Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар, Зам, тээврийн сайд Б.Дэлгэрсайхан тэргүүтэй Засгийн газраас томилогдсон Ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн өнөөдөр (2025.08.07) Багахангай-Хөшигийн хөндий чиглэлийн салбар төмөр зам барих төслийн бүтээн байгуулалтын ажлын явцтай танилцлаа.

Уг төмөр зам нь “Улаанбаатар төмөр зам” ХНН-ийн Багахангай өртөөнөөс салаалж Төв аймгийн Сэргэлэн сумын нутгаар дайрч, Хөшигийн хөндий хүртэл 87.2, Хөшигийн хөндийгөөс Шувуун фабрикийн чиглэлд 15.6, нийт 102.8 км үргэлжилнэ.

Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард эхэлж, гүйцэтггэл өдгөө 60 хувьтай яваа ачаа тээврийн зориулалт бүхий гуравдугаар зэрэглэлийн тус төмөр зам нь 1520 мм царигтай, гурван өртөө, дөрвөн зөрлөгтэй, 2.5 километр урт гүүрэн байгууламжтай, манай улсад баригдаж буй анхны салбар төмөр зам аж.

Энэхүү бүтээн байгуулалтад одоогоор дотоодын 63 аж ахуй нэгж, байгууллагын 2748 инженер техникийн ажилтан, 1453 машин техник, тоног төхөөрөмжтэйгээр тасралтгүй ажиллаж байна.

Одоогийн байдлаар доод бүтцийн газар шороо, ус өнгөрүүлэх хоолойн ажил 60 хувь, дөрвөлжин хоолойн ажил 44 хувь, дам нуруут гүүрний ажил 65.3 хувь, цахилгаан дамжуулах агаарын шугамыг  шилжүүлж, өндөрлөх ажил 75 хувь, шилэн кабель шилжүүлэх ажил 70 хувийн гүйцэтгэлтэй яваа бөгөөд ирэх 11-р сард хүлээлгэн өгөх зорилготой ажиллаж байгааг Монголын төмөр зам ТӨХК-ийн Гүйцэтгэх захирал О.Батчулуун танилцуулав.

Төмөр замын дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтын ажлыг дотоодын компаниуд анх удаа бие даан гүйцэтгэж, чадавхжихын дээр ажлын байр олноор бий болгож буй нь энэ төслийн бас нэг давхар ач холбогдол болохыг компаниудын удирдлагууд онцолж байв. Төсөл эхэлснээс хойших гурван сар гаруйн хугацаанд графикийн дагуу зогсолтгүй ажилласан бөгөөд одоогийн байдлаар нийт санхүүжилтийн 35 хувийг аваад байгаа ба үлдэгдлийг шуурхай шийдвэрлэж өгөхийг компанийн удирдлагууд Ерөнхий сайдаас хүслээ. 



Ерөнхий сайд Г.Занданшатар, Хөшигийн хөндий чиглэлийн төмөр замыг барьж ашиглалтад оруулснаар Улаанбаатар хотын дундуур явах төмөр замын ачааллыг бууруулахад бодит хувь нэмэр оруулна. Бид төмөр зам, метро болон хурдны зам барих замаар Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулахад тодорхой хуь нэмэр оруулна. Мөн шатахуун, тэсэрч дэлбэрэх бодис зэрэг аюултай ачааг хотын дундуур тээвэрлэхгүй, Богд уулын урдуур явах шинэ төмөр замаар тээвэрлэх юм.   

Энэ бүтээн байгуулалтын ажлыг Монголын компаниуд, монгол инженер техникийн ажилтнууд амжилттай гүйцэтгэж байна. Санхүүжилтээс шалтгаалан ажил зогсож удаашрах эрсдэл байгааг сонслоо. Мөн холболтын цэгүүдийг УБТЗ ХНН-тэй тохирсноор энэ магистрал бүрэн хүчин чадлаараа ажиллана. Үүнээс гадна шинээр барихаар төлөвлөсөн Аэро сити, Хүннү зэрэг нийслэлийн дагуул хотуудын төлөвлөлттэй уяж, цогцоор нь хуулийн хүрээнд шийдвэрлэх шаардлагатай. Бүтээн байгуулалтын ажлууд өрнөхтэй уялдан шинэ төмөр зам бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж, эдийн засагт өгөөжөө өгнө. Гэтэл эдгээр ажлууд хоцорч байгааг урагшлуулах шаардлага үүсэж байна.

Дотоодын ААН-үүд 550 тэрбум төгрөгийн бүтээн байгуулалтын ажил гүйцэтгээд байна. Мэдээж зээл авч, өр авлагын асуудал үүссэнийг шийдвэрлэх шаардлага үүссэн. Санхүүжилтийг Хөгжлийн банк болон холбогдох байгууллагатай ярилцаж, гарц шийдлийг ойрын хугацаанд гаргах чиглэл өгөх болно гэлээ.

 
ЗТХ-ийн сайд Б.Дэлгэрсайхан, Хэдийгээр санхүүжилтийн тодорхой хүндрэлүүд үүссэн ч өнөөдрийн байдлаар бүтээн байгуулалтын 60 гаруй хувийг гүйцэтгэсэн. Одоо Багахангай талаас дэд бүтцийн ажлууд эхлээд байна. Үүнд, бетон дэр рэйлсээ хэлхэж, хайрга асгаж чигжих зэрэг дэд бүтцийн ажлыг дулааны улиралд хийж гүйцэтгэнэ. 102 км төмөр замд оногдох бетонон дэрийг дотоодын хоёр ААН үйлдвэрлэж бэлэн болгоод байна.

Дараа дараагийн том бүтээн байгуулалтын ажлуудыг хийх боломжтойг харуулах зорилгоор энэ төсөлд дотоодын ААН-үүдээ оруулсан. Монголын төмөр зам ТӨХК дотоодын нөөц бололцоогоо шавхан 105 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийгээд байна. Үлдсэн санхүүжилтийн асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанаар оруулж, гарц шийдлийг олох чиглэл өгөхөө Ерөнхий сайд илэрхийллээ.

-Төмөр замыг бүрэн ашиглах, эдийн засгийн үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх чиглэлд ямар арга хэмжээ авах вэ?
-Терминал ашиглалтад ормогц дотоодын ААН-үүдэд зориулж, Хөшигийн хөндийд тусгай хэрэгцээнд зориулж 400 га газар олгоно. Энэ 400 га газрыг дотоодын терминал хийх компаниудад хувааж үнэ төлбөргүй олгоно. Бизнесийн зарчмаар хэн түрүүлж ирсэнд нь хамгийн боломжтой газар оногдоно.

ААН-үүд шинэ газарт нүүж ирэхэд санхүүгийн асуудал үүснэ. Нүүлгэн шилжүүлэхэд нь ААН-үүдийг хохироохгүй талаас нь харилцан ярилцана. Мөн Улаанбаатар хот руу орох дэд бүтцийн асуудлыг шийдвэрлэхэд хамтарч ажиллана.

Эхний ээлжинд Дундговь, Төв аймгийн зам руу нийлэх 8.2 км дөрвөн эгнээ хатуу хучилттай авто замыг энэ төсөлд оруулсан. Төв аймаг болон Дундговийн салаа зам нийлж, нийт 31 км авто замыг дөрвөн эгнээ болгох ажлын санхүүжилтийг 2026 оны төсвийн төсөлд тусгасан. Төв аймгийн замыг дөрвөн эгнээ болгосноор тэндээс ачаа бараагаа авахад түгжрэл үүсэхгүй байх боломж бүрдэнэ. Эдгээр дэд бүтцийг бүрэн шийдсэний дараа ААН-үүд нүүж ирнэ. Хоосон талд хэн ч ирэхгүй.

"Жинжий Майнинг" ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Р.Тогтохбаяр, Манай компани Хөшигийн хөндий чиглэлийн төмөр замын ухмалын хамгийн гүн нь 32 метр гүн туннелийн газар шорооны ажлыг хариуцан 340 хүний бүрэлдэхүүнтэй манай баг хоёр ээлжээр, 24 цагаар зогсолтгүй ажиллалаа. Бид баяр наадмаар ч ажилласан. Дараагийн төсөл эндээс 6 км зайд бий. Нийт 43 удаагийн тэсэлгээ хийж, 3 сая метр куб газар шорооны ажлыг хоёр сарын хугацаанд хийж гүйцэтгэлээ.

Нийгэм, эдийн засгийн үр нөлөө, монголчууд хийж чаддагийг үзүүлэхийн тулд манай хамт олон болон бусад дотоодын ААН-үүд маань ч хичээж ажилласан гэв. 


 
Төслийн үр дүнд нийслэл орчмын томоохон ачааны терминалууд руу жилд тээвэрлэх 20 сая тн хүртэлх ачааг шинээр барих Тээвэр логистикийн төв рүү шилжүүлэх төлөвлөжээ. Ингэснээр Улаанбаатар хот доторх төмөр зам, авто зам огтлолцдог гармууд дээр хоногт 144 минут замын хөдөлгөөн хаадгийг 120 хүртэл минутаар багасгаж, түгжрэлийг бууруулахад хувь нэмэр  боломжтой. Төмөр замыг ашиглалтад оруулсан эхний жилээс 3.5 сая, цаашлаад жилд 20 сая тонн хүртэл ачаа тээвэрлэхээр тооцоолжээ. Хоногт дунджаар 316-1800 орчим том оврын автомашин Улаанбаатарын замын хөдөлгөөнд оролцохгүй, хотын дундуур аюултай ачаа дамжин өнгөрдөггүй болох юм байна.