-Танд нийгмийн зүтгэлтэн, улстөрч, зохиолч гэсэн дүрүүд харагдаад байна. Та чухам аль нь юм бэ?
-Би номоо бичихээрээ зохиолч, жорлонгоо ярихаараа иргэний нийгмийн зүтгэлтэн болчихдог. Сая би НҮБ-ын хуралд иргэний нийгмийн зүтгэлтний байр сууринаас ярьсан. Тэгэхээр надад улстөрч, иргэний нийгмийн зүтгэлтэн, зохиолч гэсэн гурван дүр байна. Гэхдээ энэ гурван дүр хоорондоо зөрчилддөггүй. Би аль ч дүрээрээ ажилласан хүний эрхийн төлөө гэсэн ганцхан жанжин шугам намайг чирж явдаг.
Жорлонгийн төсөл рүү би хүний эрх ярьж байгаад л орчихсон. Би хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнийг яаж бие засуулах вэ, хүүхдийг хэрхэн унагахгүй, ахмад хүнийг яавал суултуурт суулгах вэ. Энэ хүмүүсийн бие засах эрхийг яаж эвтэйхэн хангах вэ гэж бодож энэ сэдвийг даацтайхан судлахгүй бол шийдэгдэхгүй гэдгийг ойлгосон. Амар шийдэгдэх ажил биш юм байна, өөрөө л судлахгүй бол болохгүй юм байна гэсээр жорлонгийн идэвхтэн болчихлоо.
-Улстөрч хүн өөрийн гол сэдэвтэй байх хэрэгтэй гэж би Таны ярихыг сонсож байсан. Тэр сэдвийг Та нийгмийн амьдрал дундаас олоод байна уу?
-Би сонирхолтой сэдэв хөөцөлдөж улс төр хийдэггүй. Харин гол сэдэв бол байнга бий. Анх тусгаар тогтнол, ардчилал, хүний эрхийн асуудал намайг улс төрд оруулсан. Би хүний эрхтэй холбоотой асуудлыг маш их сонирхдог. Батаар гэхэд л үлэг гүрвэл гэхээсээ тусгаар тогтнолтой холбоотой асуудал байсан учир миний хувьд маш чухал байсан. Монгол Улсын тусгаар тогтнол соёл, соёлын өвөөр дамжиж хэрэгждэг. Тийм учраас Монгол Улсынхаа үнэт зүйлийг гадаадын хууль бус зах зээлээс олохын төлөө ажилласан.
Би хэдийгээр палеонтологийн сэдвийг улс төр, өөрийнхөө үйл ажиллагааны сэдэв болгоё гэж зориогүй ч цаад чухал үнэт зүйл нь намайг энэ сэдэв рүү оруулсан. Жорлон ч ялгаагүй. Ардчилал ч адилхан. Хэвлэл мэдээлэл нь эрх чөлөөтэй, шударга шүүхтэй, иргэний нийгэм нь хүчтэй байх ёстой, иргэд нь сонгох эрхтэй байх ёстой, сонголтгүй зүйл тулгаж болохгүй гэх мэт ардчиллын суурь зарчмууд намайг тухайн сэдэв рүү хөтөлдөг. Тухайн цаг үед анхаарал тавихаас аргагүй сэдвийг би гоцолж ярих хэрэгтэй болдог. Тэгэхээр улс төрд сэдвээ хайж байгаа залуучууд байвал сэдвээ хайхаас өмнө үнэт зүйлээ ол гэж хэлнэ. Тэр үнэт зүйлээ бэхжүүлэхийн төлөө дуугарч бай. Тэгэхэд таны сэдэв аяндаа гарч ирнэ гэж хэлмээр байна.
-Та УИХ-ын сонгуульд ялагдсан жилдээ Ногоон нүдэн лам романыхаа хоёр дахь дэвтэр “Жаран цагаан хонь” романаа бичнэ гэсэн, бичээд гаргачихлаа. Одоо уран бүтээлийн ямар сонинтой байна вэ?
-“Жаран цагаан хонь” номоо гаргаснаас хойш уран зохиол руу ороогүй байна. Энэ номоо гаргаад л би “Жорлонгоо өөрчилье” гэдэг ном бичээд эхэлсэн. “Жорлонгоо өөрчилье” номоо гаргачихаад шууд сургалтуудаа явуулаад эхэлсэн. Одоо миний толгойд хамгийн их буцалж байгаа контент бол би анх удаа кино зохиолын багт ажиллаж байна.
-Ямар кино вэ. Сонирхолтой байна уу?
-Киноны нэр нь нууц. Тэр киног зарлах болоогүй, зарлах эрх нь надад байхгүй. Би кино зохиолч биш, гэхдээ зохиолчтойгоо өдөр тутам ажиллаж байгаа. Маш сонирхолтой. Кино зохиол бичдэг, ажлаа хурдтай гүйцэтгэх чаддаг хүмүүстэй ажиллах сайхан байна. Би роман бичээд л уран зохиолын зах зух руу орсон. Роман бол бичлэгийн хувьд кино зохиолоос өөр. Би хүний бичсэн кино зохиолыг уншиж, хянах, зөвлөгөө өгөх ажил хийж байна. Гэхдээ энэ уран бүтээл зохиол бичих шатандаа л явна. Миний хувьд уран бүтээлийн цоо шинэ ажил.
-Танд нийгмийн зүтгэлтэн, улстөрч, зохиолч гэсэн дүрүүд харагдаад байна. Та чухам аль нь юм бэ?
-Би номоо бичихээрээ зохиолч, жорлонгоо ярихаараа иргэний нийгмийн зүтгэлтэн болчихдог. Сая би НҮБ-ын хуралд иргэний нийгмийн зүтгэлтний байр сууринаас ярьсан. Тэгэхээр надад улстөрч, иргэний нийгмийн зүтгэлтэн, зохиолч гэсэн гурван дүр байна. Гэхдээ энэ гурван дүр хоорондоо зөрчилддөггүй. Би аль ч дүрээрээ ажилласан хүний эрхийн төлөө гэсэн ганцхан жанжин шугам намайг чирж явдаг.
Жорлонгийн төсөл рүү би хүний эрх ярьж байгаад л орчихсон. Би хөгжлийн бэрхшээлтэй хүнийг яаж бие засуулах вэ, хүүхдийг хэрхэн унагахгүй, ахмад хүнийг яавал суултуурт суулгах вэ. Энэ хүмүүсийн бие засах эрхийг яаж эвтэйхэн хангах вэ гэж бодож энэ сэдвийг даацтайхан судлахгүй бол шийдэгдэхгүй гэдгийг ойлгосон. Амар шийдэгдэх ажил биш юм байна, өөрөө л судлахгүй бол болохгүй юм байна гэсээр жорлонгийн идэвхтэн болчихлоо.
-Улстөрч хүн өөрийн гол сэдэвтэй байх хэрэгтэй гэж би Таны ярихыг сонсож байсан. Тэр сэдвийг Та нийгмийн амьдрал дундаас олоод байна уу?
-Би сонирхолтой сэдэв хөөцөлдөж улс төр хийдэггүй. Харин гол сэдэв бол байнга бий. Анх тусгаар тогтнол, ардчилал, хүний эрхийн асуудал намайг улс төрд оруулсан. Би хүний эрхтэй холбоотой асуудлыг маш их сонирхдог. Батаар гэхэд л үлэг гүрвэл гэхээсээ тусгаар тогтнолтой холбоотой асуудал байсан учир миний хувьд маш чухал байсан. Монгол Улсын тусгаар тогтнол соёл, соёлын өвөөр дамжиж хэрэгждэг. Тийм учраас Монгол Улсынхаа үнэт зүйлийг гадаадын хууль бус зах зээлээс олохын төлөө ажилласан.
Би хэдийгээр палеонтологийн сэдвийг улс төр, өөрийнхөө үйл ажиллагааны сэдэв болгоё гэж зориогүй ч цаад чухал үнэт зүйл нь намайг энэ сэдэв рүү оруулсан. Жорлон ч ялгаагүй. Ардчилал ч адилхан. Хэвлэл мэдээлэл нь эрх чөлөөтэй, шударга шүүхтэй, иргэний нийгэм нь хүчтэй байх ёстой, иргэд нь сонгох эрхтэй байх ёстой, сонголтгүй зүйл тулгаж болохгүй гэх мэт ардчиллын суурь зарчмууд намайг тухайн сэдэв рүү хөтөлдөг. Тухайн цаг үед анхаарал тавихаас аргагүй сэдвийг би гоцолж ярих хэрэгтэй болдог. Тэгэхээр улс төрд сэдвээ хайж байгаа залуучууд байвал сэдвээ хайхаас өмнө үнэт зүйлээ ол гэж хэлнэ. Тэр үнэт зүйлээ бэхжүүлэхийн төлөө дуугарч бай. Тэгэхэд таны сэдэв аяндаа гарч ирнэ гэж хэлмээр байна.
-Та УИХ-ын сонгуульд ялагдсан жилдээ Ногоон нүдэн лам романыхаа хоёр дахь дэвтэр “Жаран цагаан хонь” романаа бичнэ гэсэн, бичээд гаргачихлаа. Одоо уран бүтээлийн ямар сонинтой байна вэ?
-“Жаран цагаан хонь” номоо гаргаснаас хойш уран зохиол руу ороогүй байна. Энэ номоо гаргаад л би “Жорлонгоо өөрчилье” гэдэг ном бичээд эхэлсэн. “Жорлонгоо өөрчилье” номоо гаргачихаад шууд сургалтуудаа явуулаад эхэлсэн. Одоо миний толгойд хамгийн их буцалж байгаа контент бол би анх удаа кино зохиолын багт ажиллаж байна.
-Ямар кино вэ. Сонирхолтой байна уу?
-Киноны нэр нь нууц. Тэр киног зарлах болоогүй, зарлах эрх нь надад байхгүй. Би кино зохиолч биш, гэхдээ зохиолчтойгоо өдөр тутам ажиллаж байгаа. Маш сонирхолтой. Кино зохиол бичдэг, ажлаа хурдтай гүйцэтгэх чаддаг хүмүүстэй ажиллах сайхан байна. Би роман бичээд л уран зохиолын зах зух руу орсон. Роман бол бичлэгийн хувьд кино зохиолоос өөр. Би хүний бичсэн кино зохиолыг уншиж, хянах, зөвлөгөө өгөх ажил хийж байна. Гэхдээ энэ уран бүтээл зохиол бичих шатандаа л явна. Миний хувьд уран бүтээлийн цоо шинэ ажил.