. Хэлэлцээрийг амилуулах шаардлагатай. Гаалийн, стандартын, хорио цээрийн хэлэлцээг үргэлжлүүлэн явуулах ёстой. 

-Алт 3 аян хөрөнгө оруулалтад хэрхэн нөлөөлөх бол?
-Улсын төсөвт шууд нөлөөгүй ч төгрөгийн ханшид чухал нөлөө үзүүлнэ. Хувийн хэвшил олборлох тул орлогыг тэд хүлээж авна. 

-Хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд ямар өөрчлөлтүүд оруулсан бэ. Төслийг хэзээ хэлэлцэх вэ?
-Энэ хуульд хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг хамгаална гэсэн ганцхан, хэт ерөнхий өгүүлбэр бий. Үүнийг шинэ хуульд дэлгэрүүлсэн. Эрх ашиг нь зөрчигдвөл тусгай зөвлөлөөр яаж хамгаалах, Засгийн газар, яамдын түвшинд яаж хамгаалах, орон нутаг, агентлагууд хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр ямар үүрэгтэй байхыг заасан. Илүү хариуцлагатай болгосон. Хэрвээ хөрөнгө оруулагчийг үйлдэхүй, эс үйлдэхүйгээр хохироож байвал тэр албан тушаалтанд хариуцлага тооцно. Энэ нь хуулийн гол өөрчлөлт юм. 

Мөн зөв хөрөнгө оруулалтыг татах, хөрөнгө оруулагчийн эрх ашгийг хамгаалах зорилготой. Өмнөх Засгийн газар энэ хуулийн төслийг боловсруулж дууссан тул ойрын хугацаанд өргөн барих боломжтой. Хэзээ хэлэлцэхийг мэдэхгүй байна.      

-Евразийн түр хэлэлцээрийн хэрэгжилтэд хэн хяналт тавих вэ? Японтой байгуулсан хэлэлцээр эзэнгүйдэж үлдсэн шиг алдааг давтах вий.
-Евразитэй бид гаргаж чадах бүтээгдэхүүнээрээ л хэлэлцээр байгуулсан. Эдгээрийн 30 орчим нь махны төрлийн бүтээгдэхүүн. Дизель, бордоо, тэсэрч дэлбэрдэг бодисыг бид гаднаас үнэтэй авдаг. Эдгээрийг айлаас манайх руу татваргүй оруулна. Иймд худалдааны ашигтай байна. Энэ хэлэлцээрийг амилуулахын тулд Засгийн газар тусгайлсан сайд нарыг томилсон.

-Мэдээлэл өгсөнд баярлалаа.