Монголчуудын хувьд анх удаа урт хугацаагаар гамшгийн бэлэн байдалд шилжин хөл хорио тогтоогоод байгаа билээ. Энэхүү нөхцөл байдал хүн бүрт, өрх бүрт харилцан адилгүй нөлөөлж байна. Мэдээж бүгд биш ч зарим нь санхүүгийн хувьд хүнд байдалд орох, айдас түгшүүрт автах, цаашлаад сэтгэл санааны хямралд өртөж байна.
Хөл хорионы үед сэтгэл зүйгээ хэрхэн хянах, гэр бүлтэйгээ цагийг хэрхэн үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх талаар Сэтгэл Судлалын Үндэсний Төвийн Гүйцэтгэх захирал, сэтгэл судлаач Б.Ууганцэцэгтэй цахимаар ярилцлаа.
- Хөл хорионоос шалтгаалж хүн сэтгэл санааны гутралд орох тохиолдол байх уу? Хэрэв тийм бол шинж тэмдэг нь хэрхэн илрэх болон сэтгэл гутралаас хэрхэн гарах вэ?
- Нэг хэвийн байдал, хязгаарлагдмал харилцааны орчин нь мэдээж бидний амьдралд нөлөөгөө үзүүлнэ. Ялангуяа сэтгэл зүйн тэнцвэрт байдалд. Өмнө нь хүссэн үедээ өөрийн дураар гарах, орох, нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцох, бусадтай хамт байх, олон нийтийн харилцаанаас авдаг олон мэдрэмжийг хязгаарлаж байгаа учир хөл хорио нь бүх насныхны сэтгэл зүйн байдалд эерэг, сөрөг байдлыг мэдрүүлнэ.
Сөрөг байдалд нь сэтгэл зүйн хувьд тогтворгүй байх, уурлах, бухимдах, түгших, эмээх, айх, дарамттай санагдах, уйтгарлах зэрэг шинжүүд илэрч болно. Энэ нь хэвийн шинж тэмдэг юм. Харин энэ байдал таныг өдөр тутмын амьдралын дадсан зүйлээ хийхэд саад учруулж байвал анхаарах шаардлагатай. Гэр бүлийнхэн, ойр дотныхонтойгоо энэ мэдрэмж, нөхцөл байдлаа хуваалцаж ярих, илэрхийлэх нь хамгийн чухал юм шүү.
"ГЭР БҮЛДЭЭ МАШ БАГА ЦАГИЙГ ЗАРЦУУЛДАГ ХҮМҮҮСИЙН ХУВЬД ХӨЛ ХОРИОГ ИЛҮҮ АЗ ЖАРГАЛТАЙГААР ӨНГӨРҮҮЛЖ БАЙХ ШИГ БАЙНА"
- Хөл хорионы үед нийгмийн сэтгэл зүйн байдал тогтворгүй, уур уцаартай эсвэл түгшүүртэй болох тохиолдол ажиглагдаж байна. Тиймээс энэ цаг үед хүн өөрийн сэтгэлзүйгээ хэрхэн тогтвортой байлгах вэ?
- Эргэн тойронд болж буй үйл явдал бидний сэтгэл зүй, зан байдал, хандлагад нөлөөлдөг. Тиймээс нийтийг хамарсан хөл хорионы үеэр ихэвчлэн сөрөг сэтгэл зүйн хариу үйчлэлүүд гарч болно. Энэ нь хэвийн бөгөөд сэтгэлийн хөдөлгөөний энэ сөрөг байдлаа хэрхэн илэрхийлж байгаагаас хамааран хугацааны хувьд хувь хүн бүрийн хувьд өөр өөр байх боломжтой. Сөрөг сэтгэл хөдлөлийг хэт барилгүйгээр сэтгэл зүйн байдлаа тогтвортойгоор илэрхийлэх нь чухал. Ялангуяа нас ахимаг хүмүүс, жирэмсэн хүн, өсвөр насныхан илүү түгших байдал байгаа тул энэ насныханд гэр бүлийн хүмүүс нь сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй. Мөн сөрөг мэдээллийг хязгаарлах нь зүйтэй.
Сургуулийн өмнөх насныхан болон бага ангийн хүүхдийг гэртээ гүйлээ, үсэрч харайлаа хэмээн зэмлэлгүй өдрийн тодорхой цагт чөлөөтэй байх боломжийг олгох хэрэгтэй.
Тиймээс өөрийн эрүүл мэнд дархлаагаа сайтар дэмжээсэй гэж хүсэж байна. Зөвхөн биеийн дархлаа төдийгүй сэтгэл зүйн дархлаатай байх хэрэгтэй. Баталгаатай эх сурвалжаас мэдээлэл авч хэт бухимдаж стрессдэлгүй энэ үеийг өөртөө болон гэр бүлдээ гаргаж буй чанартай цаг гэж хүлээж аваасай гэж хүсэж байна.
- Энэхүү хугацааг халуун дулаан ам бүлээрээ цагийг сайхан өнгөрөөх боломж хэмээн харах нь зүйтэй байх. Гэр бүлээрээ цагийг хэрхэн өнгөрөөж болох талаар та зөвлөгөө өгвөл?
- Тийм ээ, тэгэлгүй яахав. Гэр бүлтэйгээ байж чаддаггүй эвсэл маш бага цагийг зарцуулдаг хүмүүсийн хувьд энэ үеийг илүү төлөвлөгөөтэй аз жаргалтайгаар өнгөрүүлж байх шиг байна.
Бага нас хүүхдүүдийн хувьд үндсэн үйл ажиллагаа нь тоглох байдаг. Тэд биеэрээ идэвхтэй хөдлөх, үсрэх харайх, гүйх нь чухал. Хэт хашигдсан мэдрэмж нь гарах хүслийг улам нэмдэг. Тиймээс ялангуяа сургуулийн өмнөх насныхан болон бага ангийн хүүхдийг гэртээ гүйлээ, үсэрч харайлаа хэмээн зэмлэлгүй өдрийн тодорхой цагт чөлөөтэй байх боломжийг олгох хэрэгтэй. Гадаа гарах нь тийм ч таатай биш, тодорхой хугацаанд л гарч тоглох боломжтойг аав, ээж асран хамгаалалагч хэлж ойлгуулах нь зүйтэй. Мөн эцэг эх, настай хүмүүсийнхээ сэтгэл санааг нь засаж тайтгаруулах, эерэг харилцаа үүсгэх нь туйлын чухал юм.
Гэрээсээ ажиллах, хуралдах, саналаа солилцох, бүтээлчээр ажлаа харах, өөр орчноос ажлаа хийж төлөвлөх, утсан харилцаагаа илүү идэвхтэй байлгах, гэрийн нөхцлөө ажлын орчин болгож өөрчлөх сорилт, туршилтыг хийж байна.
- Зарим залуу хос олон хоногийн турш хамтдаа байхаар хэрүүл хийх нь ихэслээ хэмээж байна. Ер нь ийм үед хосууд /эхнэр, нөхөр/ бие биедээ хэрхэн хандах хэрэгтэй вэ?
- Хөл хорионы үеэр тодорхой зорилго тавьж амьдрах нь чухал юм. Тухайлбал, нэг өдрийг тодорхой зорилготойгоор өнгөрүүлэх, шинэ хоол хийж сурах, онлайн сургалтанд суух, гэр орноо хамтдаа янзлах, засах сэлбэх, их цэвэрлэгээ хийх, нэгэндээ цаг гаргаж сонсох, ярилцах, гэртээ болзох, хамтран хоол хийх, зураг зурах, хуучин хувцас эд зүйлээ ангилан ялгах, өөрийнхөө түүхийг нэгэндээ ярьж өгөх, нэгнийгээ халамжлах, иллэг бариа хийж өгөх, хамтдаа өрхийн санхүүгийн тооцоо гаргах, аялах маршрут, төлөвлөгөөгөө зохиох, төсөвлөх, ирээдүйн төлөвлөгөөгөө хамтран ярилцах зураглах зэрэг маш олон сонирхолтой зүйлийг хийх боломжтой. Нэгэндээ гаргаж чаддаггүй цаг, анхаарал халамжаа үзүүлэх боломж гэж хараасай гэж хүсэж байна.
- Гэрээсээ ажиллаж байгаа хүн ажилдаа 100 хувь анхаарлаа хандуулахад бэрхшээлтэй (ялангуяа бага насны хүүхэдтэй хүн), удирдлага нь эсвэл гэр бүлийн хүн нь үүнийг нь ойлгохгүй, үл ойлголцох байдал бий болж байгаа талаар нэг бус удаа сонссон. Тиймээс ийм үед хэрхэн хандах ёстой юм бол?
- Гэрээсээ ажиллах, хуралдах, саналаа солилцох, бүтээлчээр ажлаа харах, өөр орчноос ажлаа хийж төлөвлөх, утсан харилцаагаа илүү идэвхтэй байлгах, гэрийн нөхцлөө ажлын орчин болгож өөрчлөх сорилт, туршилтыг хийж байна.
Архи согтууруулах ундаа өөрийн хэрэгцээнд үнэхээр хэрэгтэйдээ бус бусдын бичсэн, ярьсан зүйлийг тархи хүлээн авч хүлээлт үүсгэдэг. Үүнээс үүдэн өөрт хэрэгцээгүй байсан ч хэрэгтэй байгаа мэт хүлээн авдаг. Ер нь бол сэтгэл зүйн халдвар юм.
Тиймээс гэрээсээ ажиллахдаа аль болох нэг тогтмол цагт ажлаа эхлүүлэх, дуусгах, ажиллах өөрийн орчноо бэлтгэх, хооллох болон зурагт үзэх зэргийг ажилтайгаа зэрэгцүүлэхгүй байх, тогтмол цагт нойрсох зэргийг чухалчлах хэрэгтэй. Хэрвээ ингэж чадахгүй бол ажлын бүтээмж буурах, гэр бүлийн бусад гишүүдэд саадтай байх талтай.
- Олон нийтийн сүлжээн дэх хүмүүсийн бичсэнийг ажиглаад байхад архи, согтууруулах төрлийн ундааг үгүйлээд байх шиг. Энэ маазрал уу, эсвэл үнэхээр монголчуудын байнгын хэрэглээ болоо юу гэх бодлыг ч төрүүлж байлаа. Энэ талаарх таны бодол?
- Хүний сэтгэл зүй гэдэг байхгүй зүйлийг эрж хайдаг сониуч шинж чанартай. Архи согтууруулах ундаа өөрийн хэрэгцээнд үнэхээр хэрэгтэйдээ бус бусдын бичсэн, ярьсан зүйлийг тархи хүлээн авч хүлээлт үүсгэдэг. Үүнээс үүдэн өөрт хэрэгцээгүй байсан ч хэрэгтэй байгаа мэт хүлээн авдаг. Ер нь бол сэтгэл зүйн халдвар юм.
"ЭНЭ ЦАГ ҮЕД ДЭЛХИЙ НИЙТЭЭРЭЭ СЭТГЭЛ ЗҮЙН ТОГТВОРТОЙ БАЙДЛЫГ ЧУХАЛЧИЛЖ БАЙНА”
- Хөл хорионы үеийг ашиглаад цагийг хэрхэн үр бүтээлтэй өнгөрүүлж болох талаар зөвлөгөө өгвөл?
- Хийж хэрэгжүүлж эхлүүлж чадаагүй байсан зүйлээ илүү нарийн төлөвлөж гэртээ хийх гээд хийж чаддаггүй байсан зүйлээ эмхлэх, цэгцлэх, цэвэрлэх зэрэг ажлыг хийж өөртөө дадал болгох үйдлүүдээ дадуулах чухал цаг мөч гэж хүлээн аваасай гэж хүсэж байна. Өөрийгөө ялан дийлэхэд бэрхшээлтэй байдаг зан чанар, зуршилтайгаа тулахад тохирсон цаг үе гэж хэлмээр байна.
Монголчуудын хувьд анх удаа урт хугацаагаар гамшгийн бэлэн байдалд шилжсэн нь багагүй туршлага болж байна. Нийгмийн сэтгэлзүй үүнд хэрхэн хариу үзүүлж байна гэж та бодож байна вэ?
Хөл хорионы үед бид онлайн орчинд ихэнх цагаа өнгөрүүлж байна. Үүнтэй холбоотойгоор сэтгэл зүйн байдлаа онлайн орчинд идэвхитэй илэрхийлэх, бусадтай саналаа солилцох, сэтгэгдэл бичих зэрэг өөрийгөө илэрхийлэх байдал илүү байгааг анзаарч байна.
