УИХ-ын гишүүн Ж.Баярмаа сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.
-12 их наяд төгрөгийн гадаад зээлийг хэн, хэрхэн ашиглах нь тодорхойгүйгээр авчихсан юм билээ. Түүнийгээ тодорхой төслүүдэд зарцуулахын тулд ЗГ хуулийн төсөл боловсруулж байна гэж ойлгосон.
Төсөвт тодотгол хийхгүйгээр ийм асуудал яригдаж байгааг гайхаж байна. Хэн, хэзээ энэ зээлийг авсан юм бол? Уг нь Монголд ийм төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд төдий хэмжээний зээл хэрэгтэй гээд зээл авдаг биз дээ? Гэтэл эсрэгээрээ болжээ. Юунд ч хамаагүй хэрэглэнэ гэж бодоод авсан бололтой.
Гэхдээ хэрэглэж чадаагүй. Иймд хуулийн төсөл өргөн барина гэж тайлбарласан. Гэхдээ ашиглаагүй ч төлбөр төлдөг. Онолоороо ийм юм. Бид эхлээд дандаа хариуцлага ярих ёстой.
12 их наяд төгрөгийн зээлийг хэрэглэх гэтэл өрийн таазанд тулсан тул суурь зарлагыг хуульд оруулна гээд батлуулсан шүү дээ.
Хэн, юунд зориулан ийм их зээл авав гэдгийг ярих хэрэгтэй. Гялс ашиглахгүй бол баларлаа гэх нь зарчмын хувьд буруу. Зээлийг татвар төлөгчдийн мөнгөөр төлнө. Бидний нуруун дээр л үүрүүлнэ. Энэ асуудал бид УИХ-ын гишүүн болоод удаагүй байхад яригдсан.
Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд суурь зарлага, суурь тэнцэл гэх мэт дэлхийд байхгүй нэр томьёо оруулахад би 12 их наядын зээлийн талаар Сангийн сайдаас асууж байв.
Тэгэхэд ямар хариу өгсөн гэхээр, 12 их наяд төгрөгийн зээлийг хэрэглэх гэтэл өрийн таазанд тулсан тул суурь зарлагыг хуульд оруулна гээд батлуулсан шүү дээ.
Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станц, Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг урагшлуулах шаардлагатай. Харин Солонго хорооллыг би эсэргүүцнэ. Хорооллыг төр биш хувийн хэвшил барих ёстой. Төр хийх ёсгүй ажлаа зээлээр хийх гээд байгаа нь буруу. Төсвөөс гадуурх дахин нэг төсөлтэй болох асуудал ч яригдана.
Арваад жилийн өмнө бид олон төсөвтэй байснаа олон улсын байгууллагын шахалтаар, ашгүй нэг нэгтгэсэн. Гэтэл одоо дахин өөр төсөвтэй болох нь буруу. Төсөвтөө оруулж хэлэлцэхээр юу нь болохгүйг би ойлгохгүй байна. Төсвөө алдагдалгүй баталсан нь гол биш.
Хасахтай төсөв баталсан ч гагцхүү хэрэгтэй төслөө л санхүүжүүлэх ёстой. Төсвийн төслийг боловсруулах явцад хөрөнгө оруулалт хасахыг би шууд эсэргүүцсэн. Тухайн үед Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн төслийн захирал Алтанцэцэг хөрөнгө оруулалт хасаж болно гэж хариулсныг би сайн санаж байна. Гэтэл хоёр сарын дараа энэ төсөлд зориулан гадаад зээл авсан. Энэ төслийн санхүүжилтийг хэн ч эсэргүүцэхгүй шүү дээ. Гэхдээ бид өрийн таазаа мөрдөх ёстой.
Аудитын тайланд гаднын зээл тусламжаар хэрэгжүүлсэн ажлуудынхаа тайланг өгдөггүй талаар дурдсан байсан. Энэ нь авлигын индексээр доошоо ороход нөлөөлдөг. Бүх юм харилцан уялдаатай гэв.
УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг тэргүүтэй гишүүд Гадаад зээлийн ашиглалт, үр ашгийг нэмэгдүүлэх хуулийн төсөл санаачилж, өнгөрсөн долоо хоногт хэвлэлийн хурал хийсэн юм.
УИХ-ын гишүүн Ж.Баярмаа сэтгүүлчдийн асуултад хариулав.
