Хүний ая тухтай, эрүүл, аюулгүй орчныг цогцлоох, учирч болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх, хотын өнгө төрх, төлөвлөлт, зохион байгуулалтыг эмх цэгцтэй болгох үндсэн суурь нь стандарт.
Энэхүү хэм хэмжээ, стандартыг таниулах, мэдээлэл өгөх, холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын дунд, урт хугацааны хамтын ажиллагааны цар хүрээг тодорхойлохоор Хотын стандартын нэгдсэн зөвлөгөөнийг өнөөдөр зохион байгуулж, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.
2019-2021 онд иргэдийн амьдрах орчин , стандарт, нормын суурь судалгаанд үндэслэн нийт 22 бүлэгтэй 97 хотын стандартыг боловсруулжээ. Үүнээс эхний ээлжийн 9 бүлэг, 38 стандартыг Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын энэ оны гуравдугаар сарын 24-нд баталж, аравдугаар сарын 1-ээс эхлэн мөрдөж байна. Тус стандартад
- Хот төлөвлөлт, хот байгуулалт
- Ногоон байгууламж
- Иж бүрэн гудамж
- Нийгмийн дэд бүтэц
- Нийтийн эзэмшлийн эд хөрөнгө
- Зорчигч тээврийн үйлчилгээ
- Хог хаягдлын менежмент
- Гэрэлтүүлэг, гэрлэн чимэглэл
- Худалдаа, үйлчилгээний газрын гадна орчин гэсэн асуудлуудын стандартыг тодорхойлсон юм. Өөрөөр хэлбэл, ерөнхий боловсролын сургууль, эрүүл мэнд, төрийн байгууллагын гадна орчны ерөнхий стандартуудаас эхлээд нийтийн тээврийн хэрэгсэл, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламж гээд ерөөс хотод оршин сууж буй бүгдэд хамаатай асуудлыг чухалчилсан байна.
Хүн амын амьдралын чанарыг сайжруулах гол шалгуур нь стандарт гэдгийг Монгол улсын шадар сайд С.Амарсайхан тодотголоо. Хотын стандартыг 2050 он хүртэл гурван үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Д.Сумъябазар “Нийслэлийн стандарт өнгөрсөн хугацаанд нийслэлд үүссэн алдаа, дутагдлыг залруулж, иргэдийг эрүүл, аюулгүй, тав тухтай амьдрах нөхцөлийг хангах, амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чухал ач холбогдолтой бодлогын бичиг баримт. Бүгдэд ээлтэй амьдрах орчин, хүртээмжтэй тэгш үйлчилгээ, ажиллаж амьдрах аюулгүй тайван нөхцөлийг бүрдүүлэх бодлогын бичиг баримтыг цаашид олон нийтэд сурталчлан таниулах, хэрэгжүүлэх, мөрдөх, хэрэгжилтийг нь хянах үйл явцад төр, албан байгууллагууд, иргэд бүгд нэгдэж, өөр өөрсдийн санаачилга, манлайллаа үзүүлэх нь нэн чухал.
Хотын стандартыг баталсны хүрээнд хийсэн ажлуудаас жишээ татвал нийтийн тээврийн салбарт мөрдүүлэх хотын стандартад нийцсэн 65 автобусыг үйлчилгээнд нэвтрүүлж байна. Цаашдаа энэ тоо нэмэгдэнэ. Ерөнхий сайдын өгсөн үүргийн дагуу нийслэлийн автобусны парк шинэчлэлийг 2024 онд бүрэн дуусгана. Нийслэлд 1169 автобусны буудал байдаг. Түүний 640 орчмыг зайлшгүй стандарт, хэм хэмжээнд нийцүүлж, шинэчлэх шаардлагатай” гэв. Мөн тэрээр хотын стандартыг хэрэгжүүлэхэд дараах дөрвөн төрлийн үйл ажиллагаа хэрэгтэйг онцоллоо. Үүнд
- Төлөвлөлтийн стандартыг нийцүүлэх
- Сургалт, сурталчилгаа хийх
- Зөвлөн, туслах, аргазүйгээр хангах
- Хяналт тавих гэсэн юм.
НИТХ-ын төлөөлөгч, Нийслэлийн бодлогын судалгаа, шинжилгээний төвийн гүйцэтгэх захирал Р.Дагвын удирдсан ажлын хэсэг 37 мянга гаруй иргэд, олон нийт, 110 холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудаас албан бичгээр болон цахимаар санал авч, дүн шинжилгээ хийж боловсруулсан аж.
Улаанбаатар анх удаа стандарттай болсноор хотын хөгжилд иргэдийн оролцоо нэмэгдэх, хотын соёл төлөвших, чанар стандарт, нормын зөрчил, хүний эрхийн зөрчил болон гэмт хэрэг буурах, орчны таагүй нөхцөлөөс шалтгаалах осол, гэмтэл багасах зэрэг эерэг өөрчлөлт гарна гэв. Мөн зөвлөгөөний үеэр иргэд гэр хорооллын хашаа байшинтай холбоотой стандартын асуудлыг хөндөв.
Хотын стандарт хяналтын газрын дарга С.Төмөрдулам “Амины орон сууц буюу гэр хорооллын оршин суугчдад тавигдах стандарт боловсруулж байна. НИТХ-аар арван хоёрдугаар сар оруулах учир маргаашаас иргэдийн дунд санал асуулга явуулж эхэлнэ.” гэв. Хотын стандарт нь дараах онцлогтой.
- Хэрэглэгчдэд ил тод, үнэ төлбөргүй
- Ажил, үйлчилгээг төлөвлөх, зураг төсөв зохиох, гүйцэтгэх, хүлээн авах, ашиглалт, засвар, үйлчилгээг хариуцах гэх мэт бүх үе шатанд хэрэглэх цогц шаардлагыг агуулсан
- Жишиг зураг, дүрслэлээр хэм хэмжээ, тавигдах шаардлагыг тайлбарласан тул ойлгоход хялбар
- Хотын стандартад тусгагдсан хэм хэмжээ, шаардлагыг хангасан эсэхийг дүгнэх шалгах хуудас (Check list)-тэй
- Нэгдсэн бүртгэлийн тогтолцоотой тул хайх, уншиж судлах, танилцахад хялбар юм.
Эдгээр стандартыг таниулах, мэдээлэл түгээх, хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтэд хяналт тавихад оролцогч бүх талын буюу төр, хувийн хэвшил, мэргэжлийн байгууллага, иргэдийн оролцоо, мөн одоо мөрдөж буй бусад хууль, дүрэм журамтай уялдах нь чухлыг чуулганы үеэр онцолж байлаа.
Хүний ая тухтай, эрүүл, аюулгүй орчныг цогцлоох, учирч болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх, хотын өнгө төрх, төлөвлөлт, зохион байгуулалтыг эмх цэгцтэй болгох үндсэн суурь нь стандарт.
Энэхүү хэм хэмжээ, стандартыг таниулах, мэдээлэл өгөх, холбогдох төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын дунд, урт хугацааны хамтын ажиллагааны цар хүрээг тодорхойлохоор Хотын стандартын нэгдсэн зөвлөгөөнийг өнөөдөр зохион байгуулж, хэлэлцүүлэг өрнүүллээ.
2019-2021 онд иргэдийн амьдрах орчин , стандарт, нормын суурь судалгаанд үндэслэн нийт 22 бүлэгтэй 97 хотын стандартыг боловсруулжээ. Үүнээс эхний ээлжийн 9 бүлэг, 38 стандартыг Нийслэлийн Иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын энэ оны гуравдугаар сарын 24-нд баталж, аравдугаар сарын 1-ээс эхлэн мөрдөж байна. Тус стандартад
- Хот төлөвлөлт, хот байгуулалт
- Ногоон байгууламж
- Иж бүрэн гудамж
- Нийгмийн дэд бүтэц
- Нийтийн эзэмшлийн эд хөрөнгө
- Зорчигч тээврийн үйлчилгээ
- Хог хаягдлын менежмент
- Гэрэлтүүлэг, гэрлэн чимэглэл
- Худалдаа, үйлчилгээний газрын гадна орчин гэсэн асуудлуудын стандартыг тодорхойлсон юм. Өөрөөр хэлбэл, ерөнхий боловсролын сургууль, эрүүл мэнд, төрийн байгууллагын гадна орчны ерөнхий стандартуудаас эхлээд нийтийн тээврийн хэрэгсэл, гудамж талбайн гэрэлтүүлэг, ногоон байгууламж гээд ерөөс хотод оршин сууж буй бүгдэд хамаатай асуудлыг чухалчилсан байна.
Хүн амын амьдралын чанарыг сайжруулах гол шалгуур нь стандарт гэдгийг Монгол улсын шадар сайд С.Амарсайхан тодотголоо. Хотын стандартыг 2050 он хүртэл гурван үе шаттай хэрэгжүүлнэ.
Нийслэлийн засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Д.Сумъябазар “Нийслэлийн стандарт өнгөрсөн хугацаанд нийслэлд үүссэн алдаа, дутагдлыг залруулж, иргэдийг эрүүл, аюулгүй, тав тухтай амьдрах нөхцөлийг хангах, амьдралын чанарыг дээшлүүлэхэд чухал ач холбогдолтой бодлогын бичиг баримт. Бүгдэд ээлтэй амьдрах орчин, хүртээмжтэй тэгш үйлчилгээ, ажиллаж амьдрах аюулгүй тайван нөхцөлийг бүрдүүлэх бодлогын бичиг баримтыг цаашид олон нийтэд сурталчлан таниулах, хэрэгжүүлэх, мөрдөх, хэрэгжилтийг нь хянах үйл явцад төр, албан байгууллагууд, иргэд бүгд нэгдэж, өөр өөрсдийн санаачилга, манлайллаа үзүүлэх нь нэн чухал.
Хотын стандартыг баталсны хүрээнд хийсэн ажлуудаас жишээ татвал нийтийн тээврийн салбарт мөрдүүлэх хотын стандартад нийцсэн 65 автобусыг үйлчилгээнд нэвтрүүлж байна. Цаашдаа энэ тоо нэмэгдэнэ. Ерөнхий сайдын өгсөн үүргийн дагуу нийслэлийн автобусны парк шинэчлэлийг 2024 онд бүрэн дуусгана. Нийслэлд 1169 автобусны буудал байдаг. Түүний 640 орчмыг зайлшгүй стандарт, хэм хэмжээнд нийцүүлж, шинэчлэх шаардлагатай” гэв. Мөн тэрээр хотын стандартыг хэрэгжүүлэхэд дараах дөрвөн төрлийн үйл ажиллагаа хэрэгтэйг онцоллоо. Үүнд
- Төлөвлөлтийн стандартыг нийцүүлэх
- Сургалт, сурталчилгаа хийх
- Зөвлөн, туслах, аргазүйгээр хангах
- Хяналт тавих гэсэн юм.
НИТХ-ын төлөөлөгч, Нийслэлийн бодлогын судалгаа, шинжилгээний төвийн гүйцэтгэх захирал Р.Дагвын удирдсан ажлын хэсэг 37 мянга гаруй иргэд, олон нийт, 110 холбогдох мэргэжлийн байгууллагуудаас албан бичгээр болон цахимаар санал авч, дүн шинжилгээ хийж боловсруулсан аж.
Улаанбаатар анх удаа стандарттай болсноор хотын хөгжилд иргэдийн оролцоо нэмэгдэх, хотын соёл төлөвших, чанар стандарт, нормын зөрчил, хүний эрхийн зөрчил болон гэмт хэрэг буурах, орчны таагүй нөхцөлөөс шалтгаалах осол, гэмтэл багасах зэрэг эерэг өөрчлөлт гарна гэв. Мөн зөвлөгөөний үеэр иргэд гэр хорооллын хашаа байшинтай холбоотой стандартын асуудлыг хөндөв.
Хотын стандарт хяналтын газрын дарга С.Төмөрдулам “Амины орон сууц буюу гэр хорооллын оршин суугчдад тавигдах стандарт боловсруулж байна. НИТХ-аар арван хоёрдугаар сар оруулах учир маргаашаас иргэдийн дунд санал асуулга явуулж эхэлнэ.” гэв. Хотын стандарт нь дараах онцлогтой.
- Хэрэглэгчдэд ил тод, үнэ төлбөргүй
- Ажил, үйлчилгээг төлөвлөх, зураг төсөв зохиох, гүйцэтгэх, хүлээн авах, ашиглалт, засвар, үйлчилгээг хариуцах гэх мэт бүх үе шатанд хэрэглэх цогц шаардлагыг агуулсан
- Жишиг зураг, дүрслэлээр хэм хэмжээ, тавигдах шаардлагыг тайлбарласан тул ойлгоход хялбар
- Хотын стандартад тусгагдсан хэм хэмжээ, шаардлагыг хангасан эсэхийг дүгнэх шалгах хуудас (Check list)-тэй
- Нэгдсэн бүртгэлийн тогтолцоотой тул хайх, уншиж судлах, танилцахад хялбар юм.
Эдгээр стандартыг таниулах, мэдээлэл түгээх, хэрэгжүүлэх, хэрэгжилтэд хяналт тавихад оролцогч бүх талын буюу төр, хувийн хэвшил, мэргэжлийн байгууллага, иргэдийн оролцоо, мөн одоо мөрдөж буй бусад хууль, дүрэм журамтай уялдах нь чухлыг чуулганы үеэр онцолж байлаа.