Аливаа мэдээллийг шүүлтүүргүй хүлээн авч яаран дүгнэлт хийж бусдад дамжуулах, өөрийн сэтгэл санааг мэдээллээр дамжуулан хямраах нь сэтгэл зүйн болон биеийн дархлааг дарангуйлах эрсдэлтэй.
Аливаа асуудалд тархи хоёр янзаар хариу үйлдэл үзүүлдэг. Тухайн асуудалтайгаа нүүр тулж бодит байдлыг илүү эрүүл нүдээр хардаг бол хоёр дахь нь зугтах юм. Нэгэнт бий болсон байгаа нөхцлийг зөв үнэлэн өөрийн сэтгэл зүйгээ удирдах нь чухал бөгөөд үүнд сэтгэлийн хөдөлгөөнөө удирдах арга тусладаг. Сэтгэл хөдлөлөө тогтвортой байлгахын тулд өөрийн байгаа нөхцөл байдлыг хэт хийсвэрлэхгүй байх шаардлагатай. Энэ хийсвэрлэл нь биднийг зөв шийдвэр гаргахад саад болдог.
Болж буй үйл явдалд бид сэтгэл зүйн болон биеийн хариу үйлчлэл үзүүлдэг бөгөөд биеийн хувьд ходоод өвдөх, хоол шингэхгүй байх, даралт ихсэн зүрх дэлсэх зэрэг хариу үйлчлэл үзүүлдэг бол сэтгэл зүйн хувьд тогтворгүй болох, түгших, эмээх, айх, санаа зовох, шийдвэр гаргахад бэрхшээлтэй болох зэрэг байдлыг үзүүлдэг. Бид дангаараа ийм байдлыг мэдрээгүй. Дэлхий нийтээрээ сэтгэл зүйн тогтвортой байдлыг чухалчилж байна. Иймээс аливаа мэдээллийг шүүлтүүргүй хүлээн авч яаран дүгнэлт хийж бусдад дамжуулах, өөрийн сэтгэл санааг мэдээллээр дамжуулан хямраах нь сэтгэл зүйн болон биеийн дархлааг дарангуйлах эрсдэлтэй.
- Ярилцсанд баярлалаа.
Монголчуудын хувьд анх удаа урт хугацаагаар гамшгийн бэлэн байдалд шилжин хөл хорио тогтоогоод байгаа билээ. Энэхүү нөхцөл байдал хүн бүрт, өрх бүрт харилцан адилгүй нөлөөлж байна. Мэдээж бүгд биш ч зарим нь санхүүгийн хувьд хүнд байдалд орох, айдас түгшүүрт автах, цаашлаад сэтгэл санааны хямралд өртөж байна.
Хөл хорионы үед сэтгэл зүйгээ хэрхэн хянах, гэр бүлтэйгээ цагийг хэрхэн үр бүтээлтэй өнгөрүүлэх талаар Сэтгэл Судлалын Үндэсний Төвийн Гүйцэтгэх захирал, сэтгэл судлаач Б.Ууганцэцэгтэй цахимаар ярилцлаа.
- Хөл хорионоос шалтгаалж хүн сэтгэл санааны гутралд орох тохиолдол байх уу? Хэрэв тийм бол шинж тэмдэг нь хэрхэн илрэх болон сэтгэл гутралаас хэрхэн гарах вэ?
- Нэг хэвийн байдал, хязгаарлагдмал харилцааны орчин нь мэдээж бидний амьдралд нөлөөгөө үзүүлнэ. Ялангуяа сэтгэл зүйн тэнцвэрт байдалд. Өмнө нь хүссэн үедээ өөрийн дураар гарах, орох, нийгмийн амьдралд идэвхтэй оролцох, бусадтай хамт байх, олон нийтийн харилцаанаас авдаг олон мэдрэмжийг хязгаарлаж байгаа учир хөл хорио нь бүх насныхны сэтгэл зүйн байдалд эерэг, сөрөг байдлыг мэдрүүлнэ.
Сөрөг байдалд нь сэтгэл зүйн хувьд тогтворгүй байх, уурлах, бухимдах, түгших, эмээх, айх, дарамттай санагдах, уйтгарлах зэрэг шинжүүд илэрч болно. Энэ нь хэвийн шинж тэмдэг юм. Харин энэ байдал таныг өдөр тутмын амьдралын дадсан зүйлээ хийхэд саад учруулж байвал анхаарах шаардлагатай. Гэр бүлийнхэн, ойр дотныхонтойгоо энэ мэдрэмж, нөхцөл байдлаа хуваалцаж ярих, илэрхийлэх нь хамгийн чухал юм шүү.
"ГЭР БҮЛДЭЭ МАШ БАГА ЦАГИЙГ ЗАРЦУУЛДАГ ХҮМҮҮСИЙН ХУВЬД ХӨЛ ХОРИОГ ИЛҮҮ АЗ ЖАРГАЛТАЙГААР ӨНГӨРҮҮЛЖ БАЙХ ШИГ БАЙНА"
- Хөл хорионы үед нийгмийн сэтгэл зүйн байдал тогтворгүй, уур уцаартай эсвэл түгшүүртэй болох тохиолдол ажиглагдаж байна. Тиймээс энэ цаг үед хүн өөрийн сэтгэлзүйгээ хэрхэн тогтвортой байлгах вэ?
- Эргэн тойронд болж буй үйл явдал бидний сэтгэл зүй, зан байдал, хандлагад нөлөөлдөг. Тиймээс нийтийг хамарсан хөл хорионы үеэр ихэвчлэн сөрөг сэтгэл зүйн хариу үйчлэлүүд гарч болно. Энэ нь хэвийн бөгөөд сэтгэлийн хөдөлгөөний энэ сөрөг байдлаа хэрхэн илэрхийлж байгаагаас хамааран хугацааны хувьд хувь хүн бүрийн хувьд өөр өөр байх боломжтой. Сөрөг сэтгэл хөдлөлийг хэт барилгүйгээр сэтгэл зүйн байдлаа тогтвортойгоор илэрхийлэх нь чухал. Ялангуяа нас ахимаг хүмүүс, жирэмсэн хүн, өсвөр насныхан илүү түгших байдал байгаа тул энэ насныханд гэр бүлийн хүмүүс нь сэтгэл зүйн дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй. Мөн сөрөг мэдээллийг хязгаарлах нь зүйтэй.
Сургуулийн өмнөх насныхан болон бага ангийн хүүхдийг гэртээ гүйлээ, үсэрч харайлаа хэмээн зэмлэлгүй өдрийн тодорхой цагт чөлөөтэй байх боломжийг олгох хэрэгтэй.
Тиймээс өөрийн эрүүл мэнд дархлаагаа сайтар дэмжээсэй гэж хүсэж байна. Зөвхөн биеийн дархлаа төдийгүй сэтгэл зүйн дархлаатай байх хэрэгтэй. Баталгаатай эх сурвалжаас мэдээлэл авч хэт бухимдаж стрессдэлгүй энэ үеийг өөртөө болон гэр бүлдээ гаргаж буй чанартай цаг гэж хүлээж аваасай гэж хүсэж байна.
- Энэхүү хугацааг халуун дулаан ам бүлээрээ цагийг сайхан өнгөрөөх боломж хэмээн харах нь зүйтэй байх. Гэр бүлээрээ цагийг хэрхэн өнгөрөөж болох талаар та зөвлөгөө өгвөл?
- Тийм ээ, тэгэлгүй яахав. Гэр бүлтэйгээ байж чаддаггүй эвсэл маш бага цагийг зарцуулдаг хүмүүсийн хувьд энэ үеийг илүү төлөвлөгөөтэй аз жаргалтайгаар өнгөрүүлж байх шиг байна.
Бага нас хүүхдүүдийн хувьд үндсэн үйл ажиллагаа нь тоглох байдаг. Тэд биеэрээ идэвхтэй хөдлөх, үсрэх харайх, гүйх нь чухал. Хэт хашигдсан мэдрэмж нь гарах хүслийг улам нэмдэг. Тиймээс ялангуяа сургуулийн өмнөх насныхан болон бага ангийн хүүхдийг гэртээ гүйлээ, үсэрч харайлаа хэмээн зэмлэлгүй өдрийн тодорхой цагт чөлөөтэй байх боломжийг олгох хэрэгтэй. Гадаа гарах нь тийм ч таатай биш, тодорхой хугацаанд л гарч тоглох боломжтойг аав, ээж асран хамгаалалагч хэлж ойлгуулах нь зүйтэй. Мөн эцэг эх, настай хүмүүсийнхээ сэтгэл санааг нь засаж тайтгаруулах, эерэг харилцаа үүсгэх нь туйлын чухал юм.