-12 их наяд төгрөгийн гадаад зээлийг хэн, хэрхэн ашиглах нь тодорхойгүйгээр авчихсан юм билээ. Түүнийгээ тодорхой төслүүдэд зарцуулахын тулд ЗГ хуулийн төсөл боловсруулж байна гэж ойлгосон.
Төсөвт тодотгол хийхгүйгээр ийм асуудал яригдаж байгааг гайхаж байна. Хэн, хэзээ энэ зээлийг авсан юм бол? Уг нь Монголд ийм төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэхэд төдий хэмжээний зээл хэрэгтэй гээд зээл авдаг биз дээ? Гэтэл эсрэгээрээ болжээ. Юунд ч хамаагүй хэрэглэнэ гэж бодоод авсан бололтой.
Гэхдээ хэрэглэж чадаагүй. Иймд хуулийн төсөл өргөн барина гэж тайлбарласан. Гэхдээ ашиглаагүй ч төлбөр төлдөг. Онолоороо ийм юм. Бид эхлээд дандаа хариуцлага ярих ёстой.
12 их наяд төгрөгийн зээлийг хэрэглэх гэтэл өрийн таазанд тулсан тул суурь зарлагыг хуульд оруулна гээд батлуулсан шүү дээ.
Хэн, юунд зориулан ийм их зээл авав гэдгийг ярих хэрэгтэй. Гялс ашиглахгүй бол баларлаа гэх нь зарчмын хувьд буруу. Зээлийг татвар төлөгчдийн мөнгөөр төлнө. Бидний нуруун дээр л үүрүүлнэ. Энэ асуудал бид УИХ-ын гишүүн болоод удаагүй байхад яригдсан.
Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуульд суурь зарлага, суурь тэнцэл гэх мэт дэлхийд байхгүй нэр томьёо оруулахад би 12 их наядын зээлийн талаар Сангийн сайдаас асууж байв.
Тэгэхэд ямар хариу өгсөн гэхээр, 12 их наяд төгрөгийн зээлийг хэрэглэх гэтэл өрийн таазанд тулсан тул суурь зарлагыг хуульд оруулна гээд батлуулсан шүү дээ.
Эрдэнэбүрэнгийн усан цахилгаан станц, Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийг урагшлуулах шаардлагатай. Харин Солонго хорооллыг би эсэргүүцнэ. Хорооллыг төр биш хувийн хэвшил барих ёстой. Төр хийх ёсгүй ажлаа зээлээр хийх гээд байгаа нь буруу. Төсвөөс гадуурх дахин нэг төсөлтэй болох асуудал ч яригдана.
Арваад жилийн өмнө бид олон төсөвтэй байснаа олон улсын байгууллагын шахалтаар, ашгүй нэг нэгтгэсэн. Гэтэл одоо дахин өөр төсөвтэй болох нь буруу. Төсөвтөө оруулж хэлэлцэхээр юу нь болохгүйг би ойлгохгүй байна. Төсвөө алдагдалгүй баталсан нь гол биш.
Хасахтай төсөв баталсан ч гагцхүү хэрэгтэй төслөө л санхүүжүүлэх ёстой. Төсвийн төслийг боловсруулах явцад хөрөнгө оруулалт хасахыг би шууд эсэргүүцсэн. Тухайн үед Газрын тос боловсруулах үйлдвэрийн төслийн захирал Алтанцэцэг хөрөнгө оруулалт хасаж болно гэж хариулсныг би сайн санаж байна. Гэтэл хоёр сарын дараа энэ төсөлд зориулан гадаад зээл авсан. Энэ төслийн санхүүжилтийг хэн ч эсэргүүцэхгүй шүү дээ. Гэхдээ бид өрийн таазаа мөрдөх ёстой.
Аудитын тайланд гаднын зээл тусламжаар хэрэгжүүлсэн ажлуудынхаа тайланг өгдөггүй талаар дурдсан байсан. Энэ нь авлигын индексээр доошоо ороход нөлөөлдөг. Бүх юм харилцан уялдаатай гэв.
УИХ-ын гишүүн Х.Ганхуяг тэргүүтэй гишүүд Гадаад зээлийн ашиглалт, үр ашгийг нэмэгдүүлэх хуулийн төсөл санаачилж, өнгөрсөн долоо хоногт хэвлэлийн хурал хийсэн юм.