Аймгийн төвийн сумдын Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын дарга нарын "Хотын хөгжлийн чиг хандлага, өнөөгийн байдал, цаашдын зорилт" сэдэвт семинар Төрийн ордны Нутгийн удирдлагын танхимд боллоо. Семинараар Орон нутгийн төвлөрлийг сааруулах тухай төсвийн хуульд оруулах нэмэлт өөрчлөлтийн талаар танилцуулсан юм. Хуулийн төслийг Засгийн газрын хуралдаанаар удахгүй хэлэлцэж УИХ-д өргөн барих аж.

Тус хуульд шинээр олон зүйлийг тусгасан байна. Заримаас нь хүргэе. Тодруулбал, хуульд шинээр тусгагдсан зүйлийн нэг нь бүх шатны төсөвт аудит хийхээр тус-гажээ. Харин аудит хийсээр байтал тайлан өгөх хугацаа өнгөрөх хүндрэл гарч магадгүй аж. Мөн орон нутгийн төсвийг төсвийн ерөнхийлөн захирагч мэдэж баталдаг ч хийсэн ажлын үр дүнг хавсралтаар батална гэж шинэчилсэн байна. Энэ нь хийсэн хөрөнгө оруулалтын ажлын үр дүнгийн дагуу хариуцлага чангарч байгаа аж. Өөр нэг онцлох зүйл нь орон нутгийн төсвийн ерөнхийлөн захирагчдын эрхийг нэмэгдүүлэх заалт төдийгүй орон нутгийн төсвөөр хийх ажлуудын талаар дурьдсан байна.

Тухайлбал, төрийн өмчийн барилга байгууламжийн засвар, нийтийн аж ахуйн асуудал, хөдөлмөр
эрхлэлтийг дэмжих, ядуурлыг бууруулах, бэлчээрийн менежментийг сайжруулах зэргийг чиг үүргийн хувьд хариуцах болжээ. Тоглоомын талбай байгуулах ажлыг ч орон нутгийн  төсвөөс  санхүүжүүлэх үүрэг хүлээж байгаа аж. Засаг дарга нэг өрхийг ядуу гэж тодорхойлоод нийгмийн халамжид хамруулах эрхтэй болсон байна.

Харин төсвийн ерөнхийлөн захирагчид хуулийн заалтыг зөрчвөл хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээг 5-10 дахин нэмэгдүүлж торгох, зарим зүйл заалтыг ноцтойгоор зөрчиж, улсад их хэмжээний хохирол учруулбал төрийн албанаас 10 жилийн хугацаатайгаар гаргах, улс төрийн албан тушаалтан байх эрхийг хасах хүртэл арга хэмжээ авахаар тусгасан байна. Одоогийн хуулиар энэ тохиолдолд хариуцлагыг байгууллага үүрдэг аж.

Мөн тэд аймгийн төвийн сум, хөдөөгийн сумын ял-гаа их байгаа учир Хот тосгоны эрх зүйн байдлын тухай хуулийг яаралтай өөрчлөх шаардлагатай гэсэн саналтай байна. Энэ хууль 1994 онд батлагдсанаас хойш огт өөрчлөгдөөгүй юм. Тодруулбал, аймгийн төвийн сумын Засаг дарга 3000-5000 өрхөд хүрч үйлчилдэг. Гэтэл хөдөөгийн сумдын Засаг даргын хариуцдаг өрх хамгийн багадаа 300 байдаг.

Хөдөөгийн сумын Засаг дарга нарын хариуцдаг өрх цөөхөн ч нэг өрх нь нөгөөгөөсөө 60 км зайтай амьдардаг аж. Тиймээс хүрч үйлчлэхэд хуга-цаа их алддаг байна. Тиймээс аймгийн төвийг нийслэлийн статустай болгоод хороо, захиргааны зохион байгуулалтад оруулбал өрхөд хүрэх үйлчилгээ сайжрах гэнэ. Харин хөдөөгийнхийг нь сумын зохион байгуулалттай нь байлгавал төрийн үйлчилгээ хүндээ өмнөхөөсөө илүү хүрэх юм.

Б.Мягмансанж http://www.niigmiintoli.mn/