Гэрээсээ ажиллах, хуралдах, саналаа солилцох, бүтээлчээр ажлаа харах, өөр орчноос ажлаа хийж төлөвлөх, утсан харилцаагаа илүү идэвхтэй байлгах, гэрийн нөхцлөө ажлын орчин болгож өөрчлөх сорилт, туршилтыг хийж байна.
- Зарим залуу хос олон хоногийн турш хамтдаа байхаар хэрүүл хийх нь ихэслээ хэмээж байна. Ер нь ийм үед хосууд /эхнэр, нөхөр/ бие биедээ хэрхэн хандах хэрэгтэй вэ?
- Хөл хорионы үеэр тодорхой зорилго тавьж амьдрах нь чухал юм. Тухайлбал, нэг өдрийг тодорхой зорилготойгоор өнгөрүүлэх, шинэ хоол хийж сурах, онлайн сургалтанд суух, гэр орноо хамтдаа янзлах, засах сэлбэх, их цэвэрлэгээ хийх, нэгэндээ цаг гаргаж сонсох, ярилцах, гэртээ болзох, хамтран хоол хийх, зураг зурах, хуучин хувцас эд зүйлээ ангилан ялгах, өөрийнхөө түүхийг нэгэндээ ярьж өгөх, нэгнийгээ халамжлах, иллэг бариа хийж өгөх, хамтдаа өрхийн санхүүгийн тооцоо гаргах, аялах маршрут, төлөвлөгөөгөө зохиох, төсөвлөх, ирээдүйн төлөвлөгөөгөө хамтран ярилцах зураглах зэрэг маш олон сонирхолтой зүйлийг хийх боломжтой. Нэгэндээ гаргаж чаддаггүй цаг, анхаарал халамжаа үзүүлэх боломж гэж хараасай гэж хүсэж байна.
- Гэрээсээ ажиллаж байгаа хүн ажилдаа 100 хувь анхаарлаа хандуулахад бэрхшээлтэй (ялангуяа бага насны хүүхэдтэй хүн), удирдлага нь эсвэл гэр бүлийн хүн нь үүнийг нь ойлгохгүй, үл ойлголцох байдал бий болж байгаа талаар нэг бус удаа сонссон. Тиймээс ийм үед хэрхэн хандах ёстой юм бол?
- Гэрээсээ ажиллах, хуралдах, саналаа солилцох, бүтээлчээр ажлаа харах, өөр орчноос ажлаа хийж төлөвлөх, утсан харилцаагаа илүү идэвхтэй байлгах, гэрийн нөхцлөө ажлын орчин болгож өөрчлөх сорилт, туршилтыг хийж байна.
Архи согтууруулах ундаа өөрийн хэрэгцээнд үнэхээр хэрэгтэйдээ бус бусдын бичсэн, ярьсан зүйлийг тархи хүлээн авч хүлээлт үүсгэдэг. Үүнээс үүдэн өөрт хэрэгцээгүй байсан ч хэрэгтэй байгаа мэт хүлээн авдаг. Ер нь бол сэтгэл зүйн халдвар юм.
Тиймээс гэрээсээ ажиллахдаа аль болох нэг тогтмол цагт ажлаа эхлүүлэх, дуусгах, ажиллах өөрийн орчноо бэлтгэх, хооллох болон зурагт үзэх зэргийг ажилтайгаа зэрэгцүүлэхгүй байх, тогтмол цагт нойрсох зэргийг чухалчлах хэрэгтэй. Хэрвээ ингэж чадахгүй бол ажлын бүтээмж буурах, гэр бүлийн бусад гишүүдэд саадтай байх талтай.
- Олон нийтийн сүлжээн дэх хүмүүсийн бичсэнийг ажиглаад байхад архи, согтууруулах төрлийн ундааг үгүйлээд байх шиг. Энэ маазрал уу, эсвэл үнэхээр монголчуудын байнгын хэрэглээ болоо юу гэх бодлыг ч төрүүлж байлаа. Энэ талаарх таны бодол?
- Хүний сэтгэл зүй гэдэг байхгүй зүйлийг эрж хайдаг сониуч шинж чанартай. Архи согтууруулах ундаа өөрийн хэрэгцээнд үнэхээр хэрэгтэйдээ бус бусдын бичсэн, ярьсан зүйлийг тархи хүлээн авч хүлээлт үүсгэдэг. Үүнээс үүдэн өөрт хэрэгцээгүй байсан ч хэрэгтэй байгаа мэт хүлээн авдаг. Ер нь бол сэтгэл зүйн халдвар юм.
"ЭНЭ ЦАГ ҮЕД ДЭЛХИЙ НИЙТЭЭРЭЭ СЭТГЭЛ ЗҮЙН ТОГТВОРТОЙ БАЙДЛЫГ ЧУХАЛЧИЛЖ БАЙНА”
- Хөл хорионы үеийг ашиглаад цагийг хэрхэн үр бүтээлтэй өнгөрүүлж болох талаар зөвлөгөө өгвөл?
- Хийж хэрэгжүүлж эхлүүлж чадаагүй байсан зүйлээ илүү нарийн төлөвлөж гэртээ хийх гээд хийж чаддаггүй байсан зүйлээ эмхлэх, цэгцлэх, цэвэрлэх зэрэг ажлыг хийж өөртөө дадал болгох үйдлүүдээ дадуулах чухал цаг мөч гэж хүлээн аваасай гэж хүсэж байна. Өөрийгөө ялан дийлэхэд бэрхшээлтэй байдаг зан чанар, зуршилтайгаа тулахад тохирсон цаг үе гэж хэлмээр байна.
Монголчуудын хувьд анх удаа урт хугацаагаар гамшгийн бэлэн байдалд шилжсэн нь багагүй туршлага болж байна. Нийгмийн сэтгэлзүй үүнд хэрхэн хариу үзүүлж байна гэж та бодож байна вэ?
Хөл хорионы үед бид онлайн орчинд ихэнх цагаа өнгөрүүлж байна. Үүнтэй холбоотойгоор сэтгэл зүйн байдлаа онлайн орчинд идэвхитэй илэрхийлэх, бусадтай саналаа солилцох, сэтгэгдэл бичих зэрэг өөрийгөө илэрхийлэх байдал илүү байгааг анзаарч байна.
Аливаа мэдээллийг шүүлтүүргүй хүлээн авч яаран дүгнэлт хийж бусдад дамжуулах, өөрийн сэтгэл санааг мэдээллээр дамжуулан хямраах нь сэтгэл зүйн болон биеийн дархлааг дарангуйлах эрсдэлтэй.
Аливаа асуудалд тархи хоёр янзаар хариу үйлдэл үзүүлдэг. Тухайн асуудалтайгаа нүүр тулж бодит байдлыг илүү эрүүл нүдээр хардаг бол хоёр дахь нь зугтах юм. Нэгэнт бий болсон байгаа нөхцлийг зөв үнэлэн өөрийн сэтгэл зүйгээ удирдах нь чухал бөгөөд үүнд сэтгэлийн хөдөлгөөнөө удирдах арга тусладаг. Сэтгэл хөдлөлөө тогтвортой байлгахын тулд өөрийн байгаа нөхцөл байдлыг хэт хийсвэрлэхгүй байх шаардлагатай. Энэ хийсвэрлэл нь биднийг зөв шийдвэр гаргахад саад болдог.
Болж буй үйл явдалд бид сэтгэл зүйн болон биеийн хариу үйлчлэл үзүүлдэг бөгөөд биеийн хувьд ходоод өвдөх, хоол шингэхгүй байх, даралт ихсэн зүрх дэлсэх зэрэг хариу үйлчлэл үзүүлдэг бол сэтгэл зүйн хувьд тогтворгүй болох, түгших, эмээх, айх, санаа зовох, шийдвэр гаргахад бэрхшээлтэй болох зэрэг байдлыг үзүүлдэг. Бид дангаараа ийм байдлыг мэдрээгүй. Дэлхий нийтээрээ сэтгэл зүйн тогтвортой байдлыг чухалчилж байна. Иймээс аливаа мэдээллийг шүүлтүүргүй хүлээн авч яаран дүгнэлт хийж бусдад дамжуулах, өөрийн сэтгэл санааг мэдээллээр дамжуулан хямраах нь сэтгэл зүйн болон биеийн дархлааг дарангуйлах эрсдэлтэй.
- Ярилцсанд баярлалаа.