Монголбанкны хараат бус үйл ажиллагаа, төсвийн хянамгай бодлогын ач холбогдлын талаар ОУВС-ийн дүгнэлтийг онцолж байна.

Төв банкны мөнгөний бодлогын шийдвэрт Ерөнхийлөгч “хэлэх үг”-тэй байх ёстой гэсэн байр суурийг Дональд Трамп сонгуулийн кампанит ажлынхаа үеэр нэгэнтээ илэрхийлж байлаа. Харин сонгуулийн дараа Холбооны Нөөцийн банкны тэргүүн Жером Пауэлл АНУ-ын Ерөнхийлөгчөөр хэн ч сонгогдсон бай бодлогын шийдвэрт нь нөлөөлөхгүй, тэгэх хууль ёсны эрх мэдэл ч байхгүйг шулуухан хэлсэн юм.

Монгол Улсын Төв банк үүн шиг хараат бусаар Засгийн газартай хамтран ажилласнаар инфляцын эсрэг тэмцэлд ялж, эдийн засгийн тогтвортой өсөлтийг хадгалж чадахыг Олон Улсын Валютын Сангаас зөвлөж байна.

Төв банканд эрх мэдлийг өгье

Төсвийн болон мөнгөний бодлого хос морьтон шиг ажиллах учиртайг ОУВС-аас Монголыг хариуцан ажилладаг Ангана Банержи, Томас Хелблинг нарын “Монгол Улс инфляцыг сааруулахад төсвийн хатуу бодлого тус болно” хэмээх нийтлэлдээ дурджээ. Өөрөөр хэлбэл морьтнууд хэдий дөрөө нийлүүлэн давхих ч өөр өөрийн гэсэн үүрэг, зорилготой байх ёстой юм.

Монголбанк үнийн тогтвортой байдлыг хадгалахад хоёр үндсэн сорилттой тулгарч байгааг тодотгосон байна. Тодруулбал: үйл ажиллагааны бие даасан байдал хангалтгүй болон төсвөөс мөнгөний бодлогод үзүүлж буй нөлөө өндөр гэсэн сорилтууд бий аж. Иймд Засгийн газрын бодлогыг сайжруулснаар инфляцыг зорилтот цэгт нь илүү хурдан хүргэхэд чухал нөлөөтэй гэж үзжээ.

Үүний тулд Монголбанкны бие даасан байдлыг нэмэгдүүлж, тэр дундаа хувийн хэвшилд Засгийн газраас олгох тодорхой төрлийн зээл тусламжийг Төв банкнаас санхүүжүүлдэг байдлыг зогсоох ёстой аж. Мөнгөний, төсвийн, зээлийн бодлогын эрх мэдлийг Үндсэн хуулиар Парламентад олгосон байдаг, мөн Төв банкны инфляцын зорилт, бусад бодлогын чиглэлийг хууль тогтоогчид батлах ёстой зэрэг Монголбанкны бие даасан байдалд саад болж буй хүчин зүйлсийг мөн тодотгосон байна.

Цаг сайхан байгааг ашиглаад ав

Харин төсөв талдаа гэвэл Засгийн газрын төсвийн зарцуулалт дэлхийн түүхий эдийн зах зээлтэй нягт холбогдсон эдийн засгийн циклийг ихэвчлэн дагадаг болохыг дурджээ. Мөчлөгийн шинжтэй нүүрс, зэсийн үнийг даган Засгийн газрын зарцуулалт хэт өсөж, эсвэл буурснаар өнөөх л “boom-and-bust” эдийн засгийг өдөөж, улмаар инфляц хөөргөдөж буй.

Тиймээс өнөөгийнх шиг эдийн засгийн таатай үед хэмнэлттэй төсвийн бодлого баримтлах замаар Засгийн газар энэхүү мөчлөгийн шинжтэй бодлогоос зайлсхийж чадна гэж үзжээ. Түүхий эдийн үнийн өсөлтийн сахилга баттай зарцуулснаар эдийн засаг хэт халахаас сэргийлж, хажуугаар инфляцыг хазаарлах боломжтой. Цаашлаад хүнд үед өрийн тогтвортой байдлаа эрсдэлд оруулалгүйгээр эдийн засгаа дэмжих нэг ёсны “жийргэвч” болох юм.

Ийм нөхцөлд төсвийн болон мөнгөний бодлого уялдах нь маш чухал, эдийн засгийн өсөлт болон үнийг нэг зүгт чиглүүлэхэд хамгийн үр дүнтэйг ОУВС онцолжээ.

Б.Бат-Очир