gogo logo
  •  Мэдээ  
    •   Улс төр
    •   Эдийн засаг
    •   Эрүүл мэнд
    •   Соёл урлаг
    •   Спорт
    •   Нийгэм
    •   Бизнес
    •   Боловсрол
    •   Дэлхийд
    •   Технологи
    •   GOGO тойм
    •   SOS
    •   Нягтлав
    •   Мэддэг мэдээлдэг байя
    •   Мөрөөдлийнхөө зүг
    •   Ногоон дэлхий
  •  GoGo булан  
    •   GoGo Cafe
    •   Гарааны бизнес
    •   Соёлын довтолгоо
    •   СEO
    •   Элчин сайд
    •   GoGo асуулт
    •   МЕГА ТӨСӨЛ
    •   ГУТАЛ
    •   Хүний түүх
    •   35 мм-ийн дуранд
    •   Гаднынхны нүдээр Монгол
    •   Маргааш ажилтай
  •  Үзэх  
    •   Фото
    •   Видео
    •   Зурган өгүүлэмж
  •  Хэв маяг  
    •   Подкаст
    •   Хүмүүс
    •   Гэртээ тогооч
    •   Аялал
    •   Зөвлөгөө
    •   Хоолзүйч
    •   Миний санал болгох кино
    •   Миний санал болгох ном
  • English
  • Цаг агаар
     24
  • Зурхай
     5.24
  • Валютын ханш
    $ | 3574₮
Цаг агаар
 24
Зурхай
 5.24
Валютын ханш
$ | 3574₮
  • Мэдээ 
    • Улс төр
    • Эдийн засаг
    • Эрүүл мэнд
    • Соёл урлаг
    • Спорт
    • Нийгэм
    • Бизнес
    • Боловсрол
    • Дэлхийд
    • Технологи
    • GOGO тойм
    • SOS
    • Нягтлав
    • Мэддэг мэдээлдэг байя
    • Мөрөөдлийнхөө зүг
    • Ногоон дэлхий
  • GoGo булан 
    • GoGo Cafe
    • Гарааны бизнес
    • Соёлын довтолгоо
    • СEO
    • Элчин сайд
    • GoGo асуулт
    • МЕГА ТӨСӨЛ
    • ГУТАЛ
    • Хүний түүх
    • 35 мм-ийн дуранд
    • Гаднынхны нүдээр Монгол
    • Маргааш ажилтай
  • Үзэх  LIVE 
    • Фото
    • Видео
    • Зурган өгүүлэмж
  • Хэв маяг 
    • Подкаст
    • Хүмүүс
    • Гэртээ тогооч
    • Аялал
    • Зөвлөгөө
    • Хоолзүйч
    • Миний санал болгох кино
    • Миний санал болгох ном
  • English
gogo logo   Бидний тухай gogo logo Сурталчилгаа байршуулах gogo logo Редакцийн ёс зүй gogo logo Нууцлалын бодлого gogo logo Холбоо барих
gogo logo
Цаг агаар
 24
Зурхай
 5.24
Валютын ханш
$ | 3574₮
  • Бүгд
  • Live
  • Фото
  • Видео
  • Зурган өгүүлэмж
Г.Золжаргал: Үл хайхрагдсан хүүхэд бусад төрлийн хүчирхийлэлд өртөх эрсдэлтэй

