Монгол түмний хайр хүндэтгэлд хүндтэй орон зайг эзэлдэг улс бол бөхчүүд. Тиймдээ ч тэдний алхах гишгих бүрийг алдалгүй анзаарч хардаг. Харамсалтай нь бөхчүүд ард түмнийхээ энэ их хайр хүндлэлийг даахаасаа даахгүй нь их болсон. Х.Баянмөнх, Ж.Мөнхбат, Дамдин, Хадбаатар зэрэг домогт аваргуудын орыг залгана гэж итгэж байсан А.Сүхбат, Г.Өсөхбаяр, Д.Сумъяабазар гээд ирээдүйтэй хэд нь бараа сураггүй. Сүхбат аварга Монгол бөхийн бурангүй явдалтай тэмцэнэ гэж зодог тайлсан. Одоо Богд ууланд буга үржүүлэн буудай тарьж архи үйлдвэрлэсэн шигээ сууж байна. Өсөхөө аварга хувь хувьсгалын бизнес хөөж алга болсон. Сумьяабазар банк ажиллуулаад барилдах ч завгүй. Эдний дараагийн үеийн шижигнэсэн сайхан залуу заанууд мөн л сураггүй. Архи дарс, авгай хүүхэн эргүүлж, баар цэнгээний газрын сандал ширээ хэмхчих бэлтгэл хийх аядана. Чанартай барилдаанд 3-ын даваанаас хэтрэхгүй унаад өгнө. Бэлтгэл дутуу, архи айрганд бяцарсан эд эрхтэн нь тэр. Нэгэнтээ Монголын наадам үзсэн гадаадын сэтгүүлч “Илүү цолтой нь эгнэж зогссон бөхчүүдээс хамгийн сул доройг нь амлаж авч шиддэг” гэж онцолсон байсан. Овоо гайгүй ноцолдолгоотой нэг нь гадаад дотоод явчихна. Эсвэл ааш омгорхуу нь төрийн цагдаагийн гарт амиа алдана. Өнөөгийн монгол бөхийн дүр зураг нэг иймэрхүү.

Саяхан нэг цочир сонин мэдээ сонгосон нь П.Цэрэнпунцаг гарьд сүм хийдэд очиж сахил хүртжээ. Тэрээр ” Жем интернэшнл” архины үйлдвэр, үүрэн телефоны “G mobile” корпораци гээд хувийн бизнес нь цэцэглэж яваа нэгэн. Түүний дүү Бэгзсүрэн байсгээд л цагдаа нартай барилцаж авдаг. Бас ч үгүй начин цолтой бөхийг уг нь бол толгойг нь илээд хөнгөн өнгөрөөгөөд байгаа. Архи уухаараа агсамнадаг эдгэшгүй өвчтэй болохоор бас хорьж цагдаж болдоггүй гэж байгаа. Цагдаа нар луу хутга шөвөг, буу гаргаж дөвчигнөдөг дүүдээ ах нь бас арга хэмжээ авдаг биз. П.Цэрэнпунцаг зааны “G Mobile” корпораци тун ухаалаг менежменттэй. Монголын цагдаа нарт бүгдэнд нь “G Mobile” шахсан, хөдөөний аглаг буйд сумын хэсгийн төлөөлөгчөөс хотын цагдаа хүртэл “G Mobile”-тэй. Мобиком, Скайтел, Юнителийн ямар ч утастай байсан заавал нэг илүү утас барихыг цаанаас нь шахсан гэдэг. Хөөрхий, даржин цагдаа нар cap болгоны эцэст утасны төлбөрт хамгийгаа хураалгачихаад юу ч үгүй хоцрох энүүхэнд. Гэлээ гээд цагдаа нарт шахахаас өөрөөр ямар ч арга, орон зай “G Моbilе”-д байгаагүй бололтой. Ийм будилаантай үйл ажиллагаа явуулж ирсэн тус корпораци алдагдалд ороод байгаа сурагтай. Он солигдох мөчид ташраараа архинд хордсоноос болоод хүмүүс согтууруулах ундаанд төдгүй болсон. Энэ ч утгаараа “Жем интернэшнл”-ийн төдийгүй бусад архины үйлдвэрүүдийн орлогод ч тодорхой хэмжээгээр нөлөөлж байгаа. Энэ бүх асуудал, бүтэлгүйтэл П.Цэрэнпунцаг заанд нөлөөлсөн үү тэрбээр сахил санваар хүртлээ.

Нэгэнт их болсон зургаан зүйл хамаг амьтны тусын тулд гэх тангарагтай гэнэн, гэцэл, гэлэн аль нь ч бай архины бизнес лав эрхлэхгүй. Цаашдаа яах нь эргэлзээтэй байна. Сахил хүртээд шал дордчихгүй бол ч… Монгол бөхийн босоо цагаан хийморь гэж манайхан ярьдаг. Бусад бөхчүүд үлгэр дууриал авах болов уу.