Г.Золжаргал: Үл хайхрагдсан хүүхэд бусад төрлийн хүчирхийлэлд өртөх эрсдэлтэй

Хүүхдийн эсрэг хүчирхийлэл нь бие мах бодийн, сэтгэл санааны, үл хайхрах болон бэлгийн гэсэн дөрвөн төрөлтэй байдаг. Улсын хэмжээний тоо судалгаа болон бусад мэдээ баримтаас харахад үл хайхрах хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд цаашдаа ч бусад төрлийн хүчирхийлэлд өртөх магадлал нь өндөр байдаг. Өөрөөр хэлбэл хүүхэд ар гэртээ үл хайхрагдсанаар эрсдэлийг нэмдэг. Гэтэл эцэг "Би хүүхдээ хооллож, сурах нөхцөлөөр хангаж, хэрэгтэй зүйлийг нь авч өгч, хэрэгцээг нь хангаж байна" гэж боддог ч хүүхэд ямар нэгэн байдлаар дутуу дулимаг мэдрэмж авч байдаг нь үл хайхрагдах хүчирхийлэл юм. Хүүхэд 6-8 насандаа мэдэхгүй явсаар өсвөр насандаа ирэхээрээ хэрэгцээ шаардлагаа ухамсарлаж, аав ээждээ түүнийгээ хэрхэн илэрхийлэхээ мэдэхгүйгээс болоод үл хайхрагдах мэдрэмж гадагшилж эхэлдэг. Энэ үед гэмт этгээдүүд тухайн хүүхдийн дутуугийн мэдрэмжийг "олзолж" ашиглах эрсдэлтэй байдаг буюу түүнд таалагдах зүйлээр итгэлийг нь олсноор бэлгийн хүчирхийлэл болон хүн худалдаалах наймааны хохирогч болгодог. Хүн худалдаалах гэмт хэрэг болон бэлгийн хүчирхийллийн хохирогч болсон тохиолдолд цахимаар, утсаар, өргөдлөөр, цаасаар гээд олон төрлөөр гомдол мэдээллийг авдаг. Дуудлага мэдээллийг авсны дараа түр хамгаалах байр, нэг цэгийн үйлчилгээнд байрлуулах эсвэл шаардлагатай цөөн тохиолдолд ар гэрт нь хүүхэд хамгааллын үйлчилгээ үзүүлэх тохиолдол байдаг. Шаардлагатай бол сэтгэл заслын үйлчилгээг үзүүлдэг.

Б.Нямдарь
Мөрөөдлийнхөө зүг
2024-11-24
 16
Facebook
Twitter

Хүн худалдаалах гэмт хэрэгт хүүхэд өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх, олон нийтийн мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн “Мөрөөдлийнхөө зүг” кампанит ажил үргэлжилж байна. Кампанит ажлын нээлт энэ сарын 11-ны өдөр болсон билээ.

Нээлтийн үеэр салбарын олон мэргэжилтнүүд мэдээ, мэдээлэл өгсөн ба Сонгинохайрхан дүүргийн Хүүхэд гэр бүлийн хөгжил хамгааллын хэлтсийн Хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч Г.Золжаргалаас зарим зүйлийг тодруулсныг хүргэж байна.

- Хохирогчдод хэрхэн зөв туслалцаа үзүүлж, сэтгэлзүй болон бие махбодийн хувьд хамгаалагдсан мэдрэмжийг өгөхөд хэрхэн анхаарч ажилладаг вэ?
- Хүүхдийн эсрэг хүчирхийлэл нь бие мах бодийн, сэтгэл санааны, үл хайхрах болон бэлгийн гэсэн дөрвөн төрөлтэй байдаг. Улсын хэмжээний тоо судалгаа болон бусад мэдээ баримтаас харахад үл хайхрах хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд цаашдаа ч бусад төрлийн хүчирхийлэлд өртөх магадлал нь өндөр байдаг. Өөрөөр хэлбэл хүүхэд ар гэртээ үл хайхрагдсанаар эрсдэлийг нэмдэг.

Гэмт этгээдүүд тухайн хүүхдийн дутуугийн мэдрэмжийг "олзолж" ашиглах эрсдэлтэй байдаг буюу түүнд таалагдах зүйлээр итгэлийг нь олсноор бэлгийн хүчирхийлэл болон хүн худалдаалах наймааны хохирогч болгодог

Гэтэл эцэг, эх "Би хүүхдээ хооллож, сурах нөхцөлөөр хангаж, хэрэгтэй зүйлийг нь авч өгч, хэрэгцээг нь хангаж байна" гэж боддог ч хүүхэд ямар нэгэн байдлаар дутуу дулимаг мэдрэмж авч байдаг нь үл хайхрагдах хүчирхийлэл юм. Хүүхэд 6-8 насандаа мэдэхгүй явсаар өсвөр насандаа ирэхээрээ хэрэгцээ шаардлагаа ухамсарлаж, аав ээждээ түүнийгээ хэрхэн илэрхийлэхээ мэдэхгүйгээс болоод үл хайхрагдах мэдрэмж гадагшилж эхэлдэг.

Энэ үед гэмт этгээдүүд тухайн хүүхдийн дутуугийн мэдрэмжийг "олзолж" ашиглах эрсдэлтэй байдаг буюу түүнд таалагдах зүйлээр итгэлийг нь олсноор бэлгийн хүчирхийлэл болон хүн худалдаалах наймааны хохирогч болгодог. Хүн худалдаалах гэмт хэрэг болон бэлгийн хүчирхийллийн хохирогч болсон тохиолдолд цахимаар, утсаар, өргөдлөөр, цаасаар гээд олон төрлөөр гомдол мэдээллийг авдаг. Дуудлага мэдээллийг авсны дараа түр хамгаалах байр, нэг цэгийн үйлчилгээнд байрлуулах эсвэл шаардлагатай цөөн тохиолдолд ар гэрт нь хүүхэд хамгааллын үйлчилгээ үзүүлэх тохиолдол байдаг. Шаардлагатай бол сэтгэл заслын үйлчилгээг үзүүлдэг.

Мөн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухайд, манайхаас хууль ёсны төлөөлөгчийг томилж ажиллуулдаг ба хэрэг дуусах хүртэл эрүүл мэнд, шүүх эмнэлэг, сэтгэлзүйн гэм хорыг нөхөн төлүүлэх гэх мэт асуудалд анхаарал хандуулан ажилладаг.

Дэлгэрэнгүй ярилцлагыг ЭНД дарж  хүлээн авна уу.

“Мөрөөдлийнхөө зүг” кампанит ажлыг АНУ-ын Төрийн департаментын санхүүжилтээр Хууль зүй дотоод хэргийн яам, Монгол Улсад Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн Ажлын алба, Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Дэлхийн зөн Монгол олон улсын байгууллага, Азийн сан, “Монгол Контент” ХХК хамтран хэрэгжүүлж байна.

#Мөрөөдлийнхөөзүг
#Өөдрөгамьдарөөрийгөөургуул
#Мэддэгмэдээлдэгбайя
#Бэлгийнмөлжлөгөөсурьдчилансэргийлье
#Тасланзогсооё
#Хамтдаадавантуулъя
#Хянамгайбайя

Хүн худалдаалах гэмт хэргийн талаарх өмнөх контентуудыг та эндээс хүлээн авах боломжтой. 

АНУ-Монгол Улсын хооронд байгуулагдсан Хүүхэд Хамгааллын Компакт гэрээний хүрээнд хийгдэж буй энэхүү аянд дурдагдсан үзэл бодол, мэдээлэл, дүгнэлт нь зөвхөн зохиогчийнх бөгөөд АНУ-ын Төрийн Департаментын үзэл бодлыг илэрхийлээгүй болно.

Хүн худалдаалах гэмт хэрэгт хүүхэд өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх, олон нийтийн мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэхэд чиглэсэн “Мөрөөдлийнхөө зүг” кампанит ажил үргэлжилж байна. Кампанит ажлын нээлт энэ сарын 11-ны өдөр болсон билээ.

Нээлтийн үеэр салбарын олон мэргэжилтнүүд мэдээ, мэдээлэл өгсөн ба Сонгинохайрхан дүүргийн Хүүхэд гэр бүлийн хөгжил хамгааллын хэлтсийн Хүүхдийн эрхийн улсын байцаагч Г.Золжаргалаас зарим зүйлийг тодруулсныг хүргэж байна.

- Хохирогчдод хэрхэн зөв туслалцаа үзүүлж, сэтгэлзүй болон бие махбодийн хувьд хамгаалагдсан мэдрэмжийг өгөхөд хэрхэн анхаарч ажилладаг вэ?
- Хүүхдийн эсрэг хүчирхийлэл нь бие мах бодийн, сэтгэл санааны, үл хайхрах болон бэлгийн гэсэн дөрвөн төрөлтэй байдаг. Улсын хэмжээний тоо судалгаа болон бусад мэдээ баримтаас харахад үл хайхрах хүчирхийлэлд өртсөн хүүхэд цаашдаа ч бусад төрлийн хүчирхийлэлд өртөх магадлал нь өндөр байдаг. Өөрөөр хэлбэл хүүхэд ар гэртээ үл хайхрагдсанаар эрсдэлийг нэмдэг.

Гэмт этгээдүүд тухайн хүүхдийн дутуугийн мэдрэмжийг "олзолж" ашиглах эрсдэлтэй байдаг буюу түүнд таалагдах зүйлээр итгэлийг нь олсноор бэлгийн хүчирхийлэл болон хүн худалдаалах наймааны хохирогч болгодог

Гэтэл эцэг, эх "Би хүүхдээ хооллож, сурах нөхцөлөөр хангаж, хэрэгтэй зүйлийг нь авч өгч, хэрэгцээг нь хангаж байна" гэж боддог ч хүүхэд ямар нэгэн байдлаар дутуу дулимаг мэдрэмж авч байдаг нь үл хайхрагдах хүчирхийлэл юм. Хүүхэд 6-8 насандаа мэдэхгүй явсаар өсвөр насандаа ирэхээрээ хэрэгцээ шаардлагаа ухамсарлаж, аав ээждээ түүнийгээ хэрхэн илэрхийлэхээ мэдэхгүйгээс болоод үл хайхрагдах мэдрэмж гадагшилж эхэлдэг.

Энэ үед гэмт этгээдүүд тухайн хүүхдийн дутуугийн мэдрэмжийг "олзолж" ашиглах эрсдэлтэй байдаг буюу түүнд таалагдах зүйлээр итгэлийг нь олсноор бэлгийн хүчирхийлэл болон хүн худалдаалах наймааны хохирогч болгодог. Хүн худалдаалах гэмт хэрэг болон бэлгийн хүчирхийллийн хохирогч болсон тохиолдолд цахимаар, утсаар, өргөдлөөр, цаасаар гээд олон төрлөөр гомдол мэдээллийг авдаг. Дуудлага мэдээллийг авсны дараа түр хамгаалах байр, нэг цэгийн үйлчилгээнд байрлуулах эсвэл шаардлагатай цөөн тохиолдолд ар гэрт нь хүүхэд хамгааллын үйлчилгээ үзүүлэх тохиолдол байдаг. Шаардлагатай бол сэтгэл заслын үйлчилгээг үзүүлдэг.

Мөн эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухайд, манайхаас хууль ёсны төлөөлөгчийг томилж ажиллуулдаг ба хэрэг дуусах хүртэл эрүүл мэнд, шүүх эмнэлэг, сэтгэлзүйн гэм хорыг нөхөн төлүүлэх гэх мэт асуудалд анхаарал хандуулан ажилладаг.

Дэлгэрэнгүй ярилцлагыг ЭНД дарж  хүлээн авна уу.

“Мөрөөдлийнхөө зүг” кампанит ажлыг АНУ-ын Төрийн департаментын санхүүжилтээр Хууль зүй дотоод хэргийн яам, Монгол Улсад Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохицуулах зөвлөлийн Ажлын алба, Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам, Дэлхийн зөн Монгол олон улсын байгууллага, Азийн сан, “Монгол Контент” ХХК хамтран хэрэгжүүлж байна.

#Мөрөөдлийнхөөзүг
#Өөдрөгамьдарөөрийгөөургуул
#Мэддэгмэдээлдэгбайя
#Бэлгийнмөлжлөгөөсурьдчилансэргийлье
#Тасланзогсооё
#Хамтдаадавантуулъя
#Хянамгайбайя

Хүн худалдаалах гэмт хэргийн талаарх өмнөх контентуудыг та эндээс хүлээн авах боломжтой. 

АНУ-Монгол Улсын хооронд байгуулагдсан Хүүхэд Хамгааллын Компакт гэрээний хүрээнд хийгдэж буй энэхүү аянд дурдагдсан үзэл бодол, мэдээлэл, дүгнэлт нь зөвхөн зохиогчийнх бөгөөд АНУ-ын Төрийн Департаментын үзэл бодлыг илэрхийлээгүй болно.
  • "Амьгүй донор болгочихъё гэдэг сэдэл өгөхгүйн тулд тайтгарлын тэтгэмж л олгох нь зөв
    "Амьгүй донор болгочихъё гэдэг сэдэл өгөхгүйн тулд тайтгарлын тэтгэмж л олгох нь зөв
    2025-05-22
  • "Цусны донорын алт, мөнгө, хүрэл гэдэг урамшууллыг Засгийн газрын шагнал болгох нь зөв"
    "Цусны донорын алт, мөнгө, хүрэл гэдэг урамшууллыг Засгийн газрын шагнал болгох нь зөв"
    2025-05-22
  • Б.Бейсен: Казахстан руу хөдөлмөрийн гэрээгээр явсан 61,000 хүн буцаж ирээгүй, тэнд иргэншил авсан
    Б.Бейсен: Казахстан руу хөдөлмөрийн гэрээгээр явсан 61,000 хүн буцаж ирээгүй, тэнд иргэншил авсан
    2025-05-22
  • УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаан эхэллээ
    УИХ-ын чуулганы өнөөдрийн хуралдаан эхэллээ
    2025-05-22
  • ФОТО: "Огцрох амархан" VS "Ухаа худгаа авъя"
    ФОТО: "Огцрох амархан" VS "Ухаа худгаа авъя"
    2025-05-21
  • МАН-ын Бага хурлын гишүүд Тусгаар тогтнолын ордонд болж байна
    МАН-ын Бага хурлын гишүүд Тусгаар тогтнолын ордонд болж байна
    2025-05-21
  • ФОТО: Боловсролын өдөрлөг төв талбайд үргэлжилж байна
    ФОТО: Боловсролын өдөрлөг төв талбайд үргэлжилж байна
    2025-05-20
  • Ж.Баясгалан: Ерөнхий сайдын хүү өнөөдөр Монголд ирнэ гэсэн. Төр тогтвортой ажиллах ёстой
    Ж.Баясгалан: Ерөнхий сайдын хүү өнөөдөр Монголд ирнэ гэсэн. Төр тогтвортой ажиллах ёстой
    2025-05-20
  • Б.Энхбаяр: Ерөнхий сайд "би үхвэл бүгд үхнэ" гэсэн зарчим барьж байгаа бол түүнийг нь зөвшөөрөхгүй
    Б.Энхбаяр: Ерөнхий сайд "би үхвэл бүгд үхнэ" гэсэн зарчим барьж байгаа бол түүнийг нь зөвшөөрөхгүй
    2025-05-19
  • ФОТО: Автомарт худалдааны төв автомашинууддаа 2-10 сая төгрөгийн хямдрал зарлалаа
    ФОТО: Автомарт худалдааны төв автомашинууддаа 2-10 сая төгрөгийн хямдрал зарлалаа
    2025-05-16
  • Улаанбурхан өвчнөөр хэн өвдөх эрсдэлтэй вэ
    Улаанбурхан өвчнөөр хэн өвдөх эрсдэлтэй вэ
    2025-05-16
  • ФОТО: "Татвар төлөөд үлдсэн мөнгөөрөө авсан цүнх"
    ФОТО: "Татвар төлөөд үлдсэн мөнгөөрөө авсан цүнх"
    2025-05-15
  • “Байрны урьдчилгаагаар цүнх, бөгж аваад өгчихсөн, тэр нь миний татвар. Тиймээс би энд байна”
    “Байрны урьдчилгаагаар цүнх, бөгж аваад өгчихсөн, тэр нь миний татвар. Тиймээс би энд байна”
    2025-05-15
  • ФОТО: Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замыг ₮902 тэрбумаар барина
    ФОТО: Гашуунсухайт-Ганцмод боомтын төмөр замыг ₮902 тэрбумаар барина
    2025-05-14
  • "БНХАУ-д урт хугацаанд нүүрс нийлүүлэх итгэлт түнш нь байх боломж Монгол Улсад бүрдлээ"
    "БНХАУ-д урт хугацаанд нүүрс нийлүүлэх итгэлт түнш нь байх боломж Монгол Улсад бүрдлээ"
    2025-05-14
  • ФОТО: “Дугуйтай Улаанбаатар-2025” олон нийтийн өдөрлөг үргэлжилж байна
    ФОТО: “Дугуйтай Улаанбаатар-2025” олон нийтийн өдөрлөг үргэлжилж байна
    2025-05-10
  • Хоол, унаа, байрны ашиглалтын зардлаас нийгмийн даатгал авахгүй байхаар хуулийн төсөлд тусгажээ
    Хоол, унаа, байрны ашиглалтын зардлаас нийгмийн даатгал авахгүй байхаар хуулийн төсөлд тусгажээ
    2025-05-09
  • "Цацраг идэвхт бодисын нөлөөлөл хэмжих олон улсын лаборатори байгуулахаар боллоо"
    "Цацраг идэвхт бодисын нөлөөлөл хэмжих олон улсын лаборатори байгуулахаар боллоо"
    2025-05-07
  • "Монголчууд хэдхэн сарын дотор Temu онлайн дэлгүүрээс ₮24 тэрбумын бараа худалдан авчээ"
    "Монголчууд хэдхэн сарын дотор Temu онлайн дэлгүүрээс ₮24 тэрбумын бараа худалдан авчээ"
    2025-05-06
  • ФОТО: "Мет Гала" наадамд ирсэн зочдын этгээд хувцас, гоёл...
    ФОТО: "Мет Гала" наадамд ирсэн зочдын этгээд хувцас, гоёл...
    2025-05-06
  • П.Наранбаяр: Боловсролын зээлийн сангийн журмыг шинэчиллээ
    П.Наранбаяр: Боловсролын зээлийн сангийн журмыг шинэчиллээ
    2025-04-30
  • ФОТО: Пап Францисыг эцсийн замд нь үдлээ
    ФОТО: Пап Францисыг эцсийн замд нь үдлээ
    2025-04-27
  • Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ мэдээлэл хийж байна
    Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ мэдээлэл хийж байна
    2025-04-25
  • УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаан эхэллээ
    УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаан эхэллээ
    2025-04-24
  • ФОТО: “Нүүдэл-999” шатрын анхдугаар тэмцээн Д.Сүхбаатарын талбайд эхэллээ
    ФОТО: “Нүүдэл-999” шатрын анхдугаар тэмцээн Д.Сүхбаатарын талбайд эхэллээ
    2025-04-24
  • "Засгийн газар Цагаан дэл уул-Өлзий боомтыг нээх тогтоол гаргаж, хууль зөрчсөн"
    "Засгийн газар Цагаан дэл уул-Өлзий боомтыг нээх тогтоол гаргаж, хууль зөрчсөн"
    2025-04-22
  • “Оюу толгой” компани Өмнөговьд 1200 хүүхдийн сургууль, 200 хүүхдийн цэцэрлэг хүлээлгэн өглөө
    “Оюу толгой” компани Өмнөговьд 1200 хүүхдийн сургууль, 200 хүүхдийн цэцэрлэг хүлээлгэн өглөө
    2025-04-22
  • Уулаар, ой модоор алхахдаа тод хувцас өмсөхийг зөвлөв
    Уулаар, ой модоор алхахдаа тод хувцас өмсөхийг зөвлөв
    2025-04-18
  • УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаан үргэлжилж байна
    УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаан үргэлжилж байна
    2025-04-17
  • ФОТО: Монголын циркчид төв талбайд тоглож, хүүхэд багачуудыг баясгаж байна
    ФОТО: Монголын циркчид төв талбайд тоглож, хүүхэд багачуудыг баясгаж байна
    2025-04-16
gogo logo
gogo logo   Бидний тухай gogo logo   Сурталчилгаа байршуулах gogo logo   Редакцийн ёс зүй gogo logo  Нууцлалын бодлого gogo logo   Холбоо барих

© 2007 - 2025 Монгол Контент ХХК   •   